Part of the debate – Senedd Cymru am 4:47 pm ar 7 Ionawr 2020.
Ond, wrth gwrs, nid oes gan bob cyngor yr arian hwnnw, hyd at y swm hwnnw, wedi'i ddal yn ganolog. Rwy'n falch iawn dros ysgol Plasmarl, mewn gwirionedd, ac fe wna i ddod at yr asesiadau wedi'i seilio ar ddangosyddion yma mewn munud. Oherwydd y pwynt a wnaeth argraff arnaf i yn eich sylwadau cynharach oedd hwnnw yn ymwneud ag atal. Ac, wrth gwrs, nid yw ysgolion yn ymwneud ag addysg academaidd yn unig; maen nhw'n adeiladwyr cymunedol. I mi, maen nhw'n un o'r gwasanaethau ataliol mawr, ac fel y soniodd Mike ei hun yn y fan yna, os ydym ni yn addysgu ein plant mewn ffordd y byddem ni i gyd yn awyddus i'w gweld, rwy'n credu, y dylen nhw ddod yn beiriannau i'n heconomi hefyd.
Fel yr ydym wedi'i glywed, mae ysgrifennydd addysg y DU wedi ymrwymo y £14 biliwn hyn ar gyfer ysgolion yn Lloegr. Mae hynny dros gyfnod o amser, a bydd cyllid canlyniadol o £2.4 biliwn i'w wario fel y dymunwch maes o law, Trefnydd. Mae hynny ar ben, wrth gwrs, y £135 miliwn o gyllid canlyniadol ar gyfer addysg o adolygiad gwariant eleni, eto i'w wario fel y dymunwch. Ac rwy'n gwahaniaethu rhwng y cyllidebau addysg a chyllid ysgolion, oherwydd y byddwch chi'n dweud, ac rwy'n siŵr y byddwch chi'n dweud wrthyf i, fod y gyllideb addysg wedi'i diogelu, bod mwy o arian wedi mynd i mewn iddi, a byddwn i y cyntaf i gydnabod a chroesawu'r arian ychwanegol sy'n mynd i mewn i'r terfynau gwariant adrannol hynny, ond mae hynny'n wahanol iawn i ddweud bod cyllidebau ysgolion yn cael eu gwarchod. Maen nhw'n dod, fel y gwyddom ni, o lywodraeth leol. Cafodd llywodraeth leol gynnydd eleni hefyd, ond fel y crybwyllodd Huw Irranca Davies yn gynharach, maen nhw wedi cael cyfnod anodd yn ystod yr ychydig flynyddoedd diwethaf, ac oherwydd aneglurder y fformiwlâu cyllido ar gyfer ysgolion, y cyfeiriodd Alun Davies atyn nhw, mae hi wedi bod bron yn amhosibl deall sut y gellir atgyweirio hyn yn gyflym iawn.
Rwy'n credu bod yn rhaid i ni i gyd gydnabod hefyd, eleni, yn fwy nag unrhyw flwyddyn, ein bod ni wedi gweld cynghorau, athrawon, arweinwyr ysgolion ac ati, yn siarad mewn niferoedd, ac ag un llais mewn ffordd nad ydym ni wedi'i chlywed o'r blaen. Mae angen yr arian arnyn nhw, ac er bod y ffigurau ar gyfer Asesiad wedi'i Seilio ar Ddangosyddion yr ysgol a ddefnyddiwyd eleni wedi cynyddu, ac rwy'n mynd i groesawu hynny mewn egwyddor, rydym ni i gyd yn gwybod mai dangosyddion yn unig yw'r rheini. Nid oes unrhyw reidrwydd ar awdurdodau lleol i wario'r arian hwnnw ar roi'r arian hwnnw'n uniongyrchol i ysgolion, o gwbl. Ac i ddwyn eich trosiad chi, Huw Irranca Davies, nid yw rhai ysgolion yn cael y cyfle i ddechrau troi tapiau ymlaen, ac mae dal angen mynd i'r afael â hynny eto.
Felly, os ydym ni'n mynd i fod yn sôn am rywbeth radical yma, os ydych chi'n gwrthwynebu cyllido ysgolion yn uniongyrchol, Trefnydd, sut y bydd y gyllideb hon yn gwarantu twf ystyrlon mewn cyllid craidd ysgolion, a mewn gwirionedd, nid lleiaf ar gyfer plant sydd ag anghenion dysgu ychwanegol, gan fod yr arian a oedd yn dod eich ffordd chi yn £35 miliwn ar gyfer hynny, ac nid yw £8 miliwn i £9 miliwn yn adlewyrchiad teg o'r arian yr ydych chi'n ei gael ar gyfer anghenion dysgu ychwanegol?
Rwyf i eisiau gorffen yn gyflym iawn, iawn a chodi rhywbeth a gafodd ei grybwyll gan Rhun: setliad gwastad iawn, os mynnwch chi, ar gyfer y Gymraeg, a rhai sylwadau amwys iawn y tu ôl i hynny. Byddwn i'n falch iawn o wybod a fydd arian ychwanegol ar gael ar gyfer Cymraeg i Oedolion eleni ac a yw'r arian ychwanegol ar gyfer prentisiaethau, sydd i'w groesawu, yn cynnwys gwaith y Coleg Cymraeg Cenedlaethol mewn prentisiaethau, neu a yw hwnnw o gyllideb wahanol. Ac—nid wyf yn mynd i gael amser i gael ateb priodol ar hyn, rwy'n gwybod—beth yn union fydd cyllideb y comisiynydd, yn enwedig gan ei bod yn ymddangos bod gofynion ei swydd yn mynd i fod yn dra gwahanol i'r hyn a oedd ganddo o'r blaen? Diolch.