Grŵp 3 yw'r trydydd grŵp o welliannau, sydd yn ymwneud â dyletswydd i sicrhau cyllid digonol. Gwelliant 7 yw'r prif welliant yn y grŵp yma, a dwi'n galw ar Janet Finch-Saunders i gynnig y prif welliant ac i siarad i'r gwelliannau—Janet Finch-Saunders. 

Cynigiwyd gwelliant 7 (Janet Finch-Saunders).

Gan droi at welliannau 7 ac 8 ar ddyletswydd i sicrhau cyllid digonol ar gyfer awdurdodau datganoledig, dygwyd y rhain ymlaen o Gyfnod 2, pan amlinellais ein bod yn dal i bryderu am y costau posib i awdurdodau datganoledig Cymru yn ogystal â'r diffyg costau mesuradwy yn asesiad effaith rheoleiddiol y Bil.

Er bod gwelliant 7 yn cyfeirio at gostau a delir gan awdurdodau lleol a byrddau iechyd, nodaf fod gwelliant 8 yn mynd â hyn ymhellach drwy gynnwys awdurdodau datganoledig eraill nad ydynt yn cael eu hariannu gan Lywodraeth Cymru. Gan ragweld ymateb y Dirprwy Weinidog y byddai'r Bil dim ond yn effeithio ar ychydig o dan y categori hwn, os o gwbl, rydym yn dilyn egwyddor yn hyn o beth, a'r hyn a geisiwn yw i'r Dirprwy Weinidog a'r Aelodau sy'n bresennol heddiw gytuno ar yr egwyddor o ddarparu cyllid digonol.

Rwy'n derbyn dadl y Dirprwy Weinidog yng Nghyfnod 2 nad oedd rhai o'r tystion yn credu y byddai'r elfen o gost yn fawr iawn, er i mi ddangos tystiolaeth groes o ran hynny yn flaenorol. Nid ydym wedi cyrraedd y pwynt o hyd lle gallwn ddweud yn ffyddiog na fydd hyn yn effeithio ar ein gwasanaethau cyhoeddus. Diolchaf hefyd i'r Dirprwy Weinidog am ddarparu'r asesiad effaith rheoleiddiol diweddaraf cyn trafodion Cyfnod 3 heddiw, ac eto, cyfaddefodd y Dirprwy Weinidog i Gadeirydd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg mewn llythyr dyddiedig 7 Ionawr ei bod yn dal yn methu â llunio amcangyfrif cyflawn ar gyfer atgyfeiriadau o ran cosb gorfforol ar lefel Cymru gyfan. Nawr, mae hyn yn hanfodol er mwyn darganfod y gost i'n gwasanaethau cyhoeddus.

Nodaf yn benodol nad oedd tîm y Dirprwy Weinidog ond yn gallu dangos amcangyfrifon ar gyfer tri—ie, tri—o'r 22 awdurdod lleol, ac roedd y ffigurau hynny hyd yn oed yn llawn amodau. Felly, rwyf yn dal yn ochelgar ynghylch yr effeithiau posibl y gallai'r Bil eu cael ar gyllidebau cyrff cyhoeddus sydd eisoes yn gyfyngedig, a dyna pam y cyflwynais y ddau welliant eto. Mae'r Dirprwy Weinidog wedi dweud o'r blaen y gall Cynulliad Cenedlaethol Cymru bob amser ddadlau dros gael arian ychwanegol drwy'r broses pennu cyllideb, ac y bydd blaenoriaethau gwariant Llywodraeth Cymru yn y dyfodol yn newid. Mae'r ymateb hwn yn fy mhoeni'n fawr. Yn y bôn, os bydd Llywodraeth Cymru yn pleidleisio yn erbyn awgrym cyllideb ynghylch cyllid ychwanegol neu fod eu blaenoriaethau gwariant yn newid, yna cyrff cyhoeddus eu hunain fydd yn gorfod ysgwyddo'r baich a'r costau a fydd yn deillio o addewid gan Lywodraeth Cymru. [Torri ar draws.] Iawn.

Rydych chi wedi sôn am y costau ychwanegol. Beth am yr arbedion a all ddigwydd drwy osgoi'r niwed seicolegol y gall plant ei ddioddef yn sgil cael eu taro, a beth am yr arbedion y gellir eu gwneud o ran atal rhieni rhag dechrau taro plentyn yn ysgafn ac o bosib symud ymlaen i'w taro'n galetach?

