2. Datganiad gan y Prif Weinidog: Coronafeirws (COVID-19)

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:31 pm ar 22 Ebrill 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru 2:31, 22 Ebrill 2020

(Cyfieithwyd)

Brif Weinidog, arestiwyd rhai pobl mewn cysylltiad â chynnau tanau mynydd yn fwriadol yn y Rhondda nos Lun. Mae'r bobl leol yn ddig iawn am fod y tanau hyn yn creu risg i fywyd. Mae gennym barcmyn mynydd, ac rwy'n siŵr y bydd pobl yn cefnogi'r rheini gydag anogaeth. A allwch chi hwyluso cyfraniad y gymuned tuag at atal tanau mynydd? Os na wnewch chi hynny, rwy'n pryderu y gall pobl fynd i'r afael â'r mater eu hunain, o ystyried lefel y dicter. A allwch chi ddweud wrthym hefyd beth y gellir ei wneud o safbwynt y Llywodraeth ar ffurf negeseuon i addysgu pobl ynghylch difrifoldeb cynnau tanau gwair, yn enwedig yn y cyfnod rydym ynddo yn awr?

Roeddwn eisiau holi am archfarchnadoedd hefyd, a'r slotiau arbennig. Ar ôl oedi, mae archfarchnadoedd o'r diwedd wedi cael y wybodaeth gan eich Llywodraeth am gwsmeriaid yn y grŵp a warchodir, fel y gellir eu blaenoriaethu ar gyfer danfoniadau i'r cartref. Felly, pam fod cymaint o bobl yn dal i fethu cael y slotiau blaenoriaethol hynny? Mae rhai archfarchnadoedd yn dweud wrthyf eu bod yn ateb y galw, ond rwy'n dal i glywed cwynion gan bobl sydd â rhesymau dilys dros gael danfoniadau i'r cartref ond eto nid ydynt yn gallu sicrhau slot. Felly, rydych wedi sôn y byddwn yn y sefyllfa hon am amser hir. Sut y gallwch chi fel Llywodraeth gynyddu capasiti'r gwasanaeth danfon i'r cartref?

Ac yn olaf, roeddwn eisiau gofyn i chi ynglŷn â gweithwyr allweddol. Ysgrifennais at eich Llywodraeth yn gynharach heddiw i alw am ymestyn yr hawl i drafnidiaeth gyhoeddus am ddim a gynigir i weithwyr y GIG i gynnwys yr holl weithwyr allweddol sy'n cynnal ein cymdeithas yn yr amgylchiadau peryglus hyn. A wnewch chi ystyried y cynnig hwn i gydnabod cyfraniad pob gweithiwr allweddol, ac yn ychwanegol at hynny, a fyddai'r Llywodraeth yn barod i ystyried talu costau angladdol gweithwyr allweddol os ydynt wedi marw o ganlyniad i ddal COVID-19 yn rhan o'u gwaith? Fel y gwyddoch, gall angladdau gostio mwy na £5,000. Mae'r bobl hyn wedi marw wrth gyflawni dyletswydd gyhoeddus. Rwy'n credu eu bod fan lleiaf yn haeddu hynny.