A gaf i ddiolch i Jenny Rathbone am ei chefnogaeth o ran y ddwy ran bwysig hyn o'r cwricwlwm?  Fe hoffwn i dynnu sylw pob Aelod at dudalen 38 y ddogfen, lle'r ydym yn egluro gyda pheth manylder:

Mae plant yn dechrau dysgu am gydberthynas ymhell cyn iddynt ddechrau yn yr ysgol. Cyn gynted ag y byddant yn ymuno â'r byd cymdeithasol, byddant yn dod ar draws ac yn rhyngweithio â negeseuon sy'n aml yn gymhleth a gwrthgyferbyniol.

Meddyliwch am y negeseuon y mae dynion a menywod ifanc fel ei gilydd yn cael eu llethu â nhw o ran sut y dylen nhw edrych, sut y dylen nhw ymddwyn mewn cydberthynas. Rwy'n credu mai'r wythnos ddiwethaf neu'r wythnos flaenorol y cawsom ni ddadl rymus iawn yn y Siambr hon am drais rhywiol ac achosion o drais rhywiol. Mae'n gwbl hanfodol ein bod ni'n dysgu pob un o'n plant am egwyddorion cydsynio a sut i fod yn bartner cariadus a pharchus mewn cydberthynas.

Rydym wedi bod yn trafod melltith trais domestig yn ein cymdeithas ers amser maith. Unwaith eto, mae angen inni addysgu ein plant am gydberthynas iach. Mae'r Llywodraeth hon yn gwneud llawer o waith gyda'i hymgyrch 'Nid Cariad yw hyn', ond mae'n gondemniad damniol ohonom ni fel cymdeithas fod angen inni wneud felly. Os ydym yn dymuno newid yn eu hanfod rai o'r materion hyn sy'n wynebu menywod a dynion yn ein cymuned  yna ein gobaith gorau o wneud hynny yw drwy addysg, a sicrhau bod ein plant, o oedran cynnar, yn deall eu rhan nhw, eu hawliau a'u cyfrifoldebau mewn cydberthynas.

Nawr, yn amlwg, mae'n rhaid gwneud hynny mewn ffordd sy'n briodol i oedran y plentyn. Mae sut y byddwch chi'n siarad am y materion hyn gyda phlentyn ysgol gynradd yn wahanol iawn i'r ffordd y byddwch chi'n siarad am y materion hyn gyda phlentyn 16 oed. Ond os na wnawn ni hynny, ac os na fyddwn ni'n rhoi'r lle hwn a'r cyfle hwn i bobl ifanc, fe fyddan nhw'n dod o hyd i ffyrdd eraill o ddod o hyd i'r wybodaeth hon—neu fe ddylwn i ddweud ffyrdd eraill o ddod o hyd i wybodaeth gamarweiniol; gwybodaeth sy'n gallu eu dychryn nhw a'u drysu nhw, gwybodaeth sy'n gallu gwneud iddyn nhw deimlo'n anniogel ac yn annheilwng. Fel y dyn ifanc a siaradodd gyda mi am ei gaethiwed i bornograffi a sut roedd hynny'n gwneud iddo deimlo fel dyn ifanc a'r hyn yr oedd ef yn credu oedd yn ddisgwyliedig ohono fel dyn ifanc. Os ydym yn poeni am iechyd meddwl ein plant, os ydym ni'n poeni am lesiant ein plant, yna mae'n rhaid inni gael y gwersi hyn. Ac mae gan bob plentyn yr hawl sylfaenol i gael y cwricwlwm llawn, ac rwy'n credu hynny'n gryf iawn.

Nawr, rydych chi'n iawn: rydym yn newid o astudiaethau crefyddol i grefydd, gwerthoedd a moeseg, i adlewyrchu natur y rhan honno o'r cwricwlwm yn well. Ond os ydym eisiau gweld dinasyddion moesol a deallus yn y byd, sut allwn ni beidio â dysgu plant am grefydd? Sut na allwn ni eu dysgu nhw am yr hawl i arddel barn grefyddol a pharchu hynny, hyd yn oed os yw eich barn chi'n un wahanol? Mae'r Aelod yn gwneud pwynt da iawn, mae arswyd yr Holocost ac arswyd Srebrenica yn enghreifftiau perffaith o sut y gallwn ni weithio ar draws y cwricwlwm. Nid dysgu am hynny yn syml mewn gwers hanes, ond ei ddysgu mewn gwers am grefydd, gwerthoedd a moeseg; dysgu am hynny mewn llenyddiaeth yn ogystal ag yn y dyniaethau; mynegi arswyd hynny drwy ein celfyddydau mynegiannol: drama, dawns, a chelf ei hun. Mae'r pynciau hynny'n alluogwyr a symbolau perffaith ac yn bwyntiau pwysig yn hanes y byd lle gallwn atgyfnerthu pwysigrwydd hynny o ran hawliau, hawliau dynol a pharch, sydd unwaith eto'n rhedeg trwy'r cwricwlwm cyfan.