4. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ddiogelwch staff ar drafnidiaeth gyhoeddus? OQ55465

[Anghlywadwy.]—i ehangu trafnidiaeth gyhoeddus, Llywydd, mae diogelwch a lles yr holl staff a'r teithwyr yn parhau i fod yn flaenoriaeth i ni. Ar 8 Gorffennaf, fe wnaethom ni ddiweddaru ein canllawiau ar gyfer gweithredwyr, gan eu helpu nhw i ddeall sut i ddarparu gweithleoedd a gwasanaethau mwy diogel i weithwyr a theithwyr.

Diolch yn fawr, Gweinidog. Roeddwn i'n falch iawn o glywed y cyhoeddiad gan y Prif Weinidog ddydd Llun y bydd gorchuddion wyneb yn dod yn orfodol ar drafnidiaeth gyhoeddus o ddiwedd mis Gorffennaf ymlaen. Yn bersonol, rwy'n gobeithio y byddwn ni'n ymestyn hynny i weithwyr mewn siopau cyn gynted ag sy'n bosib. Roedd hwn yn gyhoeddiad a oedd i'w groesawu'n fawr, roedd yn rhywbeth yr oeddwn i wedi gofyn amdano, ac roedd yn rhywbeth yr oedd undebau llafur fel Unite wedi ymgyrchu yn galed drosto. Ond wrth gwrs rydym yn cydnabod hefyd nad yw hwn yn ddatrysiad hud a lledrith ar ei ben ei hun, a'i bod yn hanfodol bod mesurau fel golchi dwylo ac ati yn cyd-fynd â gwisgo'r gorchuddion wyneb hyn. Pa gamau wnaiff y Llywodraeth eu cymryd i sicrhau bod dealltwriaeth eglur iawn gan y cyhoedd o ran nid yn unig wisgo gorchuddion wyneb ond pwysigrwydd cymryd camau eraill i amddiffyn eu hunain a dinasyddion eraill yng Nghymru? Diolch.

Wel, diolch i chi am hynny. Rwy'n cydnabod bod Lynne Neagle wedi bod yn galw am hyn ers tro, ond fel y nododd y Prif Weinidog yn fanwl iawn yn gynharach, mae'r rhain yn ddyfarniadau anodd ac amlochrog gyda chydbwysedd o ran risgiau. Rydym wedi bod yn ymgysylltu'n agos â'r undebau llafur, gyda'r gweithredwyr ac â grwpiau cydraddoldeb i weithio drwy'r manylion am hyn a sut i'w weithredu, oherwydd wrth i fysiau weld mwy o bobl yn eu defnyddio, fe fydd hi'n amhosib cadw'r canllawiau 2m yn weithredol arnynt. Felly, rydym yn bwriadu rhoi cyfres o fesurau lliniaru ar waith wedyn, gan gynnwys newidiadau peirianyddol, golchi dwylo, diheintyddion ac ati, yn ogystal â gorchuddion wyneb. Nid yw gorchuddion wyneb yn unig, fel y mae Lynne Neagle yn ei gydnabod, yn ddatrysiad hud a lledrith, fel y dywed. Felly, rydym wedi bod yn gweithio'n galed gyda'r gweithredwyr i wneud yn siŵr y codir ymwybyddiaeth am y pethau y mae angen eu gwneud i gadw pobl mor ddiogel ag y bo modd.

Gweinidog, gwyddom ers amser maith bod y risgiau sy'n gysylltiedig â theithio awyr yn is, oherwydd y systemau hidlo aer a osodir mewn awyrennau, ac mae'n edrych nawr fel pe gallai technoleg fel hynny fod ar gael yn fwy eang ar gyfer trafnidiaeth arall. Credir mai bysiau Own Buses yn Warrington yw'r cwmni bysiau cyntaf yn y byd i osod dyfeisiau glanhau aer yn ei fflyd gyfan i amddiffyn gyrwyr rhag y perygl o COVID-19 yn cael ei drosglwyddo yn yr aer. Mae wyth deg a chwech o ddyfeisiau glanhau aer AirBubbl wedi cael eu gosod, sy'n hidlo mwy na 95 y cant o'r feirysau yn yr awyr a gronynnau heintiedig o'r awyr. Mae'n fy nharo i, Gweinidog, mai dyma'r math o arloesi fyddai'n helpu i ymdrin â'r pandemig presennol, ond mae hwn yn arloesi mewn ffordd dda hefyd, sy'n symud ymlaen, er ei fwyn ei hun beth bynnag. Felly, a oes modd i Lywodraeth Cymru annog bysiau ac efallai ddulliau eraill o drafnidiaeth gyhoeddus i fabwysiadu technoleg fel hyn wrth symud ymlaen, i sicrhau, ie, bod y staff a'r gyrwyr yn cael eu hamddiffyn, ond hefyd fod yr amgylchedd mor lân â phosib ar gyfer y teithwyr ar drafnidiaeth gyhoeddus?

Wel, mae gennym ddiddordeb yn sicr mewn arloesi ac fe fyddem yn awyddus i edrych yn fanwl ar yr enghraifft hon, ac mae rhagor o arloesi technoleg isel yn nes at adref sydd wedi cael ei ddatblygu. Mae Edwards Coaches, er enghraifft, wedi bod yn arbrofi gyda tharianau wyneb plastig ar eu bysiau nhw i geisio cael mwy yn teithio'n ddiogel arnynt. Ac rydym yn edrych ar bob un o'r rhain. Fel bob amser, mae economeg y diwydiant bysiau yn heriol i'r mathau hyn o fuddsoddiadau. Ac rydym wedi bod yn ymdrechu gyda'r gweithredwyr i ddod o hyd i ffordd o roi hwb i'w gwasanaethau gyda'u cerbydau presennol, o gofio pa mor fregus yw eu model busnes nhw, a pha mor ddibynnol ydynt ar gymhorthdal cyhoeddus, a sut i gydbwyso'r buddsoddiad ychwanegol sydd ei angen i roi'r mesurau hyn ar waith â'u gallu nhw i fasnachu fel busnesau.