Part of 1. Cwestiynau i Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth – Senedd Cymru am 1:55 pm ar 4 Rhagfyr 2019.
Rydym yn sôn am orlenwi yn awr, a diffyg capasiti yn awr, mewn cyfnod, wrth gwrs, pan ydym am i fwy o bobl ddefnyddio trenau yn y dyfodol. Un peth a wneir i geisio perswadio mwy o bobl hŷn i ddefnyddio trenau yw caniatáu iddynt ddefnyddio tocynnau bws rhatach i gael gostyngiadau amrywiol. Mae rhai rheilffyrdd yn caniatáu teithio am ddim.
Cysylltodd defnyddiwr rheilffyrdd o'r gogledd â mi, serch hynny, ar ôl clywed am yr hyn a oedd ar gael i deithwyr mewn rhannau eraill o Gymru. Gellir cael gostyngiad o draean oddi ar gost tocynnau wrth deithio ar rwydwaith Caerdydd a'r Cymoedd yn ystod adegau tawel—sy'n beth da, wrth gwrs—ond ni cheir gostyngiad cyfatebol i deithwyr yn y gogledd. Nawr, credaf fod hynny'n annerbyniol. Mae angen i ni drin defnyddwyr y rheilffyrdd yn gyfartal, ble bynnag y maent. Rwy'n ddiolchgar am lythyr a gefais gennych yn dweud y byddwch yn cyflwyno gostyngiad o 10 y cant ar draws y gogledd. Pam y gostyngiad o draean mewn un rhan o Gymru a gostyngiad o 10 y cant mewn rhan arall?
Rwyf wedi bod yn sgriblan yma hefyd, ac yn cymharu dwy siwrnai debyg, un ohonynt yn ardal Caerdydd a'r Cymoedd. Mae Treherbert i Gaerdydd yn daith 25 milltir ac mae tocyn trên yn costio £6.10. Mae hynny'n swnio'n iawn i mi. Gyda gostyngiad o draean, mae hynny'n dod i lawr i £4. Mae Caergybi i Fangor yn siwrnai 25 milltir eto—yr un pellter. Mae hynny'n costio dros £10 y siwrnai. Gyda gostyngiad o 10 y cant, daw hynny â'r gost i lawr i £9. Sut y gallwch dalu £4 am siwrnai mewn un rhan o Gymru, a dros £9—mwy na dwywaith hynny—mewn rhan arall o Gymru? Mae'n ymddangos i mi, a bydd yn ymddangos i lawer o bobl, gyda ffigurau fel hynny a diffyg cydraddoldeb i deithwyr, nad yw rheilffordd y blaid Lafur yn rheilffordd sy'n trin teithwyr yn gyfartal ble bynnag y maent yng Nghymru.