9. Dadl: Ail Gyllideb Atodol 2019-20

– Senedd Cymru ar 3 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Detholwyd y gwelliant canlynol: gwelliant 1 yn enw Rebecca Evans. 

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 5:45, 3 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Eitem 9 ar yr agenda yw dadl ar ail gyllideb atodol 2019-20. Rwyf wedi dewis y gwelliant i'r cynnig a galwaf ar y Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd i gynnig y cynnig a'r gwelliant a gyflwynwyd yn ei henw. Rebecca Evans.

Cynnig NDM7284 Rebecca Evans

Cynnig bod y Cynulliad, yn unol â Rheol Sefydlog 20.30, yn cymeradwyo'r Ail Gyllideb Atodol ar gyfer y flwyddyn ariannol 2019-20 a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ac a e-bostiwyd at Aelodau'r Cynulliad ddydd Mawrth 4 Chwefror 2020.

Gwelliant 1—Rebecca Evans

Ychwanegu pwynt newydd ar ddiwedd y cynnig:

Yn unol â Rheol Sefydlog 20.37, yn cytuno bod yr adnoddau sy’n cronni ac sydd i’w cadw gan Swyddfa Archwilio Cymru o dan Ran 3 o Atodlen 4 o Gynnig y Gyllideb Atodol ar dudalen 22 a’r Grynodeb o’r Gofynion Adnoddau a Chyfalaf ar gyfer Cyrff a Ariennir yn Uniongyrchol ar dudalen 6, yn cael ei ddiwygio o £14,825,000 i £14,775,000, fel yr adlewyrchir yn y Memorandwm Esboniadol a gyflwynwyd gan Swyddfa Archwilio Cymru i’r Pwyllgor Cyllid i’w ystyried yn ei gyfarfod ar 6 Chwefror 2020; ac yn cytuno hefyd gyda’r newid cyfatebol i Atodlen 7 ar dudalen 29 fel bod Taliadau o Ffynonellau Eraill £50,000 yn fwy, a’r Symiau a Awdurdodwyd i’w Cadw gan Weinidogion Cymru a Chyrff a Ariennir yn Uniongyrchol £50,000 yn llai.

Cynigiwyd y cynnig a gwelliant 1.

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 5:45, 3 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Mae'r gyllideb hon yn rhoi cyfle olaf i wella'r cynlluniau ar gyfer y flwyddyn ariannol bresennol, gan ganiatáu diwygio'r cynlluniau cyllido a gwariant a gymeradwywyd yn flaenorol, ailflaenoriaethu o fewn portffolios, trosglwyddo cyllidebau rhwng portffolios, a dyraniadau o gronfeydd wrth gefn. Mae'n cyfochri adnoddau â blaenoriaethau'r Llywodraeth. Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 yn parhau i ddarparu'r sylfaen sy'n arwain ein proses gyllidebol. Mae'r gyllideb hon yn gwneud dyraniadau o'n cronfeydd adnoddau cyllidol wrth gefn i gefnogi'r broses o reoli pwysau'r gaeaf yn ein gwasanaeth iechyd, y dyfarniad cyflog i athrawon a'r cynnig gofal plant, sy'n brif ysgogiad ar gyfer newid yn y sector gofal plant. Mae'r dyraniadau cyfalaf, yn ogystal â'r trafodiadau cyffredinol ac ariannol yr ydym wedi eu gwneud yn darparu buddsoddiadau ychwanegol mewn tai, addysg a'r system drafnidiaeth.

Rwy'n gofyn i'r Aelodau gefnogi'r gwelliant i'r cynnig hwn, sy'n cywiro lefel yr incwm y gall Swyddfa Archwilio Cymru ei chadw. Oherwydd amryfusedd gweinyddol, cafodd y swm hwn ei orddatgan gan £50,000 yn y cynnig cyllidebol. Mae'r gwelliant hwn yn sicrhau bod lefel yr incwm yn cyfateb i'r hyn a geir o fewn Memorandwm Esboniadol Swyddfa Archwilio Cymru, a ystyriwyd gan y Pwyllgor Cyllid.

Hoffwn ddiolch i'r Pwyllgor Cyllid am graffu ar yr ail gyllideb atodol hon, ac rwy'n bwriadu derbyn pob un o'i bum argymhelliad ar gyfer Llywodraeth Cymru, a byddaf yn ymateb iddyn nhw yn fanwl maes o law. Gofynnaf i'r Aelodau gefnogi'r gwelliant a'r cynnig.

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 5:46, 3 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch. Galwaf ar Gadeirydd y Pwyllgor Cyllid, Llyr Gruffydd.

