2. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ddarparu gwasanaethau mân anafiadau yng ngogledd-ddwyrain Cymru? OAQ55077

Gwnaf. Mae Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr wedi sefydlu grŵp ar draws y bwrdd iechyd i asesu cwmpas gwasanaethau mân anafiadau ledled gogledd Cymru er mwyn sicrhau bod safoni'n digwydd a lleihau'r pwysau ar adrannau achosion brys prysur yng ngogledd Cymru.

Diolch yn fawr, Weinidog. Mae ymgyrch Dewis Doeth Llywodraeth Cymru yn annog pobl yn briodol i ddefnyddio adrannau damweiniau ac achosion brys yn ôl yr angen yn unig. Mae hefyd yn eu helpu i ddewis ac yn eu cynghori i ddewis gwasanaethau gofal iechyd eraill lle bo hynny'n briodol, megis y rhai a ddarperir gan fferyllfeydd cymunedol, meddygfeydd meddygon teulu neu wasanaethau mân anafiadau. Lywydd, byddai uned mân anafiadau yn ysbyty Glannau Dyfrdwy yn fy etholaeth i yn helpu fy nhrigolion i i ddewis yn ddoeth, yn yr un ffordd ag y byddai sicrhau bod meddygfeydd yn cael eu staffio'n llawn ac ar agor yn ystod oriau hygyrch ar draws fy etholaeth. Felly, Weinidog, a wnewch chi bopeth yn eich gallu i sicrhau bod y bwrdd iechyd yn ystyried y cais hwn am uned mân anafiadau yng Nglannau Dyfrdwy yn briodol, ac yn edrych hefyd ar wella darpariaeth meddygon teulu ar draws Alun a Glannau Dyfrdwy?

Ie, rwy'n ymwybodol. A dweud y gwir, mae'r Aelod wedi manteisio ar y cyfle i godi'r mater hwn gyda mi yn y gorffennol ac mae'n gwneud hynny eto, fel y dylai. Mae gwaith eisoes yn mynd rhagddo yng ngogledd Cymru i adolygu'r ddarpariaeth mân anafiadau, fel y dywedais. O fewn y ddwy flynedd ddiwethaf, cafwyd tua 20,000 o achosion o fân anafiadau yn adran achosion brys Ysbyty Maelor Wrecsam—nifer sylweddol o bobl yn mynd yno. Mewn gwirionedd, maent wedi rhoi cymorth ychwanegol, mewn ymarfer cyffredinol yn ogystal â chymorth uwch-ymarferwyr nyrsio yn Wrecsam o ddechrau mis Tachwedd y llynedd. Rwy'n credu bod rhan o'r daith hon yn ymwneud â deall beth y mae hynny'n ei olygu o ran lleddfu pwysau, yn ogystal â chadw meddwl agored am y problemau y mae'r Aelod yn eu codi, boed yng Nglannau Dyfrdwy neu mewn ardal arall sy'n berthnasol, ac mae hynny'n cael ei ystyried fel rhan o'r adolygiad. Felly, rwy'n glir iawn mai'r adolygiad yw'r peth iawn i'w wneud, a bod angen ymgysylltu â chynrychiolwyr lleol hefyd, fel yr Aelod, i gael sgwrs agored ynglŷn â'r data a'r wybodaeth sydd ganddynt ac unrhyw ddewisiadau posibl a wnânt i sicrhau bod hwn yn wasanaeth llawer mwy hygyrch i bobl ar draws gogledd-ddwyrain Cymru.

Yn ôl gwefan Betsi Cadwaladr, credaf fod pum uned mân anafiadau wedi'u nodi, ar wahân i unedau damweiniau ac achosion brys, ar draws rhanbarth gogledd Cymru. Yn ffodus i mi, mae un ohonynt yn yr Wyddgrug, ond nid yw'r rhan fwyaf o bobl mor lwcus. Wrth gwrs, yn unol â pholisi Llywodraeth Cymru, caeodd Betsi Cadwaladr bump arall yn 2013—Bae Colwyn, Rhuthun, Llangollen, y Fflint a'r Waun—er gwaethaf ymgyrchoedd lleol i'w cadw ac er gwaethaf sawl rhybudd y byddai hynny'n rhoi pwysau ychwanegol ar ein hadrannau damweiniau ac achosion brys a'n meddygfeydd meddygon teulu. Wrth gwrs, dyna'n union a ddigwyddodd. Felly, o ystyried eich sylwadau ychydig funudau yn ôl, pa ystyriaeth rydych yn ei rhoi i adfer unedau mân anafiadau o bosibl i'r cymunedau a'u collodd neu i gymunedau eraill gerllaw?

Wel, rwy'n credu fy mod wedi trafod y pwynt hwnnw i bob pwrpas wrth ymateb i gwestiwn Jack Sargeant. Yn yr adolygiad sy'n cael ei gynnal i ystyried lleoliadau eraill, mae'r her yn ymwneud â mwy na faint o leoliadau y gallai pobl fod eisiau eu cael, mae'n ymwneud mewn gwirionedd â lle mae'r angen, yn gymharol, ond hefyd y gallu i staffio'r rheini'n briodol, oherwydd os ydych am gael gwasanaeth mân anafiadau digonol ar ei ben ei hun, rydych angen y nifer gywir o nyrsys yn arbennig, ac ymarferwyr nyrsio brys ynghyd â'r gallu i fuddsoddi yn y gweithlu uwch-ymarferwyr nyrsio hefyd. Felly, mae'n golygu mwy na rhoi pin mewn map a dweud, 'Dyna'r lleoliad.' Mae'n ymwneud â chael cynllun priodol i gyrraedd y pwynt hwnnw, gyda strategaeth ar gyfer y gweithlu i allu ei gyrraedd, ac i fodloni'r galw a'r angen rydym yn ei gydnabod yng ngogledd-ddwyrain Cymru. Fel y dywedais, dros y ddwy flynedd ddiwethaf, gwelwyd 20,000 o achosion o fân anafiadau yn Wrecsam ym mhob un o'r ddwy flynedd galendr ddiwethaf.