3. Pa sylwadau cyfreithiol y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'u gwneud ar ran Llywodraeth Cymru i gefnogi'r apêl Backto60 ynghylch y camdrafod honedig o ran codi oedran pensiwn y wladwriaeth ar gyfer menywod a anwyd yn y 1950au? OAQ55205

Rwy'n ymwybodol, wrth gwrs, fod y Llys Apêl ei hun wedi rhoi caniatâd i apelio mewn perthynas â'r her pensiwn, a bydd y gwrandawiad apêl yn cael ei gynnal ddiwedd mis Gorffennaf. Er nad yw Llywodraeth Cymru yn rhan o'r cam gweithredu hwnnw, rydym wedi ysgrifennu at Lywodraeth y DU ar sawl achlysur wrth gwrs i fynegi pryderon difrifol ynglŷn â rhagfarn yn erbyn menywod sydd wedi gweld eu hoedran pensiwn gwladol yn codi heb iddynt gael eu hysbysu'n effeithiol nac yn ddigonol.

Rwy'n ddiolchgar i'r Cwnsler Cyffredinol am ei ymateb. O gofio bod gennym Lywodraeth newydd yn awr ar ben arall yr M4, a bod y Llywodraeth honno'n sôn llawer am godi lefelau a thegwch, a fyddai'r Cwnsler Cyffredinol, gyda'r Dirprwy Weinidog sydd â chyfrifoldeb dros gydraddoldebau efallai, yn ystyried cyflwyno rhagor o sylwadau i'r Gweinidog priodol yn San Steffan ac edrych eto o bosibl i weld a oes unrhyw gyfraniad y gallem ei wneud, drwy gyfrwng tystiolaeth efallai, i'r apêl y mae'n sôn amdani? Gyda Gweinidog newydd ar waith, a chyda'r pwyslais newydd hwn ar degwch, ac ymagwedd ychydig yn llai llym tuag at wario, efallai y gallem gael gwrandawiad gwell. Nid wyf yn credu y byddai'r un ohonom yn obeithiol, ond rwy'n siŵr y byddai'r menywod yr effeithir arnynt yma yng Nghymru yn ddiolchgar iawn pe bai Llywodraeth Cymru yn barod i roi cynnig arall arni.

Gwn ei fod yn cytuno â mi fod hwn yn anghyfiawnder difrifol iawn, fod y menywod hyn wedi cael eu trin yn wael, a gwyddom eu bod wedi'u trin yn wael, oherwydd bod Canghellor y Trysorlys ar y pryd yn credu y gallai wneud hynny heb gael ei ddwyn i gyfrif. Credai na fyddent yn ymladd yn ôl. Gallai hwn fod yn gyfle i Lywodraeth Cymru, ar ran y Cynulliad cyfan, wneud sylwadau pellach ar ran ein cyd-ddinasyddion sydd wedi cael eu trin yn y modd mwyaf ffiaidd.

Yn sicr, nid yw'r Aelod yn obeithiol, ac nid ydym ninnau ar y meinciau hyn chwaith, fel y mae'n cydnabod yn hael iawn yn ei chwestiwn. Fel y gŵyr o'n dadleuon blaenorol yn y Siambr mewn perthynas â hyn, rydym wedi ceisio achub ar bob cyfle i nodi ein safbwynt i Lywodraeth y DU ar ran menywod yng Nghymru, ac rydym wedi derbyn ymatebion yn aml, ac wedi eu cyhoeddi. Bydd hithau, rwy'n siŵr, yn cytuno â’n hasesiad o annigonolrwydd llwyr yr ymatebion hynny wrth fynd i'r afael â'r anghyfiawnder rydym yn ceisio cynrychioli menywod yng Nghymru arno mewn perthynas â’r mater hwnnw.

Rwyf eisoes wedi myfyrio ar sut y gallwn barhau i wneud sylwadau mewn perthynas â'r cam newydd hwn yn yr achosion cyfreithiol, a byddaf yn trafod hynny gyda'r Dirprwy Weinidog. Dylem fod yn gwbl glir fod y menywod sy'n wynebu'r anghyfiawnder hwn wedi wynebu nifer o anghyfiawnderau eraill yn aml iawn yn ystod eu bywyd gwaith, a dylai Llywodraeth y DU wneud popeth yn ei gallu i sicrhau, yn hyn o beth o leiaf, ei bod ar ochr y menywod sydd wedi rhoi cymaint i gymdeithas ac wedi darganfod, yn ddiweddarach yn eu bywydau, nad yw'r Llywodraeth ar eu hochr hwy.

Diolch yn fawr iawn, Gwnsler Cyffredinol.