Part of the debate – Senedd Cymru am 6:05 pm ar 4 Chwefror 2020.
Rwy'n credu bod yna ddadl y dylai'n system gyfiawnder fod yn addas at y diben, ac mae unrhyw gymdeithas nad oes ganddi system cyfiawnder gymwys yn amlwg yn methu. Rhaid i hynny fod yn flaenoriaeth gennym ni, a dyna pam y cafodd yr adroddiad hwn ei gomisiynu a pham y mae ei gasgliadau mor bwysig.
Mae angen inni ystyried yn benodol y ffordd y mae ein system tribiwnlysoedd bresennol yng Nghymru yn gweithredu, ombwdsmyn amrywiol Cymru a llysoedd y crwneriaid, sy'n cael eu hariannu gan Lywodraeth Cymru neu lywodraeth Leol, ac sy'n gorfod gweithredu'n annibynnol ar y Llywodraeth. Mae cyfiawnder teuluol, cyfiawnder ieuenctid a gwasanaethau prawf, er enghraifft, i gyd yn feysydd sydd â chyd-berthynas uniongyrchol â pholisi datganoledig. Ni all un weithio heb y llall ac mae angen inni ddatrys y benbleth hon. Fel y mae'r adroddiad yn ei ddweud,
Mae angen gwell system ar bobl Cymru, ac maent yn haeddu hynny. Nid yw cyfiawnder yn bodoli ar ei ben ei hun a dylai gael ei integreiddio â pholisïau sy’n creu Cymru gyfiawn, deg a ffyniannus.
Rhaid i hynny fod yn nod i ni, a bydd y pwyllgor yn canolbwyntio arno.