5. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd yn dilyn methiant Gwasanaeth Ambiwlans Cymru i gyrraedd ei darged amser ymateb am y tro cyntaf mewn pedair blynedd? OAQ54922

Rydym yn gweithio'n agos gyda phrif gomisiynydd y gwasanaethau ambiwlans, byrddau iechyd a gwasanaeth ambiwlans Cymru i nodi camau i gefnogi gwelliant uniongyrchol a chynaliadwy yn amseroedd ymateb ambiwlansys. Gwneuthum ddatganiad ysgrifenedig ar y mater hwn yn gynharach heddiw.

Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am ei ymateb. Credaf ei bod yn bwysig, pan fyddwn yn sôn am y materion hyn, ein bod yn cofio ein bod yn siarad am bobl go iawn, teuluoedd go iawn, a'r effaith ar eu bywydau.

Hoffwn dynnu sylw’r Gweinidog at etholwr o Lanelli a gysylltodd â mi yr wythnos diwethaf ynglŷn â thriniaeth ei dad yn dilyn cwymp ar ddydd Sul 29 Rhagfyr. Fe dorrodd ei glun. Roedd y gŵr oedrannus yn ffodus nad oedd ar ei ben ei hun. Gwnaed galwad ffôn i'r gwasanaethau brys am 8.30 y.h. Ni ymatebwyd i'r alwad tan 10.30 y.b. Dyna amser aros o 14 awr i ŵr bregus, oedrannus 88 oed. Erbyn i Mr Ogborne gael ei gludo i Ysbyty Treforys a chael gwely, roedd bron i ddiwrnod cyfan wedi bod ers iddo gwympo, ac roedd yn ffodus iawn, wrth gwrs, nad oedd ar ei ben ei hun pan ddigwyddodd hynny. Gwaethygwyd y sefyllfa gan y nifer fawr iawn o ambiwlansys a oedd yn aros y tu allan i'r adran ddamweiniau ac achosion brys. Trefnwyd iddo gael llawdriniaeth ar ei glun ar 31 Rhagfyr. Digwyddodd hynny yn y diwedd ar 1 Ionawr, ond dirywiodd ei iechyd ymhellach, ac yn anffodus iawn, fe fu ei salwch yn drech nag ef a bu farw ar 4 Ionawr eleni.

Rwy'n gobeithio y bydd y Gweinidog yn cytuno nad dyma'r math o driniaeth y dylai etholwyr a dinasyddion mwyaf oedrannus a bregus Cymru yn arbennig ei ddisgwyl. Rwy'n gobeithio y gall roi rhywfaint o sicrwydd i'r teulu y bydd canlyniad yr adolygiad y mae eisoes wedi'i ganiatáu heddiw yn ei gwneud yn llai tebygol y bydd angen i bobl fel Mr Ogborne aros am y math hwn o amser eto. A tybed a wnaiff y Gweinidog—er y gall fod cymhlethdodau—ystyried ymddiheuro i deulu Mr Ogborne, gan y gwn nad dyma'r safon gwasanaeth y byddai'r Gweinidog yn dymuno'i weld.

Na, yn sicr, nid dyna'r safon gwasanaeth y buaswn yn dymuno'i weld. Yn amlwg, nid wyf yn ymwybodol o'r holl fanylion, ond ni fuaswn yn disgrifio'r hyn y mae'r Aelod wedi'i nodi fel rhywbeth sy'n dderbyniol, ac mae'n ddrwg gennyf fod unrhyw unigolyn yn cael profiad o'r fath. Dyna'n union pam ein bod yn edrych ar gyfraddau ymateb ambiwlansys eto gyda grŵp gorchwyl a gorffen byr, i edrych ar gamau i'w cymryd yn gynt yn hytrach na'n hwyrach. Nid oes unrhyw beth yn hawdd am hyn. Gwnaeth yr Aelod y pwynt hwn yn gynharach: pe bai hyn yn hawdd, byddem wedi tynnu lifer a'i wneud amser maith yn ôl. Nid oes ateb hawdd i ddatrys holl heriau amseroedd aros hir yn y system.

Gwyddom ein bod wedi gwneud gwelliant gwirioneddol a pharhaus yn ein gwasanaeth ambiwlans dros y pedair blynedd diwethaf. Gwyddom fod systemau eraill yn yr Alban a Lloegr wedi efelychu'r hyn rydym wedi'i wneud i raddau helaeth. Ond gwyddom hefyd ein bod wedi wynebu her sydd wedi tyfu dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf yn enwedig mewn perthynas ag amseroedd ymateb ehangach, a dyna rwy'n awyddus i fynd i'r afael ag ef, i sicrhau bod gennym ambiwlansys sydd ar gael yn gyffredinol ar gyfer y risgiau sy'n bodoli yn y gymuned, oherwydd wrth i chi ymdrin â'r hyn sy'n dod drwy ddrws blaen ysbyty ac sy'n defnyddio adnoddau yno, ni allwch reoli ac ymdrin â'r risg yn y ffordd y byddech yn dymuno ei wneud yn y gymuned. A derbynnir hynny ar draws y system hefyd, felly nid oes a wnelo hyn â phwyntio bys at un rhan o'n system; mae a wnelo â chyflawni gwelliant system gyfan er mwyn darparu gwell gofal a gofal mwy amserol i bobl ledled y wlad.