1. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y cyhoeddiad gan Mondi ynghylch colledion swyddi ym Mharc Diwydiannol Glannau Dyfrdwy yn Sir y Fflint? 380

Gwnaf, wrth gwrs. Mae hyn yn newyddion hynod siomedig, ac rwy'n cydymdeimlo â phawb yr effeithir arnynt yn uniongyrchol ac yn anuniongyrchol. Ymwelodd fy swyddogion â safle Glannau Dyfrdwy ddoe, ac rydym yn canolbwyntio bellach ar berswadio'r cwmni i gadw'r safle yng ngogledd Cymru. Rydym yn darparu'r holl gefnogaeth sy'n bosibl i'r gweithwyr yn ystod y cyfnod anodd hwn.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Mae hwn, wrth gwrs, yn gyfnod anodd tu hwnt i'r unigolion, eu teuluoedd a'r gymuned gyfan yng Nglannau Dyfrdwy, ac mae'n bwysig yn awr ein bod yn gwneud popeth a allwn i gefnogi'r gweithlu. Weinidog, fe sonioch chi eich bod yn cyfathrebu â Mondi. A allwch gadarnhau eich bod hefyd yn cyfathrebu â'r undebau llafur perthnasol? Yn ail, pa gefnogaeth y gellir ei rhoi ar waith i'r gweithlu, ac yn allweddol, a wnewch chi amlinellu sut y gall y gweithlu gael mynediad at y gefnogaeth hon? Weinidog, mae'r newyddion hwn unwaith eto'n pwysleisio pa mor hanfodol bwysig yw hi i ni fynd ati ar unwaith i helpu i greu swyddi yng Nglannau Dyfrdwy. Nawr, fe wyddoch chi, Weinidog, a gŵyr yr Aelodau ar draws y Siambr, fy mod wedi galw ers peth amser am gefnogaeth i ganolfan logisteg Heathrow yn Tata Steel yn Shotton, a chredaf hefyd y dylem fuddsoddi ymhellach mewn ail sefydliad gweithgynhyrchu uwch yn yr ardal. Weinidog, a ydych yn cefnogi'r galwadau hyn?

A gaf fi ddiolch i Jack Sargeant am ei gwestiynau? Yn gyntaf oll, o ran y sefyllfa ar safle Mondi, byddwn yn gweithio gyda rheolwyr y cwmni—rydym eisoes wedi cysylltu; rydym wedi ymweld â'r safle—byddwn yn gweithio gyda'r awdurdod lleol, ac rydym yn gweithio gyda chynrychiolwyr staff drwy'r undebau, drwy gydol y cam ymgynghori sydd bellach ar y gweill, ac rydym yn gobeithio dod o hyd i ateb a fydd yn arwain at gynnal y gweithgarwch ar y safle yn y dyfodol. Nawr, er ein bod yn gobeithio y gellir osgoi cau'r safle, rydym yn barod i weithio, gyda'r Adran Gwaith a Phensiynau, gyda'n tîm ReAct ein hunain a chyda rhanddeiliaid perthnasol eraill, i ddarparu pecyn cymorth cynhwysfawr i weithwyr os na ellir achub y safle.

Cysylltwyd eisoes â'r Ganolfan Byd Gwaith a Chyngor Sir y Fflint, a byddant yn darparu cefnogaeth a chyngor drwy'r gwasanaeth ymateb cyflym rydym bellach wedi'i sefydlu yng ngogledd Cymru. Rwy'n falch o ddweud bod Mondi eisoes wedi dweud y byddant yn cynnal diwrnod recriwtio swyddi gyda chyflogwyr lleol fel rhan o'r mesurau cymorth diswyddiadau cyflym os cadarnheir y bydd y safle'n cau. Byddwn yn gweithio'n agos iawn i gefnogi'r gwaith hwn, ac os bydd angen, i drafod unrhyw ddefnydd pellach ar y cyfleuster yng Nglannau Dyfrdwy yn y dyfodol.

O ran buddsoddiad ehangach yn ardal Glannau Dyfrdwy, wrth gwrs, mae canolfan logisteg Heathrow yn cynnig cyfle gwych i ddarparu gwaith cynaliadwy o ansawdd uchel i lawer o bobl yr ardal, a buaswn yn cytuno â Jack Sargeant drwy ddweud bod ail gam y ganolfan ymchwil gweithgynhyrchu uwch—sef cam 2 yr athrofa ymchwil gweithgynhyrchu uwch—yn gwbl hanfodol i hyrwyddo'r ardal a'r rhanbarth fel canolfan ragoriaeth ym maes electroneg. Rydym yn bwrw ymlaen â'r cynlluniau hynny ar gyfer yr athrofa ymchwil gweithgynhyrchu uwch ar fyrder.

