4. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am effeithlonrwydd y drefn tracio ac amddiffyn yn y gogledd? OQ55428

Mae gwasanaeth tracio ac olrhain GIG Cymru wedi cael dechrau cadarnhaol, gydag ymhell dros 84 y cant o'r cysylltiadau'n cael eu gwneud yn llwyddiannus. Mae'r gwasanaeth profi, tracio ac olrhain wedi bod yn agwedd hanfodol ar y gwaith llwyddiannus, hyd yn hyn, o reoli’r ddau glwstwr yng ngogledd Cymru, a hoffwn dalu teyrnged i'n partneriaid a'n staff ar y rheng flaen am y gwaith y maent yn ei wneud i helpu i gadw Cymru’n ddiogel.

Diolch am eich ymateb. Wrth gwrs, mae llwyddiant unrhyw fenter o'r fath yn dibynnu i raddau helaeth ar y profion cychwynnol, ac fel rydym wedi’i weld yr wythnos hon gyda rhai achosion a oedd yn gysylltiedig â thafarndai yn Lloegr, olrhain ar unwaith yn seiliedig ar brofion cyflym yw'r ffordd fwyaf effeithiol o nodi’r rhai a ddylai fod yn hunanynysu. Ar yr un pryd, rydym yn dal i glywed am achosion lle mae pobl â symptomau yn aros mwy na phum diwrnod am ganlyniadau profion. Felly, pam ein bod yn dal i weld yr oedi hwn cyn cael canlyniadau profion yn ôl, Weinidog? Yn eich tyb chi, beth yw gobygiadau hynny o ran atal y clefyd rhag lledaenu ymhellach?

Mae'n destun pryder. Fe'i codwyd mewn cwestiynau blaenorol, nid yn unig yma, ond y tu allan hefyd, ynghylch yr angen i weld rhagor o welliant o ran cyflymder canlyniadau profion, gan fod hynny wedyn yn golygu y dylem gael system a gwasanaeth olrhain cysylltiadau mwy effeithiol hyd yn oed, ac mae’r achosion unigol—ni waeth a ydynt yn lleiafrif cymharol fach o ran canran—mae pob un ohonynt yn ffactor risg i'r unigolyn ac i'w cysylltiadau. Dyna pam fod ystod o gamau gwella eisoes ar y gweill. Yn hytrach nag egluro pam nad yw'n bwysig, mae'n bwysig, a dyna pam fod angen inni weld mwy o effeithlonrwydd ym mhroses y labordy yn ogystal â’r cludwyr, a sicrhau bod mwy a mwy o bobl yn cael eu canlyniadau’n brydlon. Oherwydd, mewn gwirionedd, mae ein gwasanaeth olrhain cysylltiadau’n gwneud gwaith da iawn o ran olrhain y cysylltiadau hynny pan gânt bobl sydd wedi cael achos positif, ac mae angen inni sicrhau bod pobl yn parhau i gefnogi'r gwasanaeth olrhain cysylltiadau, fel nad ydynt yn teimlo bod rhywun yn dweud wrthynt am hunanynysu heb fod angen, gan y gallai hynny effeithio ar barodrwydd pobl i barhau i hunanynysu yn y dyfodol, ac mae hynny'n bwysig i bob un ohonom, p'un a ydym yn adnabod y bobl hynny ai peidio, er mwyn helpu i gadw Cymru’n ddiogel.

Tynnwyd cwestiwn 5 [OQ55415] yn ôl, felly, cwestiwn 6, Joyce Watson.