Photo of Llyr Gruffydd Llyr Gruffydd Plaid Cymru

Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd. Mae'n bleser gen i siarad yn y ddadl yma ar ran y Pwyllgor Cyllid. Fe gafodd y pwyllgor gyfarfod ar 18 Chwefror i drafod ail gyllideb atodol Llywodraeth Cymru ar gyfer 2019-20. Mae ein hadroddiad ni yn gwneud nifer o argymhellion, ac mi fyddaf i'n trafod jest rhai o'r rhain yn fras iawn y prynhawn yma.

Fel y nodwyd yn ein dadl gynharach ar y gyllideb derfynol ar gyfer 2020-21, fe wnaeth y pwyllgor gydnabod y gallai cyllideb ddisgwyliedig y DU ar 11 Mawrth effeithio ar gyllid Llywodraeth Cymru. Yn ein hadroddiad ar yr ail gyllideb atodol hon, rŷn ni wedi ailadrodd ein hargymhelliad blaenorol y dylai manylion fod ar gael i’r pwyllgor cyn gynted â phosib ar ôl cyllideb y DU, ac yn benodol mewn perthynas â’r cyllid, wrth gwrs, ar gyfer 2019-20.

Rŷn ni wedi gwneud nifer o argymhellion o ran sut mae Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig, gan gynnwys parhau i geisio cynnydd yn y swm sy'n cael ei ddwyn ymlaen yn flynyddol o'r cyfalaf trafodion ariannol, ac er nad yw'n benodol i'r gyllideb atodol hon, rŷn ni hefyd wedi gofyn am ddiweddariad ynglŷn ag unrhyw gyllid canlyniadol yn dilyn cyhoeddiad Llywodraeth y Deyrnas Unedig ynghylch HS2.

Fe ystyriodd y pwyllgor sut mae Llywodraeth Cymru'n defnyddio cronfeydd wrth gefn. Mae ganddi gronfeydd cyfalaf a refeniw, ac mae cyllid hefyd yn nwylo adrannau unigol ar gyfer argyfyngau yn ystod y flwyddyn. Rŷn ni wedi gofyn am wybodaeth ychwanegol yn yr adroddiad alldro er mwyn cael dealltwriaeth well o’r sefyllfa ar ddiwedd y flwyddyn, a’r newidiadau a wnaed ers y gyllideb atodol hon.

Er bod y gyllideb atodol yn cynnwys trosglwyddiadau allan o risg llifogydd a rheoli dŵr, mae'r pwyllgor yn nodi bwriad y Gweinidog i ddarparu cynllun rhyddhad brys i gefnogi'r rhai yr effeithiwyd arnynt gan y llifogydd diweddar. Mae'r pwyllgor yn cydnabod gweithredoedd y Gweinidog o ran rhoi cymorth ariannol, a byddai'n gefnogol i'r angen i ddefnyddio pwerau adran 128 pe bai angen hyn i adlewyrchu unrhyw gefnogaeth ariannol ychwanegol yn 2019-20.

Gofynnon ni am y diweddaraf ynglŷn â’r sefyllfa mewn perthynas â chyllid Brexit. Fe ddywedodd y Gweinidog wrthym ni ei bod yn disgwyl gallu cael mynediad at swm sy’n cyfateb i gyfanswm y cyllid y mae gan Gymru hawl iddo gan yr Undeb Ewropeaidd. Roedd ein hadroddiad blaenorol ar baratoi ar gyfer llenwi’r bwlch o ran cyllid yr Undeb Ewropeaidd yn argymell y dylai Llywodraeth Cymru fod yn gyfrifol am weinyddu a rheoli’r gronfa ffyniant gyffredin yng Nghymru. Fe ddywedodd y Gweinidog wrthym ni fod Llywodraeth Cymru yn symud ymlaen o ran sut y byddai'n datblygu a gweinyddu cynllun o'r fath.

Yn fyr, fe gawsom ni ddau gais ynghylch y gyllideb atodol, un gan Gomisiwn y Cynulliad ac un gan yr archwilydd cyffredinol a Swyddfa Archwilio Cymru. Er ein bod yn fodlon â'r ddau, rŷn ni wedi gwneud un argymhelliad i Swyddfa Archwilio Cymru, a hynny ynglŷn ag incwm ffioedd.

