4. Cwestiynau i Gomisiwn y Cynulliad – Senedd Cymru ar 11 Mawrth 2020.
1. A wnaiff y Comisiwn roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y baneri a gaiff eu hedfan ar ystâd y Cynulliad? OAQ55226
Mae gan y Cynulliad bedwar polyn baner mewn tri lleoliad ar yr ystâd—dwy faner Cymru, baner jac yr undeb, a baner y Cynulliad Cenedlaethol sy’n cael eu cyhwfan ar y polion bob dydd. Mae trefniadau sefydledig ar gyfer amrywio'r baneri sy'n cael eu codi ac mae baneri gwadd yn cymryd lle baner y Cynulliad yn arferol.
Diolch yn fawr iawn am yr ateb.
Roeddwn yn falch iawn o weld baner Catalonia yn chwifio heddiw, ond ar sail fwy rheolaidd, tybed a allem barhau i chwifio baner y Gymanwlad, a welais yn gynharach yn yr wythnos. Rydym wedi bod yn aelodau o'r Gymanwlad, yn amlwg, ers ei sefydlu. Mae ganddi 54 aelod-wladwriaeth, mae iddi 11 miliwn milltir sgwâr o dir, mae’n ymestyn dros bob un o'r chwe chyfandir cyfannedd, mae’n cynnwys 20 y cant o dir y byd ac mae ganddi boblogaeth o 2.4 biliwn o bobl. Mae’r datganiad a wnaed yn Llundain a sefydlodd aelod-wladwriaethau’r Gymanwlad fel rhai cyfartal a rhydd yn 1949 yn datgan mai democratiaeth, hawliau dynol a rheolaeth y gyfraith yw ei gwerthoedd, gwerthoedd y dylai pob cymdeithas flaengar eu cynnal a’u hamddiffyn yn yr unfed ganrif ar hugain. Ac wrth gwrs, mae'r Frenhines wedi llywyddu drosti fel pennaeth y Gymanwlad am 68 mlynedd. Felly, tybed a allai'r Llywydd ddweud wrthym a wnaiff y Comisiwn edrych yn ffafriol ar y cais hwn naill ai i chwifio baner y Gymanwlad yn barhaol, yn amodol ar achlysuron arbennig fel heddiw, neu faneri unigol gwledydd y Gymanwlad?
Yn arferol, wrth gwrs, ar y pedwerydd polyn, baner y Cynulliad Cenedlaethol ei hun sydd yn cael ei chodi. Fel mae'r Aelod wedi ei ddweud, mae baner Catalunya yn cael ei chyhwfan heddiw mewn cydnabyddiaeth o'r ffaith bod Llywydd Senedd Catalunya yn ymweld, a baner y Gymanwlad wedi ei hedfan ddoe ac echddoe i gydnabod Dydd y Gymanwlad. Dyna mae'r polisi wedi bod dros y blynyddoedd diwethaf yma: hedfan baner y Gymanwlad am ddau ddiwrnod y flwyddyn yn ystod cyfnod Dydd y Gymanwlad.
Dwi'n cael yn aml ceisiadau gan Aelodau i hedfan baneri amrywiol sydd yn ymwneud ag undebau a gwladwriaethau ac ymgyrchoedd gwahanol. Dwi'n credu ei fod e'n bwysig ein bod ni'n cadw un o'n polion baneri ar gyfer y baneri hynny sydd yn adlewyrchu diwrnodau neu wythnosau neu fisoedd penodol i hybu ymgyrchoedd a diwrnodau cydnabyddedig rhyngwladol. Dyna fy marn i ar y mater. Dwi ddim yn disgwyl i bob Aelod gytuno.
Huw Irranca-Davies. Na?
Rwy’n ymddiheuro; nid oeddwn yn sylweddoli bod fy enw i lawr. Ond hoffwn ofyn cwestiwn ynglŷn â–
Peidiwch â theimlo rheidrwydd i wneud hynny. Ond mae eich enw i lawr.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Fy nghais fyddai, o gofio bod gennym strategaeth ryngwladol yn awr sy'n edrych ar ein cysylltiadau â rhanbarthau eraill sydd â chysylltiadau Celtaidd—Gwlad y Basg, Catalwnia, ac ati—a allwn edrych o bryd i'w gilydd ar chwifio'r baneri hynny, fel y gwnaethom heddiw, ar sail fwy rheolaidd o lawer, ac rwy'n adleisio'r hyn y mae Neil Hamilton newydd ei ddweud, gan y credaf y byddai hynny'n arwydd da o'r ffaith bod Cymru yn genedl sy'n edrych tuag allan.
Rwy'n awyddus iawn i dderbyn ceisiadau ac awgrymiadau ynglŷn â sut rydym yn cefnogi ein gwaith yma yn chwifio baneri ac yn dangos ein cefnogaeth y tu hwnt i Gymru ac i sefydliadau rhyngwladol a gwledydd mewn mannau eraill. Os oes gan bobl farn—os oes gan yr Aelodau farn—ynglŷn â sut y gellir adlewyrchu ein hymagwedd ryngwladol tuag at ein Cynulliad Cenedlaethol yn ein polisi ar faneri, rwy'n awyddus iawn i glywed hynny, gan yr Aelodau yma a chan y Llywodraeth yn ei strategaeth ryngwladol ei hun.