A allaf i longyfarch Helen Mary Jones am ddod â'r ddadl yma ynghyd ac am ei hagoriad bendigedig sy'n olrhain yr holl benderfyniadau sydd angen eu gwneud? Gaf i hefyd longyfarch y Coleg Nyrsio Brenhinol ar yr adroddiad bendigedig yma 'Gweithredu Deddf Lefelau Staff Nyrsio (Cymru) 2016: Cynnydd A Her'? Mae yna gynnydd wedi bod, fel y dywedodd Helen, ond erys sawl her. Cawsom ni'r ddadl yr wythnos diwethaf ar adroddiad y pwyllgor iechyd ar nyrsio a nyrsio cymunedol, ac mae nifer o ffactorau sy'n cyd-dorri, wrth gwrs. A allaf i hefyd dalu teyrnged i waith y grŵp amlbleidiol ar nyrsio a bydwreigiaeth o dan gadeiryddiaeth David Rees yn hyn o beth, sydd wedi arwain y ffordd ac a wnaeth arwain y ffordd yn wir at yr adroddiad a wnaeth y pwyllgor iechyd ei gyhoeddi a chawsom ni drafodaeth yr wythnos diwethaf? 

Wrth gwrs, rydym ni i gyd yn gwybod am yr heriau yn y gwasanaeth iechyd, yn enwedig o ochr y nyrsio. Does yna ddim digon o nyrsys, yn y bôn yn y lle cyntaf. Mae yna swyddi gwag. Mae angen dyblu, gallwch chi ddweud, nifer y nyrsys sydd dan hyfforddiant. Mae yna system o dan straen, ac mae ein staff ni o dan straen. Mae ein nyrsys ni o dan straen ac yn gorweithio ac yn mynd i ffwrdd ac yn colli gwaith achos mae yna ormod o straen yn eu bywydau nhw. Wrth gwrs, mae yna ofynion newydd hefyd, mae yna ddatblygiadau meddygol newydd, ac mae yna ofyn mwy o'n nyrsys ni, yn enwedig yn y gymuned, sydd nawr yn trin a thrafod pobl yn ein cymuned a oedd yn arfer bod ar ein wardiau ni yn yr ysbyty, ond nawr sy'n aros adref.

Mae hefyd angen gwarchod y sawl sy'n chwythu'r chwiban am bryderon yn y system. Dydyn ni dal ddim yn gwneud hynny'n dda iawn, ac fel y mae eraill wedi'i ddweud, mae angen bod yn llawer mwy hyblyg efo rotas ac oriau sifft ac ati i wneud yn siŵr bod nyrsys yn aros yn ein gwasanaeth iechyd ni. Ac ie, mae angen gweithredu'r ddeddfwriaeth yma, y ddeddfwriaeth lefelau staff nyrsio. Allaf i'ch atgoffa chi pam oedd angen y ddeddfwriaeth yma yn y lle cyntaf? Wel, achos bod y gyfraith yma yn gwarchod cleifion. Mae'r ymchwil wedi dangos, fel mae'r adroddiad yma'n dweud, bod lefelau staffio nyrsio gwael wedi arwain at gynnydd o hyd at 26 y cant i farwoldeb o'i gymharu â wardiau lle mae lefelau staff gwell. Hynny yw, dim digon o nyrsys yn arwain at bobl yn marw. Mae pob cynnydd o 10 y cant i nifer y nyrsys efo gradd mewn ysbyty yn gysylltiedig efo gostyngiad o 7 y cant mewn marwolaethau cleifion. A hefyd, wrth gwrs, yn naturiol, nid oes angen lefelau diogel o staff mewn rhai wardiau ysbyty yn unig, mae eu hangen ym mhob sefydliad iechyd, yn y gymuned, yn nyrsio plant, ac ati, ddim jest yn y wardiau arbenigol sydd gyda ni rŵan.

Ond yn benodol mae'r gweithlu nyrsio yng Nghymru yn wynebu argyfwng cenedlaethol, fel mae'r adroddiad yma yn ei gwneud hi'n glir. Mae yna niferoedd uchel o swyddi gwag, fel dwi wedi cyfeirio eisoes—o leiaf rhyw 1,600 yn ôl amcangyfrif yr RCN o swyddi gwag nyrsio yng Nghymru—wedi'i ategu gan brinder mawr yn y sector cartrefi gofal, fel mae Angela Burns wedi olrhain eisoes.

Felly, mae yna her sylweddol, ac fel mae pwynt y ddadl a'r cynnig yma'n ei ddweud, mae angen hyblygrwydd yn y tymor byr er mwyn inni allu cadw'r staff. Allwn ni sôn bod angen hyfforddi rhagor o staff nawr ac yn y dyfodol, ond mae angen cadw'r rheina sydd gyda ni ar ein wardiau ac yn y gymuned ar hyn o bryd. Mae angen i Lywodraeth Cymru, felly, nodi sut y bydd y gwasanaeth iechyd yng Nghymru yn cynyddu'r cyfleoedd i weithio'n hyblyg yn rhan o'r strategaeth genedlaethol i gadw'r nyrsys, fel mae Helen ac Angela eisoes wedi'i ddweud. Achos mae yna lawer o nyrsys yng Nghymru yn gyfrifol am bethau eraill yn eu bywydau. Maen nhw angen yr hyblygrwydd yna, yn ogystal ag y maen nhw angen y swydd a'r arian. Maen nhw'n gyfrifol am blant ifanc, am rieni hŷn, ac yn dewis gweithio i gyflogwr lle maent yn gallu rheoli eu horiau gwaith. Dyna pam maen nhw'n mynd i weithio i asiantaethau preifat ac ati. Mae'n rhaid i'r gwasanaeth iechyd fod yn gallu cyfleu'r un un math o ddarpariaeth, fel ein bod ni'n gallu cadw nyrsys yn ein gwasanaeth iechyd gwladol. Diolch yn fawr.