8. A wnaiff y Cwnsler Cyffredinol roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y trafodaethau diweddaraf y mae Llywodraeth Cymru wedi'u cael gyda Llywodraeth y DU ynghylch ymadawiad y DU â'r UE? OAQ55136

Ar 28 Ionawr, croesawodd y Prif Weinidog Gydbwyllgor y Gweinidogion ar negodiadau'r UE yng Nghaerdydd; dyma'r ail dro yn unig iddo ddigwydd y tu allan i Lundain. Canolbwyntiodd y cyfarfod ar y dewisiadau strategol y mae angen eu gwneud wrth bennu safbwynt negodi agoriadol a rôl y Llywodraethau datganoledig yn y negodiadau.

Cyflwynwyd cynlluniau yn ddiweddar gan Lywodraeth y DU—a chrybwyllwyd hyn sawl gwaith heddiw—ar gyflwyno'r system fewnfudo ar sail pwyntiau o 2021. Ac unwaith eto, rwy'n mynd i ailadrodd, y diwydiant a fydd yn cael ei effeithio yn fwyaf negyddol—a'r bobl—o ganlyniad i'r newidiadau yw'r sector gofal cymdeithasol. Nid wyf yn credu ei bod hi'n bosibl inni dreulio gormod o amser yma'n cyfleu'r neges hon, ac mae Unsain wedi rhybuddio y bydd y cynlluniau gan Lywodraeth y DU yn drychineb i'r sector. Maent wedi dweud na all cwmnïau a chynghorau recriwtio digon o staff o'r DU ar hyn o bryd, ac mae'n rhaid iddynt ddibynnu ar weithwyr gofal o fannau eraill eisoes. Felly, bydd rhoi terfyn ar y cyflenwad hwn o lafur yn sydyn yn achosi problemau enfawr ar draws y wlad. Nodaf fod Neil Hamilton wedi diflannu bellach, ond nid yw'n ymddangos ei fod yn meddwl bod hynny'n wir. Ond dyma lle bydd angen gofal ar bobl, ac ni fydd digon o bobl yno i'w ddarparu, ac mae eraill wedi dweud hynny yma eisoes heddiw. Felly, Weinidog, pa asesiad rydych chi, Lywodraeth Cymru, wedi'i wneud o'r effaith y gall y newidiadau hyn ei chael ar y sector gofal cymdeithasol yma yng Nghymru?

Wel, rwy'n credu bod yr effaith bosibl yn sylweddol iawn. Rwy'n meddwl bod nyrsys mewn lleoliadau gofal—rwy'n credu bod tua 17 y cant yn ddinasyddion yr UE sy'n gweithio ac yn byw yng Nghymru. A darparwyr gofal yn fwy cyffredinol—credaf fod y ffigurau canrannol oddeutu 6 neu 7 y cant, sy'n ffigur uchel. Mae'r rhesymau y mae'n eu hamlinellu yn ei chwestiwn am ei phryder yn union yr un fath â'r rhesymau sy'n sail i fy mhryder i, a dyna pam rwyf fi ac eraill yn y Llywodraeth wedi cyflwyno'r sylwadau hyn yn uniongyrchol i'r Pwyllgor Cynghori ar Ymfudo.

Roeddem wedi gobeithio y byddai'r fersiwn o'r polisi mewnfudo y mae Llywodraeth y DU wedi ei gyflwyno yn rhoi mwy o ystyriaeth i'r effaith ar ein gwasanaethau cyhoeddus, yng Nghymru ac ar draws y DU fel mae'n digwydd. Nid yw'n fater sy'n unigryw i Gymru—caiff ei deimlo ledled y DU. Yn anffodus, nid felly y bu. Yn niffyg system ar gyfer y DU gyfan sy'n adlewyrchu anghenion ein gwasanaethau cyhoeddus a'n heconomi yng Nghymru, rydym wedi dweud y byddwn yn dymuno edrych ar yr achos dros wahaniaethu gofodol—er enghraifft, mewn perthynas â phwyntiau ychwanegol i bobl sy'n dymuno gweithio y tu allan i Lundain a de-ddwyrain Lloegr neu sy'n dymuno gweithio mewn rhannau penodol o'r DU neu fel arall, fersiwn o'r rhestr o alwedigaethau lle ceir prinder. Bydd hi'n gwybod bod y Pwyllgor Cynghori ar Ymfudo eisoes wedi argymell hynny mewn egwyddor i Gymru, ac felly rwy'n credu bod achos dros archwilio hynny.

Diolch i'r Gweinidog.