2. Pa ddarpariaeth y mae Llywodraeth Cymru yn ei gwneud ar gyfer cydweithredu trawsffiniol ym Mhrydain ar ôl Brexit? OAQ54780

Mae Llywodraeth Cymru eisoes yn annog gweithio trawsffiniol, er enghraifft drwy Gynghrair Mersi a'r Ddyfrdwy, a byddwn yn parhau i gefnogi cydweithredu trawsffiniol ar ôl Brexit. Rydym yn credu'n gryf mewn meithrin cysylltiadau economaidd presennol o fewn a'r tu allan i Brydain, ac yn gresynu at y ffordd y mae Llywodraeth ymadawol y DU wedi rhoi blaenoriaeth i ideoleg ar draul buddiannau economaidd Cymru.

Ni allwch ymwrthod â'r demtasiwn, oni allwch? Fel y gwyddoch, mae Deddf yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) 2018 y DU, a gafodd gydsyniad deddfwriaethol gan y Siambr hon, yn datblygu fframweithiau i sicrhau, ni waeth beth sy’n digwydd ar ôl Brexit, fod marchnad sengl i'w chael yn y DU fel nad oes gennym rwystrau mewnol rhwng gwledydd y DU. Yn amlwg, mae trafodaethau fframwaith wedi eu gohirio ar hyn o bryd hyd nes y cawn ganlyniad yr etholiad cyffredinol a bydd gennym Lywodraeth newydd mewn grym yn y DU, ond os ydym yn cyrraedd y sefyllfa honno, pa argymhellion sydd gan Lywodraeth Cymru ar gyfer corff i oruchwylio, ac os oes angen, i orfodi, pan fo'r fframwaith ar gyfer yr amgylchedd, diogelwch anifeiliaid, safonau bwyd ac ati yn cael ei dorri?

Diolch yn fawr iawn am eich cwestiwn, ac mae'n tynnu sylw, ac rwy'n ddiolchgar iddo am wneud hynny, y gwaith pwysig sydd wedi bod yn mynd rhagddo rhwng y Llywodraethau yn y DU mewn perthynas â fframweithiau cyffredin ar feysydd polisi sy'n ymwneud â'r farchnad fewnol os ydym yn gadael yr Undeb Ewropeaidd. Mae is-set i hynny sy'n ymwneud yn benodol â'r farchnad fewnol, sy'n ymdrin â'r mathau o faterion yr ymdrinnir â hwy ar sail reoleiddiol ar hyn o bryd fel rhan o farchnad sengl yr UE. Blaenoriaethau Llywodraeth Cymru mewn perthynas â'r trefniadau hynny yw sicrhau y gall busnesau Cymru barhau i fasnachu â busnesau ledled y DU, sy'n farchnad bwysig iawn, fel y mae'n amlwg yn deall, i fusnesau Cymru, a sicrhau, wrth wneud hynny, ein bod yn gallu cynnal y safonau uchel yr hoffem eu gweld yma ar gyfer hawliau llafur, hawliau cymdeithasol ac amgylcheddol, er enghraifft, a sicrhau hefyd fod y setliad datganoli yn cael ei amddiffyn yn llwyr yn y trefniadau hynny.

Fel rhan o'r gwaith cyffredinol ar y fframweithiau cyffredin, rwyf wedi gofyn i swyddogion edrych i weld a ellir rheoli'r datganiadau gan Lywodraeth y DU sy'n awgrymu dull llawer mwy dadreoleiddiol nag y byddai unrhyw un ohonom yma'n gyfforddus ag ef, rwy'n siŵr, o fewn y fframweithiau cyffredin presennol hynny a'r rhai arfaethedig.

Ar gwestiwn corff rheoleiddio, y mae ei gwestiwn yn fy holi'n uniongyrchol yn ei gylch, nid yw'n glir ar hyn o bryd a fydd ei angen. Fe fydd yn gwybod mai'r dewis a ffafrir gennym yw sicrhau bod cysylltiadau rhynglywodraethol ar waith, gan arwain yn y pen draw at gyngor Gweinidogion ledled y DU, sy'n gallu rheoli cysylltiadau rhwng Llywodraethau'r DU, gan alluogi i bolisïau gael eu dargyfeirio ar sail a reolir. Felly, dyna lle mae'r drafodaeth ar hyn o bryd. Yn amlwg, rwy'n bwriadu rhoi diweddariad i'r Senedd ar ddatblygiadau yn y maes hwn dros yr wythnosau a'r misoedd nesaf.

