Effaith Coronafeirws ar Ddigwyddiadau Diwylliannol

2. Cwestiynau i Weinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol – Senedd Cymru ar 18 Mawrth 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru

6. Pa asesiad sydd wedi'i wneud o effaith coronafeirws ar ddigwyddiadau diwylliannol, yn enwedig digwyddiadau Cymraeg fel Eisteddfod yr Urdd? OAQ55272

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 2:38, 18 Mawrth 2020

Rydyn ni'n monitro effaith y feirws corona ar y sector digwyddiadau yn agos iawn, ac yn gweithio gyda chydweithwyr ar draws Llywodraeth Cymru a Llywodraeth y Deyrnas Unedig i gymryd camau priodol mewn ymateb i sefyllfa sy'n dal i ddatblygu. Rydyn ni hefyd, wrth gwrs, yn cadw mewn cysylltiad agos â mudiadau fel yr Urdd.

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 2:39, 18 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am ei hateb, ac mae'n amlwg ei bod yn ddyddiau cynnar eto. Ond buaswn yn ddiolchgar pe bai'n gallu rhoi rhywfaint o sicrwydd pellach ei bod hi'n deall yn llawn yr effaith ariannol ar yr Urdd—a chan edrych ymlaen o bosibl at yr Eisteddfod Genedlaethol yn yr haf hefyd, er na fydd raid, gobethio—a gwyddom fod maint yr elw y mae'r sefydliadau yn gweithredu arno'n eithaf cul beth bynnag, ac mae colli'r gallu i wneud rhywfaint o elw o redeg y canolfannau ac o'r eisteddfod yn ergyd fawr i'r Urdd. Felly, a wnaiff y Gweinidog ein sicrhau y bydd yn cadw'r mater dan ystyriaeth agos iawn, ac na fydd yn diystyru cynnig cymorth ariannol uniongyrchol, os mai dyna'r unig ffordd y gallwn sicrhau bod y sefydliad pwysig hwn—? Rwy'n credu y gallwn i gyd fod yn falch iawn mai gennym ni y mae'r sefydliad ieuenctid mwyaf o ran aelodaeth yn Ewrop, sef yr Urdd. Mae'n amhrisiadwy, nid yn unig oherwydd yr iaith, ond oherwydd yr holl gyfleoedd y mae'n eu rhoi i bobl ifanc a byddai'n drasiedi lwyr pe caniateid i'r sefyllfa ofnadwy hon ddod â'r traddodiad rhyfeddol hwnnw i ben.

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 2:40, 18 Mawrth 2020

Wel, dwi yn cytuno bod yn rhaid inni edrych, nid yn unig ar y tymor byr, ond beth sy'n mynd i ddod allan yn y pen draw. Ac mae'r Urdd, wrth gwrs, yn un o gyflogwyr mwyaf y trydydd sector yng Nghymru. Mae'n cyflogi tua 320 o bobl; yn cyfrannu tua £31 miliwn i'r economi yng Nghymru; ac, wrth gwrs, yn un o gyflogwyr mwyaf cefn gwlad ac mae hwnna hefyd yn bwysig. Mae 10,000 o wirfoddolwyr ac mae'n bosibl efallai i ni weld sut gallwn ni ddefnyddio y rheini i'n helpu ni. 

Rŷch chi'n ymwybodol, wrth gwrs, fod Llangrannog eisoes wedi cau; bod Glan-llyn a Chaerdydd hefyd wedi cau neu yn mynd i gau erbyn diwedd yr wythnos yma. Maen nhw'n mynd i ganslo'r eisteddfodau lleol a rhanbarthol; maen nhw'n mynd i ohirio eisteddfod yr Urdd yn Ninbych am flwyddyn; maen nhw wedi canslo y cystadlaethau chwaraeon a hefyd y gweithgareddau cymunedol. Felly, wrth gwrs, mae'n gyfnod pryderus iawn. Dwi wedi cael sgyrsiau eithaf dwfn gyda'r Urdd ynglŷn ag a oes yna fodd inni helpu y rheini ac, wrth gwrs, dwi yn trafod hynny gyda Gweinidogion eraill.

