Eitem 4 ar yr agenda yw'r datganiadau 90 eiliad. Mae gennym ddau yr wythnos hon. Y cyntaf—Helen Mary Jones.

Diolch, Ddirprwy Lywydd. Eleni, mae'n ddeng mlynedd ers sefydlu'r Panel Cynghori Affrica Is-Sahara, cynghrair o 35 o sefydliadau ledled Cymru sy'n gweithio gyda chymunedau alltud Is-Sahara ac Affrica. Mae'r sefydliadau'n gwneud amrywiaeth eang o waith. Mae rhai ohonynt yn cefnogi dinasyddion newydd sydd wedi cyrraedd Cymru. Mae rhai ohonynt yn gweithio i godi arian ac adnoddau a darparu cymorth i gymunedau yn y gwledydd y mae eu teulu'n hanu ohonynt.

Heddiw, rydym yn croesawu eu Diwrnod Datblygu Cymreig-Affricanaidd i'n Cynulliad Cenedlaethol, i'n Senedd, ac roeddwn wrth fy modd pan ofynnwyd i mi gyflwyno'r digwyddiad hwn. Bydd gan ddeg o'r sefydliadau stondinau yma a byddant yn cael cyfle i ddangos eu gwaith i'w cynrychiolwyr. Bydd perfformiadau, siaradwyr gwadd, ac rwy'n arbennig o ddiolchgar fod y Gweinidog materion tramor wedi cytuno i siarad yn y digwyddiad pwysig iawn hwn.

Heddiw, bydd y Panel Cynghori Affrica Is-Sahara yn lansio adroddiad o'u gwaith dros y 10 mlynedd diwethaf ac yn edrych ymlaen i'r dyfodol i 10 mlynedd nesaf eu gwaith pwysig yma yng Nghymru. Rwyf wrth fy modd eu bod yn gallu gwneud hynny yma yng nghartref ein democratiaeth, ac mae'n gyfle gwych i ni, yma yn ein Senedd, i ail-gadarnhau, i dros 17,000 o ddinasyddion Cymru sydd â gwreiddiau Affricanaidd ac sy'n byw yn ein gwlad, gymaint rydym yn gwerthfawrogi eu cyfraniad i'r genedl fywiog, gynhwysol hon sy'n edrych tuag allan, y gweithiwn gyda'n gilydd i'w hadeiladu.

Wrth inni nesáu at y Nadolig, yr adeg brysuraf o'r flwyddyn ar gyfer siopa, rwyf eisiau talu teyrnged i'r stryd fawr yng Nghymru. Mae enghreifftiau gwych i'w cael o sut y gall canol tref ddenu pobl i mewn a dod ag arian i economi leol. Mae stryd fawr Treorci yn enghraifft wych. Cydnabuwyd ei bywiogrwydd a'i hatyniad mewn cystadleuaeth i ddod o hyd i'r stryd fawr orau yn y DU. Roedd y ffaith bod 80 y cant o'r busnesau yn Nhreorci yn siopau boutique annibynnol, fod 10 busnes newydd wedi agor ar y stryd fawr yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf, a bod pobl eisiau eu cefnogi, wedi plesio'r rhai a oedd yn llunio'r rhestr fer ar gyfer y gystadleuaeth. Mae'r pleidleisio bellach ar ben a chyhoeddir yr enillydd yn y flwyddyn newydd. Rwy'n dymuno'r gorau i gais Treorci, ac os enillwn, bydd yn gwbl haeddiannol. Yn y dyfodol, hoffwn sicrhau bod cymorth yn cael ei roi i bob un o'n strydoedd mawr yn y Rhondda fel y gallant ddilyn llwyddiant Treorci.

A wnaiff pobl roi eiliad i feddwl ble y byddant yn prynu eu hanrhegion a'u bwyd Nadolig eleni? Nawr, rwy'n gwybod bod rhai pethau na ellir eu prynu mewn tref fach, ond mae yna ddigonedd y gellir eu prynu. Mae llawer o fusnesau bach yn byw ac yn marw yn sgil eu perfformiad dros y Nadolig, felly os gwelwch yn dda, bawb, ystyriwch sut y gallwch feddwl yn fyd-eang a siopa'n lleol eleni.

Diolch.