3. Cwestiynau i Weinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol – Senedd Cymru ar 23 Medi 2020.
3. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am farchnata a hyrwyddo canolbarth Cymru fel cyrchfan i dwristiaid? OQ55541
Diolch am hynny. Efallai eich bod yn ymwybodol fod canolbarth Cymru, i mi, yn rhan bwysig iawn a chanolog o economi a bywyd rhanbarthol Cymru. Ac rydym wedi pwysleisio yn ein polisi twristiaeth fod gennym, yn wir, bedwar rhanbarth yng Nghymru, ac felly rydym yn annog ymwelwyr pryd bynnag y gallwn i ymweld â chanolbarth Cymru fel cyrchfan i dwristiaid, er mai'r slogan o hyd, yn amlwg, yw 'Darganfod Cymru. Yn ddiogel'.
Diolch, Ddirprwy Weinidog. Rwy'n amlwg yn falch o glywed hynny. Credaf fod gan y gwaith o adfer camlas Trefaldwyn, sy'n safle pwysig o ddiddordeb, botensial i hyrwyddo canolbarth Cymru fel cyrchfan i dwristiaid a gwneud cyfraniad sylweddol i'r economi ymwelwyr. Rwy'n siŵr y bydd gennych atgofion melys o'ch ymweliad chi a minnau â'r gamlas ychydig flynyddoedd yn ôl.
Yn wir.
Amcangyfrifir y byddai adfer y gamlas yn cynhyrchu gwariant blynyddol o tua £5 miliwn ac yn creu 128 o swyddi amser llawn. Credaf fod yr ymgyrch i adfer y 'Monty', fel y'i gelwir ac fel y cyfeirir ato, angen ysgogiad newydd, felly byddwn yn falch o glywed am unrhyw drafodaethau diweddar y gallai Llywodraeth Cymru fod wedi'u cael, gyda Llywodraeth y DU neu Gyngor Sir Powys efallai, mewn perthynas ag ymgorffori'r prosiect hwn mewn bargen dwf bosibl ar gyfer canolbarth Cymru. Sylweddolaf y gallai hynny fod ychydig y tu allan i'ch portffolio uniongyrchol, Ddirprwy Weinidog, ond a fyddech chi hefyd yn cytuno i sefydlu gweithgor prosiect i edrych ar sut y gall Llywodraeth Cymru arwain y gwaith o adfer y gamlas a manteisio ar nifer o ffynonellau ariannu?
Rwy'n hoff iawn o ddyfrffyrdd Cymru ac mae gennyf ddiddordeb mawr ynddynt. Wedi'r cyfan, hwy yw sianeli cyntaf ein chwyldro diwydiannol cynnar a darnau ohonynt sydd i'w gweld bellach. Yn wir, mae gennyf fap, na allaf ei gyrraedd o'r fan hon, wrth i mi eistedd yma, o ddyfrffyrdd mewndirol Cymru a'r system gamlesi'n benodol. Yr ateb i'ch cwestiwn penodol yw: ydw, rwy'n hapus iawn i barhau â thrafodaethau pellach.
Rwyf wedi gweithio gyda Bwrdd Glandŵr Cymru yn y gorffennol—ymddiriedolaeth y camlesi a'r afonydd—ac rwy'n fodlon parhau â'r trafodaethau hynny. Yn amlwg, byddai gan Gyngor Sir Powys rôl bwysig yma ac rwy'n credu bod datblygu canolbarth Cymru fel ardal ar gyfer ymlacio, a'i lleoliad tra phwysig fel ardal fawr ar y ffin, yn rhywbeth nad wyf yn credu ein bod yn rhoi digon o bwys arno pan edrychwn ar yr hyn sy'n digwydd yng Nghymru. Mae llawer o sôn am Eryri, am y gogledd-ddwyrain yn awr, gyda'r cyffro yng nghastell Gwrych, am yr hyn sy'n digwydd yn y de-orllewin ac wrth gwrs, yn y dinasoedd—Caerdydd, Casnewydd, Abertawe—ac yn rhanbarth de-ddwyrain Cymru. Ond rwy'n credu bod canolbarth Cymru, i mi—. Ac mae'n rhaid i mi ddweud wrthych oherwydd—nid wyf dan gyfyngiadau symud, ond rwyf wedi bod dan gyfyngiadau symud personol ers dechrau mis Mawrth, a'r unig ymweliad y bum arno at ddibenion hamdden oedd i Lyn Efyrnwy mewn gwirionedd, ac roeddwn yn teimlo'n llawer gwell ar ôl bod yno.
Diolch. Huw Irranca-Davies.
Ddirprwy Lywydd, ymddiheuriadau am yr oedi, nid oedd y cyrchwr yn caniatáu i mi agor y meic.
Weinidog, pan fyddant yn caniatáu i mi adael Pen-y-bont ar Ogwr ar ryw bwynt, pan fyddwn wedi llwyddo i drechu'r feirws hwn, rwy'n edrych ymlaen at wisgo fy sanau cerdded a mynd ar hyd Ffordd Cambria drwy ganolbarth Cymru. Mae'n drysor gwych ac wrth gwrs, y llynedd, ynghyd â'r Cerddwyr, lansiwyd Ffordd Cambria gyda Cicerone, y lluniwr llwybrau gwych sy'n cyhoeddi'r llwybrau gorau yn y byd. Ond a allech chi ddweud wrthyf, Weinidog, wrth annog mwy o bobl i diroedd gwyllt canolbarth Cymru, sy'n drysor mawr heb ei ddarganfod—mae hynny'n bendant yn wir—sut rydym hefyd yn sicrhau bod gan bobl barch at gefn gwlad ac nad ydynt yn gadael unrhyw olion? Rwy'n ddigon hen i gofio'r hen god cefn gwlad hefyd. Sut y mae gwneud yn siŵr ein bod yn addysgu cenhedlaeth newydd o bobl i fwynhau cefn gwlad ond i ofalu amdano hefyd?
Wel, mae hyn yn rhan allweddol o'r berthynas dwristiaeth, y berthynas rhwng ymwelwyr a'r rhai sy'n eu croesawu, ac mae'n amlwg fod yn rhaid i bobl yng nghefn gwlad fod yn gadarnhaol yn eu croeso a'u derbyniad i ymwelwyr, ond mae'n rhaid i ymwelwyr a cherddwyr yn arbennig ddeall natur cymunedau cefn gwlad, a'r gamddealltwriaeth sy'n digwydd yn aml iawn ynghylch y berthynas rhwng hawliau tramwy, hawliau caniataol a hawliau statudol—llwybrau troed ac yn y blaen. Felly, credaf mai'r peth pwysig yma yw sicrhau bod y negeseuon rydym yn eu hyrwyddo drwy Croeso Cymru a'r negeseuon rydym yn eu hyrwyddo drwy ein perthynas ag undebau amaethyddol a'r tirfeddianwyr yn negeseuon sy'n edrych am dwristiaeth gynaliadwy a gweithgareddau hamdden cefn gwlad cynaliadwy.