Mae'r Eisteddfod Genedlaethol, wrth gwrs. Mae llawer iawn o fudiadau yn yr un math o sefyllfa. Mae'r trafodaethau yna yn parhau. Ond, wrth gwrs, fe fydd hi ddim yn bosibl i helpu pob un, ac felly, mae'n rhaid inni edrych ar beth fydd y ffordd orau i ni helpu ac efallai ceisio rhoi y rhain mewn suspension am damaid bach, a dyna beth efallai yw'r ffordd orau. Ond rydyn ni yn cael trafodaethau dwys gyda'r cwmniau yma. 

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 2:42, 18 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich ymateb, Weinidog. Rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn cefnogi sefydliadau fel yr Urdd. Byddai fy etholaeth i wedi elwa o'r ffaith y bwriedid cynnal yr eisteddfod yr Urdd benodol hon yn Ninbych, sydd ychydig y tu allan i Orllewin Clwyd, ond sydd, er hynny, yn effeithio'n sylweddol ar fusnesau twristiaeth lleol yn benodol.

Tybed pa becyn cymorth y gallech ei adeiladu o amgylch y cymunedau a oedd yn edrych ymlaen at allu croesawu pobl o bob cwr o Gymru, ac yn rhyngwladol yn wir, i ddigwyddiadau fel eisteddfod yr Urdd, oherwydd, yn amlwg, maent yn mynd i fod dan anfantais sylweddol o ganlyniad. Bydd llawer ohonynt wedi cael archebion, ac mae'n rhaid iddynt eu canslo yn awr, er y byddant wedi gorfod talu am rai pethau eisoes.

Felly, pan fydd gennych ddigwyddiad arwyddocaol fel hwn wedi'i ganslo, a oes cymorth penodol y gallech ei gynnig er mwyn digolledu'r rhai sydd eisoes wedi talu symiau sylweddol er mwyn paratoi ar eu cyfer?

Photo of Baroness Mair Eluned Morgan Baroness Mair Eluned Morgan Labour 2:43, 18 Mawrth 2020

(Cyfieithwyd)

Wel, rwy'n meddwl, o dan amgylchiadau arferol, mae'n debyg mai'r ateb fyddai, 'Ydym, byddem yn ystyried creu pecyn.' Mae'r rhain yn amgylchiadau eithafol ac felly, rydym yn ymateb o ddydd i ddydd i'r sefyllfa. Rwy'n credu mai'r flaenoriaeth yw gweld sut y gallwn gefnogi'r bobl sy'n gweithio i'r Urdd ar hyn o bryd. A oes unrhyw ffordd o ddiogelu eu swyddi ac edrych tua'r dyfodol?

Y peth allweddol, fel rwy'n dweud, yw inni weld sut y gallwn gadw'r sefydliadau gwych hyn i sicrhau y gallant ffynnu yn y dyfodol. Gwn y bydd gan y Llywydd ddiddordeb hefyd mewn gwybod beth sy'n debygol o ddigwydd gyda'r Eisteddfod Genedlaethol. Mae'r rhain i gyd yn drafodaethau sydd ar y gweill ar hyn o bryd.

Mae cwmpas hyn yn enfawr. Rydych yn meddwl am yr holl sefydliadau eraill—gŵyl y Gelli, gŵyl Llangollen. Mae yna nifer enfawr o ddigwyddiadau, ac yn amlwg mae'r rhan fwyaf o'r digwyddiadau hynny bellach wedi'u canslo. Felly, mae yna oblygiadau difrifol. Nid wyf yn credu, ar hyn o bryd, y gallwn gynnig pecyn estynedig i'r cymunedau a oedd yn disgwyl i hynny ddigwydd, mae arnaf ofn.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 2:44, 18 Mawrth 2020

Tynnwyd cwestiwn 7 [OAQ55263], 8 [OAQ55271] a 9 yn ôl. Felly, cwestiwn 10, Vikki Howells. 

Ni ofynnwyd cwestiwn 9 [OAQ55249].