3. Datganiad a Chyhoeddiad Busnes

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:17 pm ar 7 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Rees David Rees Labour 3:17, 7 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Trefnydd, a gaf i ofyn am ddau ddatganiad gan Lywodraeth Cymru? Y cyntaf gan fy nghyd-Aelod ar y dde i mi, yn eistedd wrth fy ymyl, o ran yr amgueddfa gelf gyfoes y mae sôn wedi bod amdani a'r cynnydd sydd ar hynny. Yn amlwg, cyn y Nadolig, roeddem wedi dathlu blwyddyn ers i'r Banksy ymddangos yn Nhaibach ac erbyn hyn mae wedi symud i ganolfan siopa yn Station Road ym Mhort Talbot, gyferbyn â'r orsaf reilffordd. Nid yw'n weladwy i'r cyhoedd eto o ran bod yn agored, oherwydd mae gennym broses i'w dilyn o hyd, ond mae'n bwysig ein bod yn deall ble rydym ni arni gyda'r cynnydd o ran yr amgueddfa gelf gyfoes a lle y gallwn ni fod yn rhan o hynny.

Mae'r ail un yn ymwneud â dur, yn dilyn y cyfweliad a gyhoeddwyd yn y Sunday Times gyda Mr Chandrasekaran, Cadeirydd Tata Sons, sef rhiant-gwmni Tata Steel, mewn cysylltiad â datganiad lle mae'n teimlo bod Tata wedi rhoi mwy o gymorth na'r disgwyl i Bort Talbot a bod yn rhaid iddo wneud ei hun yn hunangynhaliol yn y dyfodol. Mae hyn wedi'i ddeall—mae'r gweithlu'n deall hynny; maen nhw wedi bod yn rhan o'r rhaglen weddnewid erioed. Ond mae'r ffaith fod hynny wedi'i wneud mor glir ac yn blwmp ac yn blaen gan gadeirydd y rhiant gwmni yn peri pryder felly ynglŷn â'r dyfodol y bydd Tata'n ei weld yn y busnes ym Mhort Talbot. Mae llawer o'r ffactorau hyn, mewn gwirionedd, y tu allan i reolaeth y gweithwyr eu hunain. Maen nhw wedi ymdrechu i'w gwneud mor gynhyrchiol â phosibl. Maen nhw wedi lleihau swyddi, maen nhw'n gwneud gwelliannau o ran cynhyrchiant, ond mae marchnadoedd byd-eang yn anodd ar hyn o bryd.

Ond, hefyd, mae'n ymddangos bod Llywodraeth y DU yn methu â chymryd unrhyw gamau o ran helpu'r diwydiant dur yn y DU. A gaf fi ddatganiad gan y Gweinidog ynglŷn â pha gamau y mae wedi'u cymryd gyda Llywodraeth y DU, yn enwedig cyngor y sector dur a fethodd â chwrdd â y llynedd? Wn i ddim a yw wedi cwrdd eto. Ble'r ydym ni arni o ran hynny? Mae'n bwysig, mae'n ddiwydiant sylfaen yn y DU. Mae cynhyrchu dur yng Nghymru yn hanfodol, felly mae'n hanfodol ein bod yn cael asesiad o ran ein sefyllfa gyda Tata a chynhyrchu dur yng Nghymru, lle mae Llywodraeth y DU yn gweld cynhyrchu dur yng Nghymru a'r hyn y byddan nhw yn ei wneud i'w wella, yn enwedig o ran costau ynni a chostau ac agweddau eraill y maen nhw'n gyfrifol amdanyn nhw ac y mae ganddyn nhw ddylanwad drosynt.