Eitem 7 yw cynnig i ddiwygio'r Rheolau Sefydlog: newidiadau sy'n ymwneud â busnes y Cynulliad mewn amgylchiadau eithriadol. Galwaf ar aelod o'r Pwyllgor Busnes i wneud y cynnig—Lywydd.

Cynnig NNDM7312 Elin Jones

Cynnig bod Cynulliad Cenedlaethol Cymru, yn unol â Rheol Sefydlog 33.2:

1. Yn ystyried adroddiad y Pwyllgor Busnes 'Diwygio’r Rheolau Sefydlog: Rheolau Sefydlog Dros Dro mewn ymateb i Coronafeirws (Covid-19)' a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 18 Mawrth 2020.

2. Yn cymeradwyo'r cynnig i ddiwygio’r Rheolau Sefydlog, fel y nodir yn Atodiad A o adroddiad y Pwyllgor Busnes.

3. Yn nodi bod y newidiadau hyn yn rhai dros dro, ac y byddant yn peidio â chael effaith pan gaiff y Cynulliad hwn ei ddiddymu.

Cynigiwyd y cynnig.

Yn ffurfiol, Dirprwy Lywydd. Rwy'n cynnig yr hyn sydd o'n blaenau ni nawr. Mae'r newidiadau hyn i'r Rheolau Sefydlog yn angenrheidiol er mwyn galluogi'r Cynulliad i barhau â'n gwaith hyd gorau ein gallu mewn amgylchiadau digynsail.

Yn gyntaf, felly, y Rheolau Sefydlog sy'n ymwneud â chyfarfod yn gyhoeddus. Byddwn yn parhau i ddarlledu'r Cyfarfod Llawn i'r cyhoedd yn unol â Rheol Sefydlog 12.1, ond mae'r newid i'r Rheol sydd o'n blaenau ni yn golygu nad oes angen i'r galeri aros ar agor am resymau iechyd a diogelwch cyhoeddus. Pe bai'r sefyllfa eithriadol yn codi lle nad oedd modd darlledu hefyd, byddai'r Cyfarfod Llawn yn medru mynd yn ei flaen heb hynny.

Yn ail, mae'r Pwyllgor Busnes hefyd wedi cytuno i newid y Rheolau Sefydlog er mwyn galluogi Cadeirydd dros dro i gadeirio Cyfarfod Llawn gyda holl bwerau'r Llywydd pan na all y Llywydd na'r Dirprwy ddod i'r Cynulliad. Mae yma hefyd ddarpariaeth i ethol Llywydd dros dro dynodedig i weithredu pe na bai'r Llywydd na'r Dirprwy Lywydd mewn lle i weithredu o gwbl. Os bydd y Rheolau Sefydlog yma'n cael eu cymeradwyo mewn munud, yna mi fydda i'n gofyn i'r Cynulliad Cenedlaethol ethol David Melding i'r ddwy rôl yma.

Er gwybodaeth hefyd, leiciwn i ddiweddaru ac ychwanegu ambell i fater o ddiddordeb i'r Aelodau sy'n deillio allan o gyfarfod brys o'r Pwyllgor Busnes y bore yma. Cytunwyd y bydd y Cyfarfod Llawn yn cwrdd ar un diwrnod yn unig yr wythnos nesaf, sef dydd Mercher, gyda sesiwn lawn yn y bore a sesiwn yn y prynhawn. Bydd hyn yn galluogi i gwestiynau i'r Prif Weinidog fynd yn eu blaen fel arfer, ac i Weinidogion gael gwneud datganiadau er mwyn ein diweddaru ar effeithiau diweddaraf y coronafeirws yn eu meysydd polisi, a hefyd unrhyw faterion deddfu. Bydd hyn hefyd yn cyfyngu ar yr amser y bydd yn rhaid i Aelodau a staff ei dreulio yn y Senedd yma.

Yn olaf, mae'r Pwyllgor Busnes yn trafod ffyrdd i alluogi'r Cynulliad i gwrdd ac i barhau â'n gwaith dros gyfnod y toriad a thu hwnt, er mwyn sicrhau bod y Llywodraeth yn gallu diweddaru'r Aelodau ar faterion coronafeirws, a bod y gwrthbleidiau'n cael y cyfle i graffu mewn modd amserol a phriodol, ac wrth gwrs Aelodau'r meinciau cefn yn yr un modd.

Mae'r rhain yn faterion ac yn gyfnod eithriadol, a dwi'n gobeithio y bydd y Cynulliad yn cefnogi'r newidiadau i'r Rheolau Sefydlog yma, sy'n mynd i adlewyrchu hynny a'n galluogi ni i gario ymlaen â'n gwaith yn y modd mwyaf priodol ar yr amser yma. [Torri ar draws.] Ie, wrth gwrs.

Diolch yn fawr, Lywydd. Rwy'n deall yn iawn y rhesymeg a'r ddadl rydych yn eu cyflwyno, ond mewn cwestiynau busnes ddoe, fe wneuthum bwyso ar arweinydd y tŷ ynglŷn â gofyn am ddatganiad gan Weinidog yr amgylchedd ar faterion amaethyddol a chyfyngiadau yn y sector amaethyddol. Nawr ein bod ni wedi cael ein cyfyngu i un diwrnod—rwy'n deall y gallai'r datganiad hwnnw gael ei gyflwyno ddydd Mercher, ond clywais Weinidog yr economi'n dweud y byddai'n barod i ddarparu datganiadau ysgrifenedig i'r Aelodau, gan eu diweddaru'n gyson. A gaf fi, drwoch chi, ofyn am gefnogaeth i sicrhau bod yr Aelodau'n cael y wybodaeth ddiweddaraf gan bob Gweinidog yn eu portffolios yn rheolaidd ar sefyllfa sy'n newid yn gyflym ac sydd â goblygiadau dramatig i'r meysydd sy'n peri pryder i'n hetholwyr?

