Mae dysgu oedolion, uwchsgilio ac ailsgilio yn allweddol i ddatblygu syniadau mewn economi amrywiol. Rydym i gyd yn cydnabod pa mor bwysig yw rhoi i bobl y sgiliau y mae ar gyflogwyr eu hangen i gael swyddi da a chynaliadwy. Mae'n ffaith drist fod economi Cymru'n wynebu prinder sgiliau difrifol. Fel rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig, profodd economi Cymru lawer o aneffeithlonrwydd a chamgymhariadau sgiliau yn y gweithlu. Mae'r arolwg diweddaraf o sgiliau cyflogwyr yn dangos, lle mae'r bylchau sgiliau yn y gweithluoedd presennol wedi parhau yr un fath at ei gilydd, fod cynnydd yn nifer y swyddi gwag a oedd yn anodd eu llenwi oherwydd prinder sgiliau. O ganlyniad, mae cyflogwyr yn wynebu prinder sgiliau wrth geisio llenwi swyddi gwag, gyda bylchau sgiliau yn y gweithlu presennol a thanddefnyddio sgiliau.  

Nod yr adroddiad hwn yw nodi rhai o'r problemau sy'n wynebu busnesau Cymru ac mae'n cynnig mesurau i fynd i'r afael â'r problemau hynny. Nid yw hyfforddi a gwella sgiliau pobl yn ddigon. Rhaid inni ddarparu'r math o hyfforddiant sgiliau sydd ei angen ar fusnesau yng Nghymru. Un o'r problemau a nodir yn yr adroddiad hwn yw'r trapiau sgiliau isel. Mae hyn yn cynnwys cylch o alw cyfyngedig am weithwyr medrus iawn, sy'n arwain at weithlu sgiliau isel. Mae hyn, yn ei dro, yn gosod terfynau ar arloesi a thwf, gan barhau'r galw cyfyngedig am weithwyr medrus iawn. Yr her a nodir yn yr adroddiad hwn yw ysgogi'r galw am sgiliau lefel uwch gan gyflogwyr. Os na wnawn hyn, mae perygl y daw gormodedd o sgiliau aneffeithlon i gymryd lle'r trap sgiliau isel. Os ydym am sicrhau bod y gweithlu'n bodloni anghenion busnesau, rhaid cael mwy o gydweithio rhwng Llywodraeth Cymru, diwydiant a sefydliadau addysg.

Mae'n ofid i mi fod Llywodraeth Cymru wedi gwrthod cynnig i ailenwi partneriaethau sgiliau rhanbarthol yn 'fyrddau cynghori ar sgiliau rhanbarthol'. Byddai ailfrandio'r partneriaethau yn gwneud eu rolau yn y system sgiliau ehangach yn gliriach yn fy marn i. Byddai gan y byrddau cynghori ar sgiliau rhanbarthol ragolwg a chylch gwaith strategol clir, gan wella ymgysylltiad cyflogwyr, y broses o gasglu data a dadansoddi.

Mae'r adroddiad yn galw ar Lywodraeth Cymru i weithio gyda'r sector addysg uwch i ddatgloi gallu ymchwil helaeth ein prifysgolion. Mae angen mwy o ymgysylltu rhwng prifysgolion a chyflogwyr. Un o fanteision mawr prentisiaethau gradd yw eu bod yn cael eu hysgogi gan gyflogwyr ac wedi'u llunio i ddiwallu anghenion sgiliau. Mae prifysgolion yng Nghymru yn awyddus i ddatblygu ystod eang o brentisiaethau gradd. Fodd bynnag, nid yw'n ddigon i'r system sgiliau yng Nghymru wneud dim ond ceisio dal i fyny â newidiadau. Rhaid iddi ragweld newid a hyd yn oed helpu i'w lunio.

Mae hyn yn arbennig o wir ym maes sgiliau digidol. Maent yn cael effaith enfawr wrth i dechnolegau newydd gael eu mabwysiadu, ond mae newid yn symud yn gyflym. Mae'r sector digidol yn datblygu ar y fath gyflymder fel bod darparwyr addysg yn ei chael hi'n anodd dal i fyny. Rydym yn wynebu her enfawr o ran sicrhau bod hyfforddiant digidol yn gyfredol. Mae hyn yn hanfodol os ydym am ddiwallu'r galw am weithwyr â sgiliau digidol, yn enwedig mewn meysydd arbenigol, megis seiberddiogelwch.

Lywydd, rhaid i Lywodraeth Cymru ymateb i'r heriau a darparu'r sgiliau sydd eu hangen ar ein gweithlu er mwyn gwireddu ein potensial economaidd llawn. Credaf fod yr adroddiad hwn yn nodi'r mesurau ymarferol ac effeithiol sydd eu hangen i alluogi economi Cymru i dyfu a ffynnu. Diolch.