Wel, o ran hynny, rwy'n credu, pe byddech chi wedi bod yn rhan o'r dadleuon drwy'r Cyfnodau i gyd, un o'r dadleuon croes yw y gall plant ddioddef niwed seicolegol mawr iawn yn sgil rheolaeth drwy orfodaeth a mathau eraill o gosbi sy'n cael effaith ar eu hiechyd meddwl a'u lles. Felly, dydw i ddim wir eisiau cytuno ynglŷn â'r effaith seicolegol pan fo plentyn yn cael yr hyn y mae llawer o rieni'n ei ystyried yn gosb resymol.

Yn olaf, tynnaf sylw'r Aelodau at dystiolaeth gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, a ddywedodd yng Nghyfnod 1 fod yn rhaid cael:

ymrwymiad y caiff y costau hynny eu talu, beth bynnag yw'r costau, oherwydd ei bod yn ddeddfwriaeth y mae Cynulliad Cenedlaethol Cymru yn arwain arni.

Rydym yn amau mai dyma fel bydd hi. Felly, rwy'n argymell cefnogi'r gwelliant hwn.

Er ein bod yn derbyn bod y pryderon y mae'r Aelod yn eu codi yn rhai gwirioneddol, rydym yn methu â gweld lle mae'r dystiolaeth sy'n dangos bod cyrff cyhoeddus yn debygol o wynebu pwysau ariannol ychwanegol gwirioneddol sylweddol o ganlyniad i'r ddeddfwriaeth hon. Cyfeiriaf yr Aelodau gyferbyn eto at enghraifft Gweriniaeth Iwerddon, lle nad oedd pwysau ychwanegol ar wasanaethau cyhoeddus.

Nawr, wrth gwrs, rydym newydd gytuno i welliannau y bydd y ddeddfwriaeth, os caiff ei phasio yn y pen draw, yn sicrhau bod proses adrodd ar effaith y ddeddfwriaeth. Rwy'n gwbl sicr, os bydd y broses adrodd honno'n cyflwyno tystiolaeth sy'n dangos bod pwysau sylweddol ar ein gwasanaethau cyhoeddus, na fydd ein gwasanaethau cyhoeddus yn oedi cyn rhoi pwysau ar bwy bynnag yw Llywodraeth Cymru wedyn i sicrhau bod yr adnoddau ychwanegol angenrheidiol ar gael. Gwyddom fod Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, onid ydym, yn effeithiol iawn, iawn o ran sicrhau eu bod yn codi pryderon os oes pwysau ychwanegol.

Felly, nid ydym yn barod i gefnogi'r gwelliannau hyn, oherwydd rydym yn credu bod y pwysau ychwanegol a ragwelwyd yn annhebygol iawn o ddigwydd, ac oherwydd nad ydym yn credu beth bynnag ei bod yn well gwneud y mathau hyn o benderfyniadau cyllidebol ar wyneb darn o Ddeddfwriaeth. Os yw blaenoriaethau Llywodraeth Cymru'n anghywir, cyfrifoldeb y Siambr hon yw eu dwyn i gyfrif am hynny a cheisio'u hargyhoeddi i newid eu meddyliau. Os byddwn yn gosod gofynion cyllidebol penodol mewn darnau penodol o ddeddfwriaeth, yna bydd gofynion cyllidebol eraill na fydd Llywodraethau Cymru yn y dyfodol yn gallu eu bodloni o bosibl.

Felly, er fy mod yn derbyn y gallai pryderon Janet Finch-Saunders fod yn ddidwyll, nid wyf yn credu bod y pryderon hynny yn seiliedig ar dystiolaeth ddigonnol ac, ar y sail honno, ni fyddwn yn cefnogi'r gwelliannau hyn.  

Y Dirprwy Weinidog, Julie Morgan. 

Diolch. Gallaf ddeall bod yr Aelod yn pryderu am effeithiau'r Bil hwn ar wasanaethau cyhoeddus, a derbyniaf yn llwyr fod hynny'n bryder gwirioneddol. Fodd bynnag, fe welwch chi o'r memorandwm esboniadol sydd wedi'i ddiweddaru, ac o'r llu o ddatganiadau effaith a gyhoeddwyd gyda'r Bil, ein bod wedi gwneud gwaith trwyadl a diwyd iawn o ystyried effeithiau posibl y Bil hwn, cyn ei gyflwyno ac yn ystod y broses graffu. Ac, fel y dywedodd Helen Mary Jones, nid oedd Iwerddon yn gwneud dim o'r gwaith yr ydym ni'n ei wneud mewn gwirionedd, a, hyd y gwn i, nid oes yr un wlad arall wedi gwneud mwy na ni i ystyried effeithiau deddfwriaeth debyg neu i baratoi ar gyfer gweithredu mewn modd mor gynhwysfawr.

