4. Dadl ar Ddatganiad: Cyllideb Ddrafft 2020-21

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:40 pm ar 7 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 3:40, 7 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Rwy'n credu mai'r hyn sy'n rhyfeddod i mi yw bod Cymru yn derbyn £1.20 am bob £1, ac eto i gyd mae'n gwario £645 yn llai ar bob disgybl yn flynyddol. Ni ellir esgusodi'r tanariannu hwn o gwbl. Efallai y byddech chi'n dymuno ei amddiffyn, Mick, ond nid wyf i'n mynd i'w amddiffyn, ac fe fyddaf i'n herio eich Llywodraeth chi i'r eithaf er mwyn i ni weld chwarae teg rhwng Cymru a Lloegr fel y gall ein plant ni gael yr un cyfleoedd ag a gaiff y plant dros y ffin yn Lloegr.

Llywodraeth leol—fe wyddom ni fod yna elfennau cryf o ffrindgarwch wedi bod ar rai setliadau llywodraeth leol. Rydym wedi gweld awdurdodau lleol yn y Gogledd yn cael setliadau sy'n is nag awdurdodau lleol yn y De, ac mae hi'n ymddangos mai lliw gwleidyddol eich awdurdod lleol chi sy'n effeithio ar gyfran yr arian ychwanegol y gallech chi ei gael. [Torri ar draws.] Unwaith eto, rwy'n gallu clywed y cwyno ac rwy'n hapus iawn i roi rhywfaint o wybodaeth i'r Siambr am hyn.

Beth am gymharu setliad y flwyddyn hon. Beth am gymharu setliad y flwyddyn hon. Rwyf wedi cymryd llawer o—. Nid oes gennyf i lawer o amser ar ôl—[Torri ar draws.] Os caf i gyfeirio at setliad y flwyddyn hon, y setliad drafft arfaethedig. Mae'r cynnydd mewn cyllid yn amrywio o 3 y cant yn Sir Fynwy sy'n cael ei rhedeg gan y Ceidwadwyr i 5.4 y cant y drws nesaf yng Nghasnewydd Lafur—dau awdurdod lleol sydd y drws nesaf i'w gilydd. Ac rydym ni'n gwybod bod y codiadau cyfartalog ar gyfer y Gogledd yn llawer gwaeth nag y maen nhw yn y De.

Felly, a gaf i annog y Llywodraeth i ystyried cyflwyno cyllid gwaelodol fel y gallwn unioni rhai o'r gwahaniaethau hyn? Oherwydd, a bod yn onest, mae'n annerbyniol bod rhai rhannau—[Torri ar draws.] Nid oes yna gyllid gwaelodol yn ei le ar gyfer y flwyddyn hon. Os caf i gywiro eich cyd-Aelodau yn y Cabinet, nid ydych chi wedi cyhoeddi cyllid gwaelodol ar gyfer y flwyddyn hon, fel y gwyddoch chi'n dda, Gweinidog cyllid. Ond, fe fydd yn ddiddorol gweld beth fyddai'r cyllid gwaelodol hwnnw ac efallai y gwnewch chi roi mwy o gig ar yr esgyrn a dweud ychydig wrthym ni am hyn.

Roeddech chi'n sôn am rywfaint o'r pwysau sydd ar faterion gofal cymdeithasol. Rydych chi wedi sôn am y gronfa gofal integredig, er enghraifft, yn eich datganiad chi. Yr hyn na wnaethoch chi yw diystyru treth gofal cymdeithasol o unrhyw fath, y gwyddom fod eich plaid chi wedi ei hystyried o'r blaen i ryw raddau. Efallai y gwnewch chi roi ychydig mwy o wybodaeth inni ynghylch a ydych chi'n dymuno trethu pobl o ran gofal cymdeithasol, oherwydd fe hoffem gael rhywfaint o sicrwydd nad ydych chi am gynyddu baich trethiant ar bobl Cymru i dalu am hwnnw.

O ran yr amgylchedd, rydym wedi clywed bod hyn yn un o'ch blaenoriaethau chi ac eto i gyd nid ydych hyd yn oed yn gallu sefydlu rhwydwaith addas o bwyntiau i wefru cerbydau trydan yma yng Nghymru. Ni sydd â'r enw gwaethaf yn y Deyrnas Unedig gyfan. Beth ar y ddaear ydych chi'n ei wneud? Rydych chi wedi cael rhywfaint o arian yn swm canlyniadol i fformwla Barnett ar gyfer gwella'r rhwydwaith ac eto i gyd ni allwch gynnig digon o wefru ar y daith rhwng y Gogledd a'r De i yrru car trydan i fyny ac i lawr ein ffyrdd ni. Nid yw hyn yn dderbyniol ac mae angen gwella pethau.

Felly, i gloi, Llywydd, os caf i, rwy'n gresynu, er gwaethaf y cyfleoedd mawr a ddaw yn sgil y gyllideb newydd hon sydd ar gael ichi, eich bod chi'n parhau i fethu â rhoi sylw i flaenoriaethau'r bobl yma yng Nghymru. Nid ydym yn gweld y gwelliannau ym mherfformiad y GIG sy'n angenrheidiol i bobl a chleifion eu gweld nhw. Nid ydym yn eich gweld chi'n mynd i'r afael â'r tanariannu yn ein hysgolion yng Nghymru ac nid ydym yn eich gweld chi'n cau'r bwlch hwn rhwng Cymru a Lloegr o ran y gwariant sydd ar bob disgybl. Nid ydym yn gweld yr uchelgais sydd ei angen arnom i gefnogi busnesau i wella twf a chyfoeth ein cenedl. Ac rydym yn gweld syrthni llwyr, a dweud y gwir, o ran yr agenda newid hinsawdd. Rwy'n mawr hyderu y byddwch chi'n ystyried y pethau hyn ac yn newid y gyllideb hon cyn y daw hi yn ei hôl i'r Siambr fel y gallwn ni ymdrin â blaenoriaethau pobl wrth inni gyflawni Brexit fel cenedl.