Adeiladu Tai Cyngor

2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru ar 11 Rhagfyr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru

8. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda Chyngor Sir Caerfyrddin ynghylch rhoi hwb i adeiladu tai cyngor yn y sir? OAQ54833

Photo of Julie James Julie James Labour 2:45, 11 Rhagfyr 2019

(Cyfieithwyd)

Rydym yn siarad â phob un o’r 11 cyngor sydd â chyfrif refeniw tai, gan gynnwys sir Gaerfyrddin, am y gefnogaeth sydd ei hangen arnynt i roi hwb i'r gwaith o adeiladu tai cyngor lleol ar raddfa fawr ac yn gyflym. Cyfarfodydd un i un yw'r rhain i helpu i ddarparu cefnogaeth bwrpasol i bob awdurdod unigol, ac mae'r trafodaethau gyda sir Gaerfyrddin wedi bod yn gadarnhaol iawn.

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Rwy'n ddiolchgar iawn i'r Gweinidog am ei hateb, ac rwy'n siŵr y bydd yn ymuno â mi i longyfarch sir Gaerfyrddin, gyda'u cynlluniau uchelgeisiol i adeiladu 900 o dai cyngor dros y 10 mlynedd nesaf, a fydd yn golygu eu bod bron â chyrraedd y targed, a gwn y bydd trafodaethau'r Gweinidog â hwy yn eu cynorthwyo i gynnwys y 100 tŷ ychwanegol o bosibl. Ond ar hyn o bryd, maent hefyd yn sicrhau bod dros 180 eiddo gwag hirdymor yn cael eu defnyddio unwaith eto, sy'n ffordd arall y gallwn weithio i ddarparu tai fforddiadwy. A all y Gweinidog ddweud wrthym a fydd Llywodraeth Cymru yn gallu ymrwymo mwy o arian i gyflymu'r rhaglen i allu defnyddio mwy o gartrefi gwag hirdymor unwaith eto ar gyfer pobl leol?

Rwy’n derbyn yn llwyr y bydd y Gweinidog, heb os, yn dweud wrthyf na all ymrwymo i unrhyw beth hyd nes y bydd yn gwybod beth yw ei chyllideb, ond tybed a all ymrwymo mewn egwyddor i fuddsoddi yn yr hyn a all fod yn ffordd effeithiol iawn o ddarparu tai fforddiadwy yn enwedig i gymunedau bach, lle nad ydych am gael mwy o adeiladau mawr efallai, ond mae gennych eiddo gwag.

Photo of Julie James Julie James Labour 2:46, 11 Rhagfyr 2019

(Cyfieithwyd)

Mewn egwyddor, yn sicr. Rydym wedi bod yn gweithio gyda sir Gaerfyrddin a nifer o awdurdodau eraill i wneud yn union hynny. Felly, mae ystod o gynlluniau ar waith: caffael eiddo newydd—felly, cyhyd â'u bod wedi'u hadeiladu i'r safonau cywir, gall yr awdurdod eu caffael. Rwyf am dalu teyrnged i Llinos yn Ynys Môn, mewn gwirionedd, sef yr un a roddodd y syniad yn fy mhen beth amser yn ôl bellach, gan iddi sôn am brynu eiddo ym Miwmares, rwy'n credu, lle mae prinder mawr o dai cymdeithasol. Daeth un ar y farchnad, ac roeddent yn gwybod bod ganddynt bobl a oedd yn chwilio am dŷ cymdeithasol yno, ac fe'i prynasant. Felly, mae'n dangos bod modd gwneud hyn gydag arweinydd cyngor arloesol, a hoffwn dalu teyrnged iddi am roi'r syniad hwnnw yn fy mhen yn y lle cyntaf.