Buom yn gweithio fel lladd nadroedd i wneud popeth y gallwn ni i baratoi ar gyfer y ddeddfwriaeth hon. Archwiliwyd y data cyhoeddedig sydd ar gael o wledydd eraill ar effaith y mesurau a weithredwyd i wahardd cosbi plant yn gorfforol a buom yn trafod ag amrywiaeth eang o bobl yn Iwerddon, Seland Newydd a Malta, sydd â systemau tebyg i'n rhai ni. Ac, yn y gwledydd hyn, nid oes unrhyw dystiolaeth y llethwyd gwasanaethau cyhoeddus yn dilyn diwygio'r gyfraith. Ac mae rhanddeiliaid, yma yn y wlad hon wedi bod yn glir wrth roi tystiolaeth i'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg—rwy'n siŵr y bydd Janet Finch-Saunders wedi clywed hyn—nad ydynt o'r farn y bydd costau ychwanegol, a chredaf y dylem ni ymddiried yn eu barn ar hyn.

Fel y nododd y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yn ei adroddiad Cyfnod 1, mae'r rhai sy'n darparu gwasanaethau yn y rheng flaen wedi dweud, yn ddieithriad, fod y Bil:

yn gwella eu gallu i amddiffyn plant sy'n byw yng Nghymru oherwydd bydd yn gwneud y gyfraith yn glir.

A dyna pam ein bod yn gwneud hyn. Dywedodd Sally Jenkins o Gymdeithas Cyfarwyddwyr y Gwasanaethau Cymdeithasol wrth y pwyllgor:

O ran y trothwyon ar gyfer gwasanaethau plant, ni fyddem yn rhagweld cyfeirio nifer enfawr o achosion atom ni. Efallai y bydd nifer fach o atgyfeiriadau. Yr hyn a wyddom ni o genhedloedd eraill yw y bydd yn cyrraedd uchafbwynt ac yna bydd cysondeb. Rydym yn cydnabod bod hynny'n debygol o ddigwydd.

Dywedodd Jane Randall, Cadeirydd y Bwrdd Diogelu Annibynnol Cenedlaethol:

Nid oes disgwyl y bydd cynnydd enfawr yn nifer yr achosion a gaiff eu cyfeirio at wasanaethau cymdeithasol awdurdodau lleol, rwy'n credu yr ymdrinnid â nhw o fewn eu hadnoddau presennol.

Ac mae Dr Rowena Christmas, Coleg Brenhinol yr Ymarferwyr Cyffredinol, wedi dweud:

Ni allaf weld y bydd yn ymestyn ymgynghoriadau. Ni allaf weld y bydd yn cynyddu nifer yr ymgynghoriadau, ac nid wyf yn credu y bydd yn cynyddu nifer yr atgyfeiriadau yr wyf yn eu gwneud i'r ymwelydd iechyd neu'r gwasanaethau cymdeithasol, oherwydd petawn i'n poeni, byddwn yn gwneud yr atgyfeiriadau hynny nawr, ni waeth beth fo'r Bil.

A'r un oedd y stori, yn unfrydol, gan yr holl arbenigwyr sy'n gweithio ym maes gofal plant: nad ydynt yn disgwyl y bydd hyn yn arwain at gynnydd enfawr yn nifer yr atgyfeiriadau. A dywedodd y Seneddwr Gwyddelig Jillian Van Turnhout wrth nifer ohonom ni yr wythnos diwethaf, pan ymwelodd â'r fan yma:

Mae gweithwyr proffesiynol yn Iwerddon yn teimlo bod y newid yn y gyfraith wedi dod ag eglurder. Mae wedi newid y berthynas rhwng gweithwyr proffesiynol a rhieni gan eu galluogi i siarad am yr hyn y gallant ei wneud yn hytrach na'r hyn na allant ei wneud. Ceir ymdeimlad y bu hyn yn ataliol oherwydd y gellir darparu cyngor a gwybodaeth yn gynharach.