Yn olaf, rŷn ni wedi nodi gwelliant y Gweinidog i’r cynnig heddiw, a gan fod y pwyllgor wedi ystyried y nodyn esboniadol a gyflwynwyd gan Swyddfa Archwilio Cymru, a oedd yn cynnwys y ffigur cywir ar gyfer adnoddau sy’n cronni, rŷn ni'n fodlon â'r gwelliant arfaethedig.

Photo of Nick Ramsay Nick Ramsay Conservative 5:50, 3 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Mae Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid wedi ymdrin i raddau helaeth iawn â phob agwedd o'r gyllideb atodol y cyfeiriwyd ati. A gaf i gytuno â'r sylwadau a wnaeth Llyr Gruffydd ynghylch mater cyllid HS2? Rwy'n bredu bod hynny'n rhywbeth yr oedd y pwyllgor yn awyddus i'w wybod: beth oedd yr union sefyllfa o ran cyllid i Gymru. Rwy'n gwybod nad yw'n gweithio yr un fath gyda Chymru ag y mae gyda'r Alban. Yr oedd hynny'n destun pryder i'r pwyllgor, felly yr oedd y pwyllgor eisiau gweithio i ddod o hyd i ateb i hynny.

Photo of Mike Hedges Mike Hedges Labour

(Cyfieithwyd)

Mae i fyny i'r Llywodraeth yn San Steffan. Gallan nhw roi swm canlyniadol Barnett i ni, gallan nhw roi symiau o arian i ni amdano, neu gallan nhw roi dim byd i ni. Eu penderfyniad nhw yw hwnnw, a byddwn i'n gobeithio y byddech chi'n ymuno â phob un ohonom ni wrth ddweud y dylen nhw fod yn rhoi o leiaf rhywfaint ohono i ni.

Photo of Nick Ramsay Nick Ramsay Conservative 5:51, 3 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Fel aelod o'r Pwyllgor Cyllid a chan siarad ag un llais, ydw, rwy'n cytuno â chi ar hynny, Mike Hedges, ac rwy'n credu, pryd bynnag y bydd seilwaith mawr—. Wel, mae'r ffordd y mae fformiwla Barnett yn gweithio, pryd bynnag y bydd prosiect seilwaith mawr yn digwydd ar lefel y DU sydd o fudd i un ardal, fel Crossrail, er enghraifft, yn fanteisiol i Lundain, yna rwy'n credu bod dadl cyfiawnder naturiol i Gymru gael rhyw fath o gyllid, boed drwy Barnett ai peidio. Felly, rwy'n cytuno â chi.

Yn ail, fe wnaeth y Cadeirydd sôn am gronfeydd ac arian wrth gefn. Roedd yn eithaf tebyg i Yes Minister yn y pwyllgor pan oeddem ni'n ceisio cael ateb gan rai o'r swyddogion ynglŷn â beth oedd y gwahaniaeth. Gallaf weld y Gweinidog yn chwerthin, ond doeddwn i ddim yn cyfeirio at y Gweinidog hwn, gyda llaw. Pryd mae cronfa wrth gefn yn gronfa wrth gefn a phryd mae'n arian wrth gefn? Yn y pen draw, rwy'n credu y byddem ni i gyd yn hoffi bod â llawer mwy o eglurder ynghylch faint yn union o gronfa wrth gefn y mae ei hangen mewn unrhyw sefyllfa benodol. Roeddwn i'n sôn yn gynharach am bwerau ariannol cynyddol y lle hwn, ac rwy'n credu y bydd angen, yn y dyfodol, ychydig mwy o eglurder arnom ynghylch y meysydd hynny. Ond rwy'n credu fod yr adroddiad wnaeth y pwyllgor edrych arno yn un da iawn, ac rwy'n falch o fod yn rhan o hynny, a gobeithio y bydd y Gweinidog yn ystyried ein pryderon ynghylch y gyllideb atodol.

Byddwn ni'n ymatal ar y gyllideb, gyda llaw, ar yr ochr hon i'r Siambr, gan nad ydym yn cefnogi'r gyllideb wreiddiol, ond mae agweddau da eraill yno.

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 5:52, 3 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch. A gaf i alw ar y Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd i ymateb i'r ddadl?

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour

(Cyfieithwyd)

Rwy'n ddiolchgar am y cyfraniadau gan y ddau aelod o'r Pwyllgor Cyllid ac, unwaith eto, rwy'n ddiolchgar am waith y Pwyllgor Cyllid ac rwy'n edrych ymlaen at ymateb mewn manylder i'r argymhellion hynny a'u derbyn. Roedd un o'r argymhellion yn ymwneud â sicrhau bod manylion unrhyw effeithiau ar gyllideb Llywodraeth Cymru ar gael cyn gynted â phosibl yn dilyn cyllideb mis Mawrth y DU, ac mae'n rhywbeth a archwiliwyd gennym yn y ddadl ar y gyllideb derfynol heddiw ac, wrth gwrs, byddwn i'n hapus iawn i ddarparu'r diweddariad cyn gynted ag y gallaf wneud hynny. 