Dylwn ddweud hefyd i gloi, o ran y galw am sgiliau yn yr ardal, fod niferoedd cyflogaeth mor uchel yn Sir y Fflint erbyn hyn—Sir y Fflint, Lywydd, sydd â'r gyfradd gyflogaeth uchaf yng Nghymru, a'r gyfradd ddiweithdra isaf ar 2.3 y cant yn unig, sy'n golygu bod cryn alw yn yr ardal am bobl fedrus. Fel rhan o'r gwaith y byddwn yn ei wneud gyda'r cwmni ei hun, byddwn yn cynnal archwiliad sgiliau o'r gweithlu i sicrhau, pe bai'r safle'n cau, y bydd modd paru'r bobl a gyflogir gan Mondi cyn gynted â phosibl â gwaith priodol mewn mannau eraill—er enghraifft, yn KK Fine Foods efallai, lle rydym, yn y 24 awr ddiwethaf, wedi gallu cyhoeddi y bydd 40 o swyddi eraill yn cael eu creu gyda buddsoddiad o ychydig dros £0.5 miliwn gan Lywodraeth Cymru.

Fel y gwyddoch, mae Mondi Group yn creu cynhyrchion deunydd pacio papur a phlastig, ac mae eu safleoedd ym mharc diwydiannol Glannau Dyfrdwy, lle mae 167 o swyddi mewn perygl, ac yn Nelson, Swydd Gaerhirfryn, lle mae 41 o swyddi'n cael eu heffeithio, yn creu deunydd pacio plastig hyblyg—bagiau, cydau a laminiadau—ar gyfer y diwydiant nwyddau traul. Ond dywedodd y cwmni fod newid yn y galw am y cynhyrchion arbenigol hyn wedi arwain at y posibilrwydd o gau safleoedd. Fodd bynnag, yn eu datganiad ddydd Gwener diwethaf, dywedasant y byddant yn cychwyn proses ymgynghori 45 diwrnod, a allai arwain at gau’r gweithfeydd. Beth yw eich dealltwriaeth o'r sefyllfa o ran y newid yn y galw am gynhyrchion arbenigol? Pa gefnogaeth y gellid ei rhoi, os o gwbl, gan weithio gyda'r asiantaethau eraill a Llywodraeth y DU fel y nodoch, naill ai i helpu i ysgogi'r galw am y cynhyrchion arbenigol hynny neu i amrywio'r cynhyrchion arbenigol, efallai, i greu cynnyrch newydd i sicrhau eu bod yn ateb y galw sy'n bodoli?

A gaf fi ddiolch i Mark Isherwood am ei gwestiynau yn ei gyfraniad? Fy nealltwriaeth i yw bod y cynhyrchion sy'n dod o safle Glannau Dyfrdwy yn gynhyrchion arbenigol iawn a bod y galw amdanynt wedi lleihau'n ddiweddar. O ganlyniad, mae angen i'r cwmni wneud penderfyniad ynglŷn ag a ddylid cau'r safle, neu a allant, o bosibl, gyda chymorth Llywodraeth Cymru, Llywodraeth y DU efallai, a'r awdurdod lleol, ei gadw ar agor yng ngogledd Cymru drwy ehangu ei sylfaen o gynhyrchion. Wrth gwrs, byddai angen mwy o ymchwil a datblygu er mwyn gwneud hynny, a dyna'n union pam ein bod wedi annog busnesau i fanteisio'n llawn ar y ganolfan ymchwil gweithgynhyrchu uwch nad yw'n bell o'r busnes penodol hwnnw. Byddem yn annog y cwmni, os yw'n penderfynu cadw'r safle ar agor, ac rydym yn mawr obeithio y byddant, i ddefnyddio'r gwasanaethau a'r cydweithredu a geir yn y ganolfan ymchwil gweithgynhyrchu uwch.