Y busnes a gyflwynwyd ar gyfer dydd Mawrth nesaf—mae'n cynnwys amryw o ddatganiadau ac os cofiaf yn iawn, mae datganiad gan Weinidog yr amgylchedd yn un o'r rheini yng nghyd-destun coronafeirws—caiff yr holl ddatganiadau hynny eu cynnal a byddant yn digwydd ar y dydd Mercher. Felly, ni fydd dim wedi newid o'r datganiad busnes rydych wedi cyfeirio ato. Rydych wedi cael cyfle i godi rhai materion ychwanegol yno; nid ydynt yn faterion uniongyrchol i mi fel Llywydd, ond yn ffodus, mae rheolwr busnes y Llywodraeth a'r Trefnydd wedi clywed y pwynt.

Felly, rwy'n annog Aelodau i gefnogi y cynigion yma, y newidiadau i'n Rheolau Sefydlog.

A wnewch chi dderbyn ymyriad cyn ichi eistedd?

Fe ddalioch chi fi mewn pryd, mewn amgylchiadau eithriadol. Nid wyf ar frys i eistedd.

Rydych yn gwybod y rheolau'n well na fi. O ran y pwyllgorau, mae gennym Bwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg yfory lle mae'r Gweinidog addysg yn rhoi tystiolaeth, ac rwy'n ystyried hynny'n ddefnyddiol iawn. Beth yw'r cynlluniau mwy hirdymor ar gyfer pwyllgorau? Nid wyf yn credu eich bod wedi sôn am bwyllgorau yn eich datganiad.

Mae'r Pwyllgor Busnes yn edrych ar amrywiaeth o opsiynau y byddwn yn eu hystyried dros y dyddiau nesaf er mwyn sicrhau bod gwaith craffu parhaus ar y Llywodraeth a busnes parhaus y Llywodraeth yn gallu parhau yng nghyd-destun coronafeirws. Mae'r Pwyllgor Busnes eisoes wedi penderfynu mai materion yn ymwneud â coronafeirws sy'n allweddol bellach i'r Llywodraeth ac i'r Cynulliad wrth inni graffu ar weithredoedd y Llywodraeth.

A wnewch chi dderbyn ymyriad ar y mater hwnnw?

Gwnaf.

Lywydd, rwy'n ddiolchgar i chi, ac rwy'n gwybod fy mod yn profi amynedd pawb yn hyn o beth. Mae'r mater a drafodwyd gennym o dan y cwestiwn amserol yn fater sydd o bwys mawr i'r cyhoedd, gan ei fod yn ymwneud â'r adnoddau a sut y caiff yr adnoddau eu dyrannu i Lywodraeth Cymru a sut y mae Llywodraeth Cymru yn rheoli'r adnoddau hynny ar adeg o argyfwng. Mae'n hanfodol sicrhau bod ein pwyllgorau'n gallu cyfarfod lle bynnag y bo modd er mwyn sicrhau y ceir craffu ar y materion hyn, hyd yn oed mewn sefyllfa o argyfwng, fel y gallwn warantu a dweud wrth bobl y wlad hon ein bod yn sicrhau ac yn gwneud popeth a allwn i sicrhau eu bod hwy a fy etholwyr i'n cael eu trin yn yr un ffordd ag etholwyr Canghellor y Trysorlys. Felly, mae'r pwynt y mae fy nghyd-Aelod wedi'i wneud am bwyllgorau yn un pwysig iawn, ac yn un y credaf y gallai fod cefnogaeth eang iddo ar draws y Siambr.

Rwy'n credu bod yn rhaid i ni daro'r cydbwysedd cywir yma. Mae nifer o Gadeiryddion pwyllgor yma ar hyn o bryd. Y penderfyniad oedd mai materion yn ymwneud â'r coronafeirws yw'r materion a ddylai gael ein sylw cyntaf dros yr wythnosau a'r misoedd nesaf. Byddwn yn meddwl ymhellach, gan ystyried y ddau gyfraniad yma ar waith pwyllgorau. Bydd y Pwyllgor Busnes yn edrych ar y mecanwaith cywir ar gyfer busnes yr wythnos nesaf, ond yn arbennig drwy gyfnod y gwyliau a thu hwnt, er mwyn galluogi'r Llywodraeth i gael ei dwyn i gyfrif ac i aelodau'r meinciau cefn a'r gwrthbleidiau allu craffu ar benderfyniadau'r Llywodraeth. Rwyf wedi cael trafodaethau gyda'r Llywodraeth; mae'r Llywodraeth am inni graffu ar ei phenderfyniadau ac mae'n awyddus i'r broses ddemocrataidd alluogi hynny i ddigwydd. Felly, diolch am y pwyntiau a wnaethoch. Nid wyf wedi eistedd eto, ond gwnaf hynny yn awr, a gobeithio eich bod yn cefnogi'r newidiadau i'r Rheolau Sefydlog.

Diolch. Nid oes gennyf unrhyw siaradwyr yn y ddadl. Felly, y cynnig yw diwygio'r Rheolau Sefydlog. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Na. Felly, derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.