4. Cwestiynau i Gomisiwn y Senedd – Senedd Cymru ar 23 Medi 2020.
3. Pa drafodaethau y mae'r Comisiwn wedi'u cael ar sut i hysbysu etholwyr am etholiadau'r Senedd ym mis Mai 2021 er gwaethaf cyfyngiadau coronafeirws? OQ55564
Mae cam cyntaf yr ymgyrch wedi canolbwyntio'n bennaf ar roi'r bleidlais i bobl 16 oed. Rydym wedi datblygu set o ddeunyddiau ar gyfer yr ystafell ddosbarth a grwpiau ieuenctid. Yn ystod cyfnod y cyfyngiadau symud, mae'r rhain hefyd wedi cael eu haddasu ar gyfer eu defnyddio gartref. Ar gyfer yr ymgyrch etholiadol, mae staff yn datblygu deunyddiau a chynlluniau i sicrhau bod ein prif neges am yr etholiad, sef mai pleidleisio yn Senedd 2021 yw'r ffordd i chi ddweud eich dweud a chael eich clywed yn eich Senedd, yn cyrraedd pob rhan o Gymru. Canolbwyntir ar y rhai sydd newydd gael yr etholfraint o dan Ddeddf Senedd ac Etholiadau (Cymru) 2020, ond byddwn hefyd yn mynd i'r afael â grwpiau sydd heb gynrychiolaeth ddigonol yn draddodiadol.
Diolch yn fawr iawn, Llywydd. Dwi'n falch iawn yn arbennig i glywed am y gwaith sydd wedi cael ei wneud gyda phobl ifanc. Dwi eisiau holi pa waith pellach mae'r Comisiwn yn medru ei wneud i sicrhau bod pobl sydd ddim yn iaith gyntaf Cymraeg neu Saesneg yn deall bod ganddyn nhw'r hawl i bleidleisio. Bydd lot o bobl sydd ddim â dinasyddiaeth swyddogol, ond sydd yn ddinasyddion Cymru, yn ein tyb ni, â'r hawl i bleidleisio am y tro cyntaf. A oes modd, efallai, darparu deunydd mewn ieithoedd perthnasol i rai o'r bobl sydd efallai wedi dod fan hyn fel ffoaduriaid neu i weithio?
Rydym ni'n gweithio gyda Llywodraeth Cymru a'r Comisiwn Etholiadol ac awdurdodau lleol hefyd, wrth gwrs, i sicrhau bod pawb yn ymwybodol o'r trefniadau newydd a'r etholfraint newydd ar gyfer yr etholiad yna. Dwi'n derbyn yn llwyr y pwynt rŷch chi'n ei wneud, bod angen gwneud hynny yn ieithoedd dinasyddion Cymru. Fe wnaf i'n siŵr bod y rhai sydd yn gweithio arno'n ei wneud, achos dwi'n ei gefnogi'n llwyr bod angen bod y wybodaeth yma sydd ar gael am y cyfle—[Anghlywadwy.]—ar gael yn yr amryw ieithoedd—[Anghlywadwy.]
Credaf fod y cysylltiad wedi’i golli yno, Lywydd. A lwyddoch chi i gyrraedd y diwedd?
Cawsom y syniad.
Do. Rwy'n credu, yn ôl pob tebyg—. Diolch. Iawn, diolch. Huw Irranca-Davies.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. Lywydd, tybed a gaf fi ofyn i chi p'un a gafwyd unrhyw drafodaethau yn y Comisiwn, yn eich gwaith yn hysbysu'r etholwyr am etholiadau'r Senedd y flwyddyn nesaf, ynglŷn â chymhwysedd pleidleisio drwy'r post, yn enwedig wrth inni weld y cyfyngiadau coronafeirws ar waith mewn mwy a mwy o rannau o Gymru. Rwy’n sylweddoli mai mater i'r Comisiwn Etholiadol yw hwn yn bennaf, a’r swyddogion etholiadol sy'n rhan o’r drafodaeth hefyd, ond ymddengys yn gynyddol i mi ac i Aelodau eraill o’r Senedd y gallem wynebu cyfyngiadau symud, ac o'r herwydd, y gallai pleidleisio drwy’r post fod yn rhan fwy na'r arfer o'r broses etholiadol ar gyfer etholiadau’r Senedd y flwyddyn nesaf.
Diolch am eich cwestiwn. Rwy'n gobeithio bod y cysylltiad band eang yn fwy sefydlog bellach nag yn ystod fy ateb blaenorol. Rwyf ychydig y tu allan i'r Siambr, a byddwn wedi disgwyl y byddai'r cysylltiad band eang wedi bod yn ddigon sefydlog i gyrraedd ychydig fetrau ar gyfer hynny.
O ran y cwestiwn a ofynnwyd gennych ynglŷn â sut y dylid cynnal etholiad mis Mai 2021, mae'r rhain yn amlwg yn faterion sy’n cael eu trafod yn aml bellach rhwng yr amryw bobl sy'n sicrhau bod yr etholiad yn mynd rhagddo—llywodraeth leol, y Comisiwn Etholiadol, Llywodraeth Cymru a ninnau yn yr achos hwn, ar gyfer etholiad y Senedd—ac mae’r trafodaethau’n parhau ynglŷn â sut y bydd y rheoliadau coronafeirws yn golygu y gallai fod angen gwahanol ffyrdd o gynnal yr etholiad hwnnw o bosibl. Felly, bydd angen inni edrych ar bob ffordd o sicrhau bod yr etholiad mor ddiogel â phosibl, os yw’r rheoliadau coronafeirws yn parhau i fod ar waith, ond mae angen gwasanaethu democratiaeth, ac mae angen i bawb gael mynediad at y ddemocratiaeth honno. Felly, bydd angen inni sicrhau ein bod yn gallu gweithio a chynnal yr etholiadau hynny mewn ffordd sy'n galluogi pawb i gymryd rhan ynddynt.