Codwyd HS2 yn ystod y drafodaeth ar ail gyllideb atodol 2019-20 ac, wrth gwrs, byddem ni'n disgwyl derbyn ein cyfran deg o unrhyw gyllid ychwanegol a ddyrennir i HS2 yn y blynyddoedd i ddod. Byddem yn disgwyl i'r trafodaethau hynny ddarparu rhywfaint o oleuni o leiaf drwy'r broses gyda'r adolygiad cynhwysfawr o wariant, a fydd yn digwydd wrth inni symud ymlaen eleni. Ar ben hynny, mae angen rhaglen gwella rheilffyrdd ar Gymru sydd wedi'i datblygu'n briodol a'i hariannu'n llawn gan Lywodraeth y DU, yn debyg i'r hyn sydd ganddyn nhw yn Lloegr. Mae hynny, ynghyd â datganoli rheolaeth dros y rhwydwaith, yn hanfodol, mewn gwirionedd, i ni allu gwireddu potensial llawn ein rheilffyrdd yma yng Nghymru. Ond, wrth gwrs, bydd gennym ni gyfleoedd eraill i drafod hynny.  

Crybwyllwyd mater cronfeydd wrth gefn ac arian wrth gefn hefyd. Wrth gwrs, mae gennym ni gronfa wrth gefn Cymru, sy'n helpu Llywodraeth Cymru i reoli ei chyllideb dros flynyddoedd ariannol, ond yna mae gennym ni rywfaint o arian wrth gefn hefyd er mwyn ein helpu i ymateb i ddigwyddiadau annisgwyl dros flwyddyn ariannol. Mae cadw lefel briodol o gronfeydd wrth gefn ar gyfer amgylchiadau annisgwyl yn bwysig, gan hefyd wneud y defnydd gorau o'r adnoddau ar gyfer buddsoddiad wedi'i gynllunio. Mae'n gydbwysedd anodd i'w gael yn gywir, ond rydym yn ffyddiog ein bod wedi taro cydbwysedd priodol drwy gydol y flwyddyn ariannol ddiwethaf, neu flwyddyn ariannol 2019-20, ond wedi adlewyrchu eto yn y ddadl a gawsom yn gynharach y prynhawn yma wrth inni symud ymlaen.

Felly, mae'r gyllideb hon yn darparu ar gyfer nifer o bethau, fel y byddai cyllideb atodol. Mae'n cyfrif am addasiadau a wnaed ers y gyllideb atodol gyntaf yn 2019-20. Felly, mae'n cynnwys unrhyw beth a gâi ei dynnu o gronfa wrth gefn Cymru, dyraniadau i ac o'r cronfeydd wrth gefn, newidiadau y cytunwyd arnyn nhw rhwng adnoddau a chyfalaf, trosglwyddiadau rhwng ac o fewn y prif grwpiau gwariant, diwygiadau i ragolygon trethi datganoledig a'r addasiad i'r grant bloc, a newidiadau i'r terfyn gwariant adrannol, gan gynnwys y cyllid canlyniadol, cyllid canlyniadol negyddol, ac addasiadau eraill sy'n deillio o benderfyniadau Trysorlys EM. Ac yna hefyd, y rhagolwg diweddaraf o'r gwariant a reolir yn flynyddol y cytunwyd arno gyda Thrysorlys EM yn rhan o amcangyfrifon atodol Llywodraeth y DU ym mis Ionawr.

Felly, mae'r ail gyllideb atodol hon yn darparu ar gyfer y gwelliannau olaf i'n cynlluniau cyllidebol ar gyfer y flwyddyn ariannol bresennol, ac yn parhau i gefnogi cynnydd ar flaenoriaethau ac ymrwymiadau'r Llywodraeth hon. Ac rwy'n cynnig y gwelliant a'r cynnig, ac yn ei gymeradwyo i'r Senedd.  

Photo of Ann Jones Ann Jones Labour 5:55, 3 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch. Y cynnig yw derbyn gwelliant 1. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? [Gwrthwynebiad.] Rwy'n gohirio'r pleidleisio ar yr eitem hon tan y cyfnod pleidleisio, felly.

Gohiriwyd y pleidleisio tan y cyfnod pleidleisio.