Nawr, mae'r Bil hwn yn dileu amddiffyniad i drosedd o ymosodiad cyffredin, sydd wedi ffurfio rhan o gyfraith gyffredin Cymru a Lloegr ers amser maith. Mae'r gwasanaethau cymdeithasol eisoes yn cael adroddiadau ac yn ymchwilio i adroddiadau am blant sy'n dioddef ymosodiad, gan gynnwys o adrannau iechyd ac addysg, felly nid yw hwn yn faes cwbl newydd o weithgarwch costus i unrhyw un ohonynt. Rydym ni'n gweithio gyda sefydliadau i roi trefniadau ar waith i gasglu data am yr effaith bosibl ar eu gwasanaethau. A chaiff hyn ei ddadansoddi yn rhan o'r adolygiad ôl-weithredu. Gallwn ystyried gyda'r sefydliadau perthnasol y ffordd orau o reoli unrhyw effaith ar lwyth gwaith neu adnoddau, ac unrhyw oblygiadau o ran cost.

Felly, mae'r hyn sy'n cael ei gynnig y tu hwnt i'r trefniadau ariannu arferol sy'n gweithredu o fewn y Llywodraeth ac nid yw'n glir pam, yng nghyd-destun y dystiolaeth a glywyd yng Nghyfnod 1, fod angen darpariaethau o'r fath. Rwy'n siŵr y bydd Aelodau'n cytuno bod angen i lywodraethau'r dyfodol ystyried, yng nghyd-destun y broses pennu cyllideb, beth yw eu blaenoriaethau. A byddai angen gwneud yr ystyriaethau hyn yn y cyd-destun ar y pryd, er enghraifft, gan ystyried yr hyn sy'n digwydd mewn cysylltiad â Brexit neu unrhyw effaith arall nas rhagwelwyd ar economi neu wead cymdeithas yng Nghymru. Mae angen i Lywodraethau'r dyfodol allu gwneud y penderfyniadau hynny.

At hynny, fel sy'n digwydd nawr, mae'r Senedd yn craffu ar gyllideb Llywodraeth Cymru bob blwyddyn, felly gallai ddadlau o blaid cyllid ychwanegol i gyrff cyhoeddus pe bai'n ystyried bod angen gwneud hynny. Ond rwy'n credu y dylem ni wrando ar yr holl bobl hynny sy'n gweithio yn y gwasanaethau a'r gwasanaethau cyhoeddus yr ydym yn sôn amdanynt, ac felly rwy'n annog Aelodau i wrthod y gwelliannau hyn, sy'n ddiangen yn fy marn i.

Janet Finch-Saunders i ymateb i'r ddadl.

Diolch, Llywydd. Hoffwn ddweud ar goedd, fel yr aelod etholedig dros Aberconwy, fod fy adran gwasanaethau cymdeithasol fy hun, yn enwedig o ran gweithio gyda theuluoedd, dan bwysau mawr, ac mae hynny'n amlwg o ganlyniad i ddiffyg setliad teg iddo. Gallaf ddweud wrthych chi, nid yw'n adlewyrchu'n dda ar y Siambr hon a ninnau ar fin pasio deddfwriaeth heb welliannau ar gost, o gofio mai dim ond tri o'r 22 awdurdod lleol y gofynnwyd iddynt am amcangyfrifon sydd wedi gallu ymateb. Rwy'n gweld hynny'n sefyllfa wan iawn i'r Llywodraeth Lafur hon sydd gan Gymru. Ond symudaf ymlaen i'r gwelliannau nawr, os gwelwch yn dda.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 7? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Felly, dwi'n agor y bleidlais ar welliant 7. Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Ac felly, mae gwelliant 7 wedi'i wrthod. 

Gwelliant 7: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant

Gwelliant 8, Janet Finch-Saunders. 

Cynnig?

Cynigiwyd gwelliant 8 (Janet Finch-Saunders).

Cynigiaf.

Y cwestiwn yw: a ddylid derbyn gwelliant 8? A oes unrhyw wrthwynebiad? [Gwrthwynebiad.] Felly, dwi'n agor y bleidlais ar welliant 8. Cau'r bleidlais. O blaid 15, neb yn ymatal, 38 yn erbyn. Ac felly, mae gwelliant 8 wedi'i wrthod. 

Gwelliant 8: O blaid: 15, Yn erbyn: 38, Ymatal: 0

Gwrthodwyd y gwelliant