Un o feysydd allweddol cydweithredu trawsffiniol ar ôl Brexit, ond ar ôl yr etholiad cyffredinol mewn gwirionedd, fydd faint o ymgysylltu a geir rhwng Llywodraeth Cymru, Gweinidogion Swyddfa Cymru ac adrannau Whitehall ar fater ffrydiau cyllido sy'n berthnasol i Gymru a'r DU. Nawr, wrth gwrs, prin yw'r manylion sydd gennym ar hyn o bryd ynglŷn â chronfa ffyniant gyffredin y DU, ac yn ystod yr etholiad a chyn hynny, ymddengys ei bod wedi mynd i guddio mewn rhai ffyrdd, ond o ran canlyniadau mater buddsoddi mewn ymchwil ac arloesi a ddaw o lefel y DU, ac o lefel yr UE cyn hynny hefyd—mae dyfodol Erasmus a Horizon 2020, mae adran Whitehall o fusnes, o ynni, o seilwaith sy'n llifo ac a allai fod yn llifo i Gymru.

Felly, hoffwn ofyn i'r Gweinidog: ar ôl yr etholiad cyffredinol, a fydd yn curo ar ddrysau nid yn unig Swyddfa Cymru i lawr y ffordd, ond hefyd adrannau Whitehall, er mwyn cael sicrwydd, yn enwedig, mae'n rhaid i mi ddweud, ynghylch y £370 miliwn y flwyddyn sydd mewn perygl ar hyn o bryd yn sgil colli cronfa'r UE, y dywedir wrthym y bydd yn rhan o gronfa ffyniant gyffredin y DU, ond fel y mae'r Llywodraeth wedi dweud yn gwbl glir, yn fwy na'r cwestiwn o sicrhau bod arian ar gael i Gymru, mae angen sicrhau ei fod yn cael ei roi i Gymru a bod penderfyniadau'n cael eu gwneud yng Nghymru yn unol â'r fframwaith polisi sydd gennym? Ond mae angen sicrhau hynny ac agweddau eraill, gan fod yr ansicrwydd parhaus hwn—. Er bod y grŵp a gadeiriaf yn ceisio datblygu'r fframwaith hwn ar lefel genedlaethol a rhanbarthol o ran cyllid yng Nghymru yn y dyfodol, mae angen eglurder arnom gan Lywodraeth y DU ynghylch yr hyn y maent yn ei gynnig.

Wel, os caf ddiolch i'r Aelod am ei gwestiwn a hefyd am ei waith yn cadeirio'r grŵp y cyfeiriodd ato yn ei gwestiwn, sy'n gwneud gwaith arloesol a chreadigol iawn, yn fy marn i, ar nodi, yn enwedig ar sail arferion gorau rhyngwladol, sut y gallwn ddefnyddio cronfeydd buddsoddi rhanbarthol yn y ffordd orau yn y dyfodol. Mae'n siarad am gysylltiadau rhwng Llywodraeth Cymru a gwahanol adrannau Llywodraeth y DU. Yn fy mhrofiad i, mewn perthynas â'r meysydd a nododd yn ei gwestiwn, mae'r trafodaethau hynny wedi bod—i'r graddau y buont yn gynhyrchiol o gwbl—yn fwy cynhyrchiol mewn trafodaethau uniongyrchol â'r adrannau perthnasol.

Mae'n sôn am ymchwil ac arloesi, a gwn y bydd yn ymwybodol o ba mor ddibynnol, er enghraifft, yw ein sector addysg uwch ar gyllid gan Horizon 2020. Mae'n bendant yn wir ein bod wedi mynnu ar bob cyfle gyda Llywodraeth y DU fod yn rhaid i ni gael cyllid llawn yn lle'r cronfeydd y byddem yn eu colli pe baem yn gadael yr Undeb Ewropeaidd. Er bod y Ceidwadwyr yn ailadrodd yr honiad cyffredinol a glywsom yn rheolaidd gan Lywodraeth y DU heb unrhyw sylwedd hyd yn hyn, efallai y bydd wedi gweld sylwadau yn eu maniffesto sy'n awgrymu hefyd y gallai'r gwaith o reoli'r cronfeydd hynny fod yn digwydd ar lefel y DU gyfan. A gwn ei fod yn rhannu fy ngwrthwynebiad llwyr i a'r rhan fwyaf o'r Aelodau yn y Siambr hon i'r ffordd honno o weithredu yn y dyfodol. Mae'n hanfodol, o safbwynt democrataidd a safbwynt datganoli, ond hefyd o safbwynt buddsoddiad effeithiol mewn blaenoriaethau ledled Cymru, fod y penderfyniadau ynglŷn â sut y caiff y cyllid hwnnw ei wario yn cael eu gwneud gan Lywodraeth Cymru, yn seiliedig ar y math o gyngor y gwn y bydd yn deillio o'r gwaith y mae ei bwyllgor yn ei wneud.