O ran y gefnogaeth rydym yn barod i'w chynnig i'r gweithwyr, rwyf eisoes wedi amlinellu'r gwasanaeth ymateb cyflym sydd bellach ar waith yng ngogledd Cymru ac sy'n barod i gynorthwyo gweithwyr. Yn ogystal, byddwn yn edrych yn ofalus iawn ar y buddsoddiadau posibl a'r twf sydd gennym ar y gweill eisoes ar gyfer y rhanbarth, ac yn sicrhau y gwneir pob ymdrech i sicrhau buddsoddiad a allai arwain at ddatblygu cyfleoedd gwaith newydd yng Nglannau Dyfrdwy a thu hwnt.

Mae'n ddiddorol fod y cwmni'n nodi'r ffaith bod newid wedi bod yn y galw am y cynhyrchion arbenigol. Nawr, mae hynny'n arwain at gwestiwn ehangach, wrth gwrs—ym mha ffyrdd y gallai Llywodraeth Cymru helpu cwmnïau i ddiogelu eu busnes at y dyfodol, o gofio, wrth gwrs, fod galwadau cymdeithas, a thueddiadau defnyddwyr os mynnwch, yn newid, yn enwedig yng nghyd-destun yr amgylchedd. Tybed beth y gall y Llywodraeth ei wneud i gefnogi rhai o'r cwmnïau sydd efallai'n gweld yr heriau hyn ar y gorwel.

Byddai gennyf ddiddordeb hefyd mewn clywed a yw Mondi wedi egluro pam eu bod yn gadael y DU. Pam atgyfnerthu y tu allan i'r DU? Pa ffactorau sydd wedi llywio'r penderfyniad penodol hwnnw? Hefyd, a oedd Llywodraeth Cymru yn ymwybodol fod risg i'r swyddi hyn, oherwydd fy nealltwriaeth i yw eu bod wedi wynebu problemau yno flwyddyn neu ddwy yn ôl, a daeth y gweithlu i'r adwy bryd hynny? Tybed, yn y cyfamser, a yw'r Llywodraeth wedi bod yn gweithio gyda'r cwmni i geisio diogelu'r swyddi hynny. Ac os oeddech yn ymwybodol fod y swyddi mewn perygl, efallai y gallech ddweud wrthym beth a wnaethoch ynglŷn â hynny.

Ni allaf ddatgelu beth sydd ar ein cofrestr risg o fusnesau rydym yn ofni y gallent ddewis symud o Gymru. Mae'r proffil hwnnw o fusnesau'n parhau i fod yn gyfrinachol gan nad ydym am achosi unrhyw bryderon diangen yng ngweithlu Cymru. Rydym yn cynnal deialog agos iawn gyda llawer o'r 250,000 o fusnesau yng Nghymru, ac rydym yn barod i gynorthwyo unrhyw rai sy'n wynebu anawsterau.

O ran cefnogaeth uniongyrchol y gellir ei chynnig i fusnesau er mwyn eu diogelu at y dyfodol mewn perthynas â heriau fel datgarboneiddio, awtomatiaeth a digideiddio ac ati, fe wnaethom ddatblygu'r cynllun gweithredu ar yr economi, nid yn unig y contract economaidd sy'n ganolog i'r cynllun gweithredu ar yr economi, ond y gronfa dyfodol yr economi newydd, gyda phum maes gweithgarwch sy'n caniatáu i gwmnïau sicrhau cyllid. O fewn y pum maes hynny, mae datgarboneiddio'n un, mae lleoli pencadlysoedd yng Nghymru yn un arall, ac o ran ymchwil a datblygu, gall busnesau sicrhau cyllid hefyd drwy gronfa dyfodol yr economi.

Nawr, yr enghraifft a roddais yn fy ymateb i Jack Sargeant, KK Fine Foods—fe wnaethant sicrhau arian er mwyn diogelu eu gweithgarwch yng Nglannau Dyfrdwy at y dyfodol. Bellach, mae ganddynt gontract economaidd sy'n hyrwyddo datgarboneiddio, gwell iechyd ac iechyd meddwl yn y gweithle, a gwaith teg. Fe wnaethant sicrhau eu cyllid er mwyn cynnal mwy o weithgaredd ymchwil a datblygu ar safle Glannau Dyfrdwy, arallgyfeirio, a newid i gynhyrchu deunydd pecynnu bioddiraddadwy. Mae hynny'n dangos sut y mae'r cynllun gweithredu ar yr economi a'r galwadau i weithredu yng nghronfa dyfodol yr economi yn gweithio'n ymarferol ar lawr gwlad i gefnogi cwmnïau sy'n pontio i ddyfodol newydd.

Diolch am yr ateb i'r cwestiwn yna. Mae'r cwestiwn nesaf gan Russell George.