3. Sut y mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi mentrau gefeillio trefi rhyngwladol ledled Cymru? OAQ55268

Nid oes gan Lywodraeth Cymru rôl ffurfiol yn y broses ar gyfer gefeillio trefi, dinasoedd a rhanbarthau, ond rydym yn cydnabod budd trefniadau gefeillio trefi a'r hyn y gallant ei gynnig. Rwyf wedi ysgrifennu at Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru i ofyn am y wybodaeth ddiweddaraf am drefniadau gefeillio, ond o ystyried y sefyllfa bresennol, nid wyf yn disgwyl ymateb ar y mater yn fuan.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Yn amlwg, cyflwynwyd y cwestiwn hwn cyn i ddifrifoldeb y sefyllfa bresennol ddatblygu. Mae'n debyg y byddwch yn ymwybodol fod y freuddwyd o efeillio'r Fenni yn fy etholaeth â thref Chinamhora yn Zimbabwe wedi newid o fod yn freuddwyd i fod yn realiti sy'n datblygu'n gyflym, wrth i sawl cyfarfod gael eu cynnal yn ddiweddar. Mae hyn yn wych ar gyfer cysylltiadau Cymru-Affrica. Rydych wedi bod yn rhan o'r broses o'r dechrau, gyda maer y Fenni a minnau, a hefyd Dave a Martha Holman o Love Zimbabwe, felly rydych yn ymwybodol o'r hyn sydd wedi bod yn digwydd yno.

Sut rydych yn cefnogi cysylltiadau cymdeithasau gefeillio ledled Cymru, ac yn benodol rhwng trefi yng Nghymru a threfi mewn rhannau eraill o'r byd y tu allan i'r UE? Ac ar yr adeg hon, pan welwn sefyllfa sy'n datblygu'n gyflym gyda'r coronafeirws, ac i ble yr aiff hynny â ni, sut y gwelwch y bydd datblygu gefeilldrefi yn ffordd werthfawr yn y dyfodol i drefi ledled y byd gyfathrebu a rhannu arferion gorau ar adegau o argyfwng byd-eang?

Diolch yn fawr iawn. A gaf fi ddweud pa mor falch yr oeddwn wrth weld y cysylltiad hwnnw rhwng y Fenni a Chinamhora yn Zimbabwe? Yn sicr, mae arweinyddiaeth ysbrydoledig Martha a David wedi bod yn anhygoel. Credaf ei fod yn rhywbeth yr hoffem ei annog o safbwynt Llywodraeth Cymru, ond fel y dywedaf, mae hyn yn rhywbeth y dylid ei arwain ar lefel llywodraeth leol i raddau helaeth.

Yr hyn rydym wedi bod yn ei wneud mewn perthynas â Chymru ac Affrica yw bod prosiectau wedi'u sefydlu sawl blwyddyn yn ôl, pan sefydlwyd diwrnod tlodi'r byd y Cenhedloedd Unedig i gyflawni nodau datblygu'r mileniwm. Dyna pryd y cawsom y rhaglen flaenllaw, cysylltiadau cymunedol Cymru o Blaid Affrica, a dyna pryd y cychwynnodd y mentrau mewn lleoedd fel Pontypridd gyda Mbale. Os edrychwch ar sut y mae'r prosiect hwnnw wedi datblygu dros y blynyddoedd, mae'n rhywbeth y mae'r gymuned wedi mynd i'r afael ag ef eu hunain. Rwy'n credu mai dyna'r math o fodel yr hoffem ei weld yn y dyfodol.