5. A wnaiff y Comisiwn amlinellu ymdrechion i leihau gwastraff bwyd ar ystâd y Cynulliad? OAQ55049

A gaf fi ddiolch i Bethan Sayed am ei chwestiwn ar fater sy'n peri pryder i bob un ohonom yn y Siambr, rwy'n siŵr? A gaf fi roi sicrwydd iddi, a gweddill y Siambr, fod y gwasanaeth arlwyo yn y Cynulliad yn gweithio'n galed i leihau gwastraff bwyd lle bo modd drwy gynllunio bwydlenni a dognau yn effeithiol yn seiliedig ar dueddiadau hanesyddol a gwahanol ofynion cwsmeriaid bob dydd? Mae'r lefel gymharol fach o wastraff bwyd a gynhyrchir, sy'n cael ei anfon i'w gompostio mewn cyfleuster lleol, yn gadarnhad o effeithiolrwydd eu hymdrechion.

Diolch am eich ateb. Gwn fod llawer o Aelodau'r Cynulliad yn trefnu digwyddiadau, a gwyddom, o bosibl, pa mor gostus y gall peth o'r bwyd fod yma. Mae'n rhaid inni fod yn ymwybodol o'r angen i archebu'r hyn sydd ei angen arnom ar gyfer digwyddiadau o'r fath, fel nad ydym yn gor-archebu, ac fel y gallwn sicrhau bod gwesteion yn gallu mwynhau eu hunain a mwynhau'r lluniaeth a rown iddynt. Ond mae llawer o bobl sy'n mynychu digwyddiadau, neu lawer o bobl sy'n gweithio yma, wedi dweud wrthyf y gellir ailgylchu rhywfaint o fwyd fel y gall pobl fwyta'r bwyd yn yr ardal leol, drwy ei roi i elusen leol, ond mewn rhai amgylchiadau, mae'r bwyd, er ei fod yn dal i fod yn fwytadwy, yn cael ei wastraffu. Nid oes angen i hynny ddigwydd pan fydd cymaint o fwyd ar ôl wedi digwyddiadau.

Wrth gwrs, mae llawer o staff y Cynulliad yn fwy na pharod i fynd â hambyrddau o frechdanau adref o'r digwyddiadau hyn, ond tybed, er enghraifft, a oes unrhyw elusennau digartrefedd lleol neu fanciau bwyd yn yr ardal leol—? Mae'n rhaid inni arwain drwy esiampl, a chyn ein bod yn ailgylchu'r bwyd yn y ffordd honno, buaswn yn gobeithio y gallem ei ailgylchu mewn ffordd lle gallem fod yn helpu pobl a allai fod ei angen yn fwy na ni i'w fwyta.

Diolch i Bethan am ei chwestiwn atodol. Y gwir amdani, yn amlwg, yw mai'r ffordd orau yw sicrhau bod gennym lawer llai o wastraff yn y lle cyntaf. Ond yn anffodus, mae'n rhaid i'r gwasanaeth arlwyo gydymffurfio â rheoliadau hylendid bwyd, sy'n nodi bod yn rhaid cael gwared ar fwyd wedi'i oeri a osodir allan mewn bwffe ar dymheredd ystafell ar ôl pedair awr. Mae'n rhaid i'r Comisiwn nodi bod y rhan fwyaf o'r bwffes yn cael eu harchebu gan drefnwyr digwyddiadau allanol sy'n gyfrifol am brynu faint o fwyd sydd ei angen. Deallaf fod y rheolwyr arlwyo yn eu cynghori i archebu'n geidwadol. Fodd bynnag, mae diwylliant gwrth-risg naturiol ymhlith trefnwyr nad ydynt am weld prinder bwyd i'r gwesteion, ac mae hynny'n aml yn arwain at or-archebu.

Mae'n rhaid i mi gyfaddef fy mod yn cytuno â Bethan y dylem estyn allan at elusennau lleol ac ati, a gofyn iddynt ddod i gasglu'r bwyd hwn yn gynnar iawn efallai, gan egluro iddynt fod yn rhaid cael ei wared. Ond ceir anhawster arall hefyd, fel yr eglurodd y rheolwr arlwyo wrthyf, pe bai rhywun yn bwyta bwyd o dan yr amgylchiadau hynny a'i adael am chwech neu saith awr a mynd yn sâl ar ôl bwyta'r bwyd hwnnw, dywedir mai'r cwmni arlwyo sy'n gyfrifol am hynny.

Hoffwn archwilio hyn ychydig ymhellach, gan fy mod yn gweld peth o'r gwastraff y gwn ei fod yn mynd i'r bin. Ac o ystyried bod traean o'r holl fwyd yn cael ei wastraffu yn y wlad hon, mae'n amlwg fod rhwymedigaeth arnom i geisio sicrhau nad yw hynny'n digwydd. Roedd yn ddiddorol eich clywed yn sôn am y rheol bedair awr, gan fod staff wedi dweud wrthyf mai rheol dwy awr yw hi. Ac mae hynny'n amlwg yn golygu bod y staff arlwyo yn cael eu cyfarwyddo i gasglu'r holl fwyd sy'n weddill a'i roi yn y bin, ac mae hynny'n hynod o ofidus. Yn amlwg, mae angen inni archebu faint o fwyd sydd ei angen, ond credaf hefyd fod angen inni wneud ymdrech go iawn i sicrhau, os nad oes pobl wedi mynychu am ba reswm bynnag, y gallwn sicrhau ei fod yn cyrraedd y bobl sydd angen bwyd yn y gymuned leol, a datblygu'r math o gysylltiadau y mae archfarchnadoedd wedi'u datblygu â sefydliadau elusennol eraill.

Wel, ni allaf ond cytuno'n llwyr â chi ar y sylwadau hynny. Yn anffodus, mae'n anos o lawer gwneud hyn yn ymarferol na'r theori yn hyn o beth, ond rydym bob amser yn edrych—mae'r Comisiwn, ac wrth gwrs, y staff arlwyo bob amser yn edrych am atebion amgen yn lle gwastraffu bwyd.

Diolch.