4. Sut mae Llywodraeth Cymru am sicrhau fod hawliau dynol cyfredol yn cael eu gwarchod pan fydd y DU yn gadael yr Undeb Ewropeaidd? OAQ55008

Rwyf wedi comisiynu gwaith ymchwil i'r opsiynau i gryfhau cydraddoldeb a hawliau dynol yng Nghymru, a'u datblygu. Bydd yn ystyried confensiynau'r Cenhedloedd Unedig, deddfwriaeth bresennol Cymru, a bydd hefyd yn pwyso a mesur yr angen am Fil hawliau dynol ar gyfer Cymru.

Da iawn. Dwi'n falch iawn o glywed hynny, a'ch bod chi wedi comisiynu'r gwaith, ac y bydd hynny, yn wir, yn cynnwys gwaith deddfwriaethol, oherwydd beth rydyn ni'n gwybod ydy bod yna botensial real y byddwn ni'n colli llawer o'r hawliau—hawliau gweithwyr, hawliau menywod, hawliau pobl anabl ac yn y blaen—wrth adael yr Undeb Ewropeaidd. A dwi'n credu, yn yr haf, mi wnaeth y Cwnsler Cyffredinol, Jeremy Miles, godi y pwnc yma, y mater yma, ynglŷn â chael Deddf. A dwi'n credu i Steffan Lewis, y diweddar Steffan Lewis, a minnau, grybwyll hyn dro yn ôl hefyd, a'r enw roedden ni'n ei gynnig oedd Deddf hawliau'r bobl. Felly, dwi'n falch iawn o glywed bod yna symudiad yn digwydd tuag at hyn. Fedrwch chi roi rhyw fath o amserlen, os gwelwch yn dda?

Diolch yn fawr, Siân. Rwy'n credu bod darlith Jeremy Miles yn yr Eisteddfod, a Steffan Lewis, wrth gwrs—ac roeddwn i'n falch o fod yn rhannu gofod pwyllgor gydag ef. Pan fyddai'r cyfle'n codi, byddwn i bob amser yn codi hawliau dynol, a gwn i fod Aelodau'n gwneud hynny ar bwyllgor David. Ond mae'n bwysig iawn ein bod ni wedi dyfarnu contract ar gyfer yr ymchwil, o ran yr amserlen. Mae'n gonsortiwm wedi'i arwain gan Brifysgol Abertawe, sy'n mynd i ymchwilio i'r dewisiadau ehangach hyn, o ran—. Mae'r Comisiwn yn ymwneud â chryfhau a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau dynol yng Nghymru. Mae gennym ni hefyd grŵp llywio, sy'n cyfarfod yfory am y tro cyntaf, ac rydym yn disgwyl cyflwyno adroddiad erbyn diwedd y flwyddyn. Ond bydd yn edrych ar effaith tynnu—colli siarter hawliau sylfaenol yr Undeb Ewropeaidd. A gwyddom fod hawliau dynol wedi'u cysylltu'n annatod â'n DNA, nid yn unig yn gyfreithiol, drwy'r darpariaethau yn Neddf Llywodraeth Cymru 2006, ond hefyd yn ddiwylliannol a thrwy ein hanes balch yng Nghymru o ymdrechu dros degwch a chynwysoldeb.

Daeth y Dirprwy Lywydd (Ann Jones) i’r Gadair.

Gwn i am eich ymrwymiad personol i hawliau dynol, Gweinidog, ac rwy'n falch iawn bod Llywodraeth Cymru o leiaf yn siarad am geisio bwrw ymlaen â rhywbeth, er mwyn pwysleisio a thanlinellu'r ymrwymiad drwy ddeddfwriaeth yma yng Nghymru. Fel y gwyddoch chi, cyflwynais Fil ar gyfer pobl hŷn, a gafodd ei wrthod, i bob pwrpas, gan y Llywodraeth, oherwydd eich bwriad i gyflwyno deddfwriaeth. Rwy'n bryderus iawn, fodd bynnag, na fydd yr amserlen yn caniatáu ar gyfer darn o ddeddfwriaeth i fynd drwy'r Senedd hon erbyn yr adeg y byddwn ni'n codi ac yn mynd i gyfnod ein diddymiad, cyn etholiadau nesaf y Cynulliad Cenedlaethol. A byddwn i'n ddiolchgar iawn pe gallech roi syniad ynghylch sefyllfa'r Llywodraeth, ac a ydych chi'n teimlo y bydd deddfwriaeth yn cael ei chyflawni o fewn yr amserlen dynn sydd gennym ni. Ac os nad yw'n mynd i gael ei gyflawni, pa gamau eraill yr ydych chi'n mynd i'w cymryd, er mwyn amddiffyn yr hawliau hyn?

Diolch am y cwestiwn hwnnw, Darren Millar. Ac mae'n bwysig i mi adrodd yn ôl, ac fe wnaf hynny, o ran y cynnydd gyda'r gwaith pwysig hwn. Mae'r grŵp llywio yn cyfarfod yfory—fe'i gelwir yn llywio cryfhau a hyrwyddo cydraddoldeb a hawliau dynol yng Nghymru—ac rydym hefyd mewn gwirionedd yn gwneud cynnydd o ran dechrau'r ddyletswydd economaidd-gymdeithasol yn Rhan 1 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010. Rydych chi'n ymwybodol ein bod ni newydd gwblhau ymgynghoriad. Rydym hefyd yn adolygu'r dyletswyddau sy'n benodol i'r Gymraeg, o dan ddyletswydd cydraddoldeb y sector cyhoeddus. Felly, mae'r rhain yn offer pwysig i gryfhau a diwallu'r anghenion hynny, o ran hawliau dynol. Ond rydym ni'n edrych ar y dewisiadau ehangach hynny, o ran y posibilrwydd o ymgorffori confensiynau'r Cenhedloedd Unedig yng nghyfraith Cymru. Ac, wrth gwrs, mae hynny'n rhywbeth y gwnaeth Helen Mary Jones ei godi hefyd, o ran y gobaith am gyfle deddfwriaethol posibl. Byddwn ni, wrth gwrs—. Rydym ni'n ymgymryd—rydym wedi comisiynu'r ymchwil hon er mwyn sicrhau ein bod yn cael hyn yn gywir, a gwn y bydd pobl, ar draws y Siambr, yn derbyn mai dyna'r ffordd gywir ymlaen. Ond, wrth gwrs, bydd yn ein galluogi i ystyried—ac rwy'n siŵr y bydd pob plaid eisiau ystyried hynny—a oes angen deddfwriaeth newydd, fel Bil hawliau dynol i Gymru.

Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Weinidog.