4. Dadl ar Ddatganiad: Cyllideb Ddrafft 2020-21

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:25 pm ar 7 Ionawr 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mike Hedges Mike Hedges Labour 4:25, 7 Ionawr 2020

(Cyfieithwyd)

Wel, nid wyf i'n siŵr y byddai ei rannu yn arbennig o fuddiol mewn gwirionedd. Rwy'n credu bod ei gael dan reolaeth ysbytai fel mai nhw sy'n gyfrifol am yr ambiwlansys sy'n aros y tu allan, yn hytrach na'i fod yn gyfrifoldeb ar rywun arall—nid yw'n gwneud dim synnwyr o gwbl. Mae'r ambiwlansys yn aros y tu allan, ac nid yw o fudd i'r bwrdd iechyd gael y bobl allan gan nad nhw sy'n gyfrifol amdano.

Mae angen mwy o reolaeth ar reolwyr ac ymgynghorwyr ysbytai unigol dros yr hyn y maen nhw'n ei wneud. Mae angen cyllid ychwanegol ar wasanaethau cymdeithasol i gyflymu'r broses o ryddhau o'r ysbyty. Mae angen i arian fynd i'r ysbytai, nid i ymgynghorwyr rheoli.

O ran yr economi, yr hyn y dylem ni fod wedi ei ddeall erbyn hyn yw nad yw cynnig cymhellion ariannol mawr i gwmnïau i symud ffatrïoedd cangen i Gymru yn gweithio yn y tymor hir. Os oes rhaid i chi roi cymhellion ariannol gwell nag unman arall—nid ydyn nhw eisiau dod yma, a byddan nhw'n gadael pan fyddan nhw'n cael gwell cynnig gan wledydd fel Hwngari.

Y gwariant gorau i dyfu'r economi yw gwariant addysgol. Mae cwmnïau'n dod i mewn oherwydd ansawdd eu gweithwyr, ac addysg yw'r ffordd o'i dyfu. Faint ydych chi'n ei feddwl y mae California yn ei gynnig i gwmnïau fynd i California i dyfu? Dydyn nhw ddim. Faint y mae'n rhaid i Gaergrawnt ei gynnig? Dydyn nhw ddim. Os yw'r ansawdd gennych chi yn yr addysg, nid oes angen i chi geisio llwgrwobrwyo'r cwmnïau i ddod i mewn.

O ran yr amgylchedd, mae Llywodraeth Cymru wedi galw argyfwng newid yn yr hinsawdd ac maen nhw'n rhoi'r cynnydd refeniw lleiaf mewn termau real i bortffolio'r amgylchedd. Os yw'r newid yn yr hinsawdd a'r hinsawdd yn flaenoriaeth, dylai cyllid ychwanegol mewn termau real ar gyfer portffolio'r amgylchedd fod yn flaenoriaeth.

A gaf i geisio gorffen trwy sôn am dreth incwm? Nid yw'n mynd i gynyddu. Ni wnaeth yr Alban ei gynyddu, er gwaethaf yr holl gyfleoedd a gawson nhw, pryd y gallen nhw ei symud i fyny 3 y cant yn fwy neu'n llai. Byddwn i'n gwarantu, ymhen 10 mlynedd, na fydd neb yn ei newid y naill ffordd na'r llall. Os byddwch chi'n tynnu 1 y cant, byddwch yn colli £200 miliwn, yn fras. Os byddwch chi'n ychwanegu 1 y cant, byddwch yn ennill £200 miliwn, ac ni fydd hyn yn gwneud gwahaniaeth sylweddol, ond bydd yn cythruddo llawer o bobl.

Gall hyn, wrth gwrs, fod yn gyllideb twf untro mewn termau real. Wrth i ni adael yr Undeb Ewropeaidd, byddwn yn darganfod pwy sy'n gywir. A fydd gadael yr Undeb Ewropeaidd yn achosi i'n harian a'n heconomi i dyfu, neu a fydd yn peri iddi grebachu? Byddwn yn darganfod pa un sy'n iawn yr adeg hon y flwyddyn nesaf.