Part of 3. Cwestiynau i Weinidog y Gymraeg a Chysylltiadau Rhyngwladol – Senedd Cymru am 4:02 pm ar 23 Medi 2020.
Diolch, Neil. Yn gyntaf oll, hoffwn roi gwybod iddo fy mod wedi cael trafodaethau, nid yn unig gydag aelodau o Gyngor Gwynedd yr wythnos diwethaf, ond hefyd gyda chynrychiolwyr o'r holl awdurdodau lleol gwledig yng Nghymru, ac roedd hwn yn fater a drafodwyd gennym. A'r hyn sy'n amlwg yw bod hwn yn fater cymhleth iawn. Rydym yn benderfynol o sicrhau ei bod yn bosibl i bobl sy'n cael eu magu mewn ardal—y dylent allu aros yn yr ardal honno. Ond mae'r ffyrdd o sicrhau bod hynny'n digwydd braidd yn gymhleth.
Wrth gwrs, un o'r pethau rydym wedi’u gwneud, ac rydym wedi ymrwymo iddynt, ac rydym yn eu cyflawni, yw adeiladu 20,000 o gartrefi newydd. Ni yw'r unig genedl yn y DU lle gall awdurdodau lleol godi premiwm o hyd at 100 y cant ar gyfradd safonol y dreth gyngor ar ail gartrefi. Ni yw'r unig ran o'r DU—nid yr Alban, hyd yn oed; fe wnaethant ddarparu gostyngiad treth dros dro i fuddsoddwyr prynu i osod hyd yn oed, ni wnaethom hynny yng Nghymru, fe wnaethom drosglwyddo peth o'r arian hwnnw i adeiladu cartrefi newydd.
Ond credaf ei bod yn bwysig deall ein bod wedi bod yn ystyried hyn ers peth amser. Rydym yn chwilio am ffordd o fynd i'r afael â'r mater difrifol hwn. Rydym wedi’i drafod yn ein grŵp cynghori ar y Gymraeg, ac ar hyn o bryd, mae Dr Simon Brooks yn cynnal adolygiad o sut y mae ardaloedd eraill yn ymdrin ag ail gartrefi fel rhan o'i waith gydag academi Hywel Teifi, ac rwy'n gobeithio y bydd ei astudiaeth yn ein helpu i ddod o hyd i ffordd ymlaen yn hyn o beth. Rydym wedi edrych ar Gernyw, rydym wedi edrych ar yr Alban, rydym wedi edrych ar Jersey—mae gan bob un ohonynt broblemau'n gysylltiedig â hwy. Felly, rydym yn chwilio am ateb, ac nid ydym wedi dod o hyd i un eto. Felly, rydym yn bendant yn awyddus i sicrhau ein bod yn dechrau cyfathrebu ag Aelodau o'r Senedd, a gwn fod y Gweinidog tai wedi gwahodd Aelodau a oedd â diddordeb yn hyn i siarad â hi yn ddiweddar iawn.