6. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am recriwtio a hyfforddi deintyddion yng ngogledd Cymru? OAQ55079

Erbyn hyn, mae mwy o ddeintyddion yn darparu gofal y GIG yng ngogledd Cymru ac rydym wedi sicrhau cynnydd o 41 y cant yn y nifer sy'n hyfforddi i ddod yn hylenwyr a therapyddion deintyddol. Gan adeiladu ar y cynnydd hwn, mae Addysg a Gwella Iechyd Cymru yn adolygu'r ddarpariaeth hyfforddiant ac yn ystyried modelau gwasanaeth gwahanol a allai wella llwyth gwaith deintyddion a gwneud practisau'n fwy cynaliadwy.

Diolch am yr ymateb yna. Y gwir amdani ydy mai diffyg deintyddion ydy'r broblem fwyaf rydym ni'n ei wynebu, dwi'n meddwl, yn hytrach na diffyg arian, yn y cyd-destun yma, o ran darparu gwasanaethau deintyddol yn y gogledd. Dydyn ni ddim wedi bod yn hyfforddi digon o ddeintyddion yng Nghymru, ac mae rhy ychydig o'r deintyddion sydd yn cael eu hyfforddi yn dod o Gymru ac yn bwriadu aros yma.

Mae'r rhain yn swnio'n ddadleuon cyfarwydd iawn, wrth gwrs, achos dyma'r union ddadleuon roeddem ni'n eu cyflwyno dros gyfnod llawer rhy hir o ran yr angen i gael hyfforddi meddygon yn y gogledd. Mi gymerodd yn rhy hir. Rŵan bod yr hyfforddi meddygon yna yn digwydd, mae pobl yn gweld y posibiliadau ac yn sôn yn barod am sefydlu ysgol feddygol lawn, a hefyd yn edrych ymlaen at gael uned hyfforddi deintyddion ym Mangor hefyd i gyd-fynd â'r ysgol feddygol.

Mae hyn yn rhywbeth dwi'n ei groesawu'n fawr. Gofyn ydw i am ymrwymiad gennych chi fel Llywodraeth i sicrhau na fydd yna unrhyw rwystrau o flaen sicrhau bod yr uned yma'n gallu digwydd, a digwydd yn fuan, er mwyn gwneud yn siŵr bod y broblem yma o weithlu deintyddol yn gallu cael pob siawns o gael ei datrys. 

Wel, o edrych ar y gweithlu deintyddiaeth ehangach, ar fy ymweliad diwethaf â gogledd Cymru, llwyddais i ymweld â Deintyddfa Fali ar fy ffordd i ddathlu agoriad cyfadran Cymru ar gyfer hyfforddiant deintyddol proffesiynol ym Mhrifysgol Bangor. Felly, rydym yn buddsoddi yng ngogledd Cymru a honno, fel y dywedais, yw'r gyfadran ar gyfer Cymru gyfan, sy'n darparu hyfforddiant ac arweiniad i'r grŵp ehangach o weithwyr gofal deintyddol proffesiynol. Mewn gwirionedd, mae deintyddfa Fali yn enghraifft dda o'r modd y mae diwygio contractau yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol, o recriwtio deintydd sydd wedyn yn gweithio gydag ystod ehangach o weithwyr proffesiynol, mae hynny bellach yn golygu bod 3,000 yn fwy o gleifion y GIG ar restrau yn yr ardal honno o gymharu â dwy flynedd yn ôl. A hynny oherwydd y defnydd bwriadol o gymysgedd sgiliau a'r anghenion datblygiad proffesiynol sydd ganddynt. Pan gyfarfûm â phobl yn y gyfadran ym Mangor, roeddent yn sôn am y cymorth y maent wedi gallu ei roi i amrywiaeth o ddeintyddfeydd ar sut i redeg eu deintyddfa a beth y mae hynny'n ei olygu o ran defnydd gorau o amser y deintyddion eu hunain, ac mae hefyd yn ei wneud yn gynnig mwy deniadol i bobl ddod i'r ardal.

Mae gennyf feddwl agored wrth gwrs am ddyfodol hyfforddiant deintyddol. Nid oes gennyf syniad pendant ynglŷn â sut i gynyddu niferoedd nac, yn wir, lle mae'r bobl hynny'n hyfforddi. Mae'n ymwneud â chael achos â thystiolaeth briodol yn sail iddo a deall beth y mae hynny'n ei olygu o ran buddsoddi a'r cyfleoedd i wneud hynny. Fel rydym wedi'i wneud gyda hyfforddiant ymarfer cyffredinol, rydym wedi dangos lefel o uchelgais y gallasom ei chyrraedd a'i chynyddu'n gyson dros y flwyddyn neu ddwy ddiwethaf. Mae gennyf feddwl cwbl agored am y dystiolaeth a gawn o'r buddsoddiadau rydym eisoes yn eu gwneud mewn perthynas â'r hyn y gallai hynny ei olygu, nid yn unig i ogledd Cymru, ond i weddill y wlad hefyd.