4. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am hyrwyddo'r Gymraeg ymysg plant ifanc? OQ55536

Diolch yn fawr, Mike, a diolch am ofyn y cwestiwn yn Gymraeg hefyd. Drwy Cymraeg i Blant, y siarter iaith, Mudiad Meithrin, yr Urdd, mentrau iaith a thrwy lawer o ffyrdd eraill, mae llawer o gyfleoedd i blant ddefnyddio'r Gymraeg. Hefyd, byddaf yn cyhoeddi polisi ar drosglwyddo'r Gymraeg rhwng rhieni a'u plant cyn diwedd y flwyddyn, a fydd eto yn sail i raglen newydd o waith.

Diolch, Weinidog, am yr ateb hwnnw. Roeddwn i, fel mae llawer o rai eraill yma, yn ymwybodol o ba mor anodd yw dod yn rhugl yn y Gymraeg fel oedolion. Pa drafodaethau mae'r Gweinidog yn eu cael gyda chydweithwyr ynghylch pwysigrwydd dechrau dysgu Cymraeg yn ifanc, yn enwedig o ran cefnogaeth i Mudiad Meithrin, Ti a Fi a sicrhau bod dechrau disglair trwy gyfrwng y Gymraeg ar gael? 

Diolch yn fawr. Roedd hynna'n arbennig o dda, Mike, a dwi'n meddwl bod y cwestiynau yn rhai teilwng hefyd. Wrth gwrs, beth rŷn ni yn ceisio gwneud i gyrraedd miliwn o siaradwyr yw sicrhau—. I gyrraedd y targed yna, rŷn ni eisiau sicrhau bod mwy o blant yn cael addysg Gymraeg. Felly, mae tua 20 y cant o blant yn cael addysg Gymraeg ar hyn o bryd. Rŷn ni eisiau hwnna i gyrraedd tua 40 y cant. Mae hwnna'n gam eithaf mawr ac, wrth gwrs, y ffordd i wneud hynny yw trwy ddechrau gydag addysg ysgol feithrin, a dyna pam eisoes rŷn ni wedi agor—mae ysgolion meithrin wedi agor—mwy o lefydd lle mae yna gyfle i blant ddod ynghyd i ddysgu Cymraeg mewn ardaloedd lle nad oes ysgolion meithrin ar hyn o bryd. Ond hyd yn oed cyn hynny, mae 20 o gylchoedd Ti a Fi newydd wedi eu sefydlu ledled Cymru, ac mae hwnna, wrth gwrs, yn rhoi cyfle i bobl jest i gamu i mewn i'r Gymraeg cyn anfon eu plant nhw i ysgolion meithrin.

Felly, rŷn ni'n ceisio annog plant i ddefnyddio'r Gymraeg ond, wrth gwrs, unwaith maen nhw'n mynd mewn i ysgolion Cymraeg, hefyd mae'n rhaid inni sicrhau eu bod nhw'n defnyddio'r iaith yn gymdeithasol. Dyna pam rŷn ni'n defnyddio pethau fel y mentrau iaith i sicrhau bod yna gyfleoedd iddyn nhw ymarfer yr iaith unwaith eu bod nhw yn gallu ei siarad hi.

Rwy'n falch, Weinidog, eich bod chi wedi sôn am rieni achos mae'r gefnogaeth weladwy gan rieni neu ofalwyr i'r Gymraeg yn ddylanwadol iawn ar sut mae plentyn bach yn derbyn dwyieithrwydd fel rhan o'r ffordd mae'n gweld ei hunan, rhywbeth sy'n real tu hwnt i leoliad penodol fel cylchoedd neu ysgolion, fel rŷn ni'n gwybod. Gwersi tylino babanod a ioga babanod, wrth ochr cae pêl-droed, mewn siop leol—mae'r rhain yn fannau hamddenol a chyfeillgar lle gall rhieni ddefnyddio'r Gymraeg eu hunain tra byddant gyda'u plant. Mae rhaglenni megis Cymraeg i Blant—rŷch chi wedi sôn am hynny—a Clwb Cwtsh yn hanfodol yn y gwaith i gefnogi rhieni ar daith eu plant i ddod yn ddwyieithog, ond beth arall allwch chi awgrymu sydd ddim ar-lein i gyfoethogi profiad rhieni, fel y gallant ddod yn brif hyrwyddwyr yr iaith i blant ifanc, drwy allu dangos nid yn unig dweud, ac mae hynny'n bwysig iawn, dwi'n credu, mewn ardaloedd, fel rŷch chi wedi dweud, di-Gymraeg?

Diolch yn fawr. Dwi yn meddwl bod hwnna'n bwynt rili pwysig, achos mae yna berygl bod pobl yn gweld yr iaith fel rhywbeth sy'n artiffisial, sydd ddim ond yn digwydd yn yr ysgol, felly mae'n bwysig eu bod nhw'n gweld bod hyn yn ffordd o fyw hefyd. A dyna pam, wrth gwrs, mae Cymraeg i Blant yn gyfle i bobl wneud hynny. Ond, wrth gwrs, ar hyn o bryd, mae hynny'n anodd, a dyna pam mae'r holl waith yna wedi symud ar-lein, ac mae'n bwysig ar hyn o bryd eu bod nhw'n rhoi cyfleoedd i'r rheini sydd heb gyfleoedd i siarad Cymraeg adref, ac sydd ddim wedi gallu mynd i'r ysgol am fisoedd—eu bod nhw yn cael cyfle i ddefnyddio'r iaith.

Rŷn ni wedi bod yn rhoi syniadau drwy rwydweithiau cymdeithasol i rieni, fel eu bod nhw'n gweld beth sydd allan yna, felly mae 'Llond haf o Gymraeg'—mae hwnna'n hashtag; mae'n ffordd i bobl fynd ati i ffeindio mesurau a phethau maen nhw'n gallu eu defnyddio, fel eu bod nhw'n gallu defnyddio'r iaith Gymraeg. Ond, wrth gwrs, peth arall rŷn ni'n mynd i'w wneud yw'r syniad yma o drosglwyddo iaith rhwng pobl yn eu teuluoedd nhw. Mae hwnna'n rhywbeth rili sensitif, yn rili anodd ei wneud, ond mae e'n rhywbeth rŷn ni'n ceisio mynd ati ar hyn o bryd, i weld beth allwn ni ei wneud i gael mwy o'r rheini sydd efallai ddim cweit gyda'r hyder, neu sydd ddim wedi siarad Cymraeg ers blynyddoedd, ers iddyn nhw adael ysgol—eu bod nhw yn mynd ati i ddefnyddio'r Gymraeg gyda'u plant nhw.