Felly, rydym yn awyddus iawn i awdurdodau lleol ystyried pob ffordd o wneud hynny—felly, prynu eiddo presennol, prynu adeiladau newydd, sicrhau bod eiddo gwag yn cyrraedd y safon a'u defnyddio unwaith eto. Mae gennym ddau gynllun ar gyfer hynny, un gyda fy nghyd-Weinidog Lee Waters—nid yw yn y Siambr ar hyn o bryd—lle rydym yn rhoi cymysgedd o fenthyciad a grant i bobl sydd â thai is na'r safon na ellir byw ynddynt ar hyn o bryd—efallai eu bod wedi'u hetifeddu neu beth bynnag—i sicrhau ei fod yn cyrraedd y safon. Ceir rheolau ynghylch pa mor hir y mae'n rhaid i chi fyw ynddo. Rydym hefyd yn eu hannog i roi'r tai hynny i'r awdurdod lleol i'w gosod ar rent cymdeithasol am bum mlynedd. Amlinellais y cynllun hwnnw yn ddiweddar yn y Siambr. A'r hyn rwyf am ei ddweud yw bod unrhyw syniadau eraill—felly, unrhyw syniadau eraill i wella'r stoc tai cymdeithasol, rydym yn fwy na pharod i edrych arnynt ac rwy'n mawr obeithio y byddwn yn gallu eu cefnogi gydag arian ac arbenigedd, gorchmynion prynu gorfodol a phopeth arall.

Photo of Angela Burns Angela Burns Conservative 2:48, 11 Rhagfyr 2019

(Cyfieithwyd)

Fel Helen Mary, rwy'n croesawu'r ymgyrch i adeiladu mwy o gartrefi fforddiadwy yn sir Gaerfyrddin, ond roeddwn yn awyddus i drafod mater dosbarthu gyda chi. Oherwydd edrychais ar y map o ble maent wedi adeiladu cartrefi yn ystod yr ychydig flynyddoedd diwethaf a ble maent yn bwriadu adeiladu llawer o'r cartrefi hyn, a tybed a allech roi amlinelliad i ni o ba ganllawiau rydych yn eu rhoi i gynghorau sir er mwyn sicrhau bod gennym gymunedau digon cymysg yn y pen draw, gan fod gennym lawer o drefi a phentrefi llai sy'n cynnwys cryn dipyn o gartrefi newydd, ond nifer anghymesur o isel o gartrefi awdurdodau lleol neu gartrefi fforddiadwy sy'n cael eu hadeiladu. Ac felly, yn y pen draw, mae gennych gymuned anghytbwys lle mae llawer o bobl yn dod i mewn iddi heb fod ganddi'r gymysgedd go iawn honno o bobl sydd eu hangen arnoch i sicrhau cymunedau cynaliadwy ar gyfer y dyfodol.

Photo of Julie James Julie James Labour

(Cyfieithwyd)

Mae 'Polisi Cynllunio Cymru' wedi newid—yr adeg hon y llynedd, mewn gwirionedd—i roi pwyslais ar greu lleoedd, ac mae adeiladu cymunedau cymysg yn rhan fawr o greu lleoedd—felly, cymuned gymysg gyda llwyth o ddeiliadaethau cymysg. Rydym am annog pobl leol i aros yn eu cymunedau lleol—rydym yn awyddus iawn i archwilio gwahanol ffyrdd o sicrhau bod trefniadau deiliadaeth gymysg ar waith: rhannu ecwiti, rhentu i brynu, modelau cydweithredol ac ati. Felly, rydym yn fwy na pharod i weithio gydag awdurdodau lleol i gyflwyno ystod eang o'r pethau hynny.

A hefyd—rwy'n ceisio peidio â gwneud hyn yn wleidyddol, ond rwyf am ddweud ein bod wedi cael tipyn o ergyd, oherwydd, ym mis Hydref, cynyddodd Trysorlys y DU gyfradd sylfaenol y Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus o 1.8 y cant i 2.8 y cant, ac mae hynny'n ei gwneud yn llawer anos i'r awdurdodau fenthyca ac i wasanaethu'r benthyciadau roeddem wedi'u cynllunio ar eu cyfer. Felly, os oes gennych unrhyw ddylanwad o gwbl, os gallech sicrhau eu bod yn adolygu hynny, gan fod hynny wedi dod yn annisgwyl ac wedi cael effaith wirioneddol ar allu rhai o'n cynghorau i gynllunio eu rhaglen adeiladu ar gyfer y dyfodol. Felly, nid wyf yn croesawu hynny o gwbl. Ond fel y dywedais wrth Helen Mary yn awr, rydym yn cefnogi pob un o'r 11 cyngor yng Nghymru sydd â stoc dai wrth gefn i ddatblygu cartrefi cymdeithasol newydd ar raddfa fawr ac yn gyflym yn y lle iawn—y cartref iawn yn y lle iawn ar gyfer y bobl iawn ar yr adeg iawn.