– Senedd Cymru am 2:33 pm ar 6 Hydref 2020.
Yr eitem nesaf, felly, yw'r datganiad a chyhoeddiad busnes, a dwi'n galw ar y Trefnydd i wneud y datganiad hynny. Rebecca Evans.
Diolch, Llywydd. Nid oes unrhyw newidiadau i fusnes yr wythnos hon. Mae'r busnes drafft ar gyfer y tair wythnos nesaf wedi'i nodi ar y datganiad a chyhoeddiad busnes, sydd ar gael yn y papurau sydd ar gael i'r Aelodau'n electronig.
A gaf i ofyn i'r Trefnydd drefnu datganiad ar y mynediad i glybiau chwaraeon a hyfforddiant yng Nghymru, ar gyfer pobl ifanc, os gwelwch yn dda, ac, yn wir, i oedolion hefyd? Ers cyflwyno'r cyfyngiadau lleol yn ardaloedd Conwy a Sir Ddinbych, mae llawer o rieni wedi cysylltu â mi i ddweud na allant fynd â'u plant i gyfleusterau hyfforddi sydd ychydig dros ffiniau'r siroedd cyfagos. Mae'n achosi rhywfaint o ofid i'r rhieni hynny na all y bobl ifanc fanteisio ar y cyfleoedd hyfforddi hynny.
Hefyd, mae pobl sydd yng nghynghrair pêl-droed Cymru wedi cysylltu â mi, ac maen nhw'n gofyn pam na allan nhw gymryd rhan mewn gemau'r ail gynghrair a gemau at ddibenion hyfforddi, yn yr un ffordd ag y mae athletwyr chwaraeon elît eraill. Tybed a oes modd inni gael rhywfaint o eglurder ynglŷn â'r pethau hyn wrth symud ymlaen, er mwyn i'r unigolion hynny allu cymryd rhan lawn mewn chwaraeon, sydd wrth gwrs yn rhan bwysig o'n diwylliant ni yma yng Nghymru.
Diolch i Darren Millar am godi'r materion hynny. Wrth gwrs, yr wythnos nesaf yn y Cyfarfod Llawn byddwn ni'n trafod y rheoliadau penodol y mae Darren yn cyfeirio atyn nhw, felly gallai hynny fod yn adeg amserol i godi'r pryderon hynny ynghylch yr unigolion sy'n ymwneud â chwaraeon a hyfforddiant yn yr ardal y mae ef yn ei chynrychioli. Ond wrth gwrs, bydd y Gweinidog sy'n gyfrifol am chwaraeon wedi bod yn clywed eich sylwadau. Ac os oes mwy y gallwn ni ei wneud o ran y canllawiau ar ddychwelyd i chwaraeon yn raddol, a'r canllawiau yr ydym yn eu cynnig i'r clybiau chwaraeon hynny, yna mae'n amlwg y byddem yn ceisio gwneud y canllawiau hynny'n gliriach. Felly, gofynnaf i i'r Gweinidog adolygu eich sylwadau, i weld a oes unrhyw beth arall y gallwn ni ei wneud yn y maes hwnnw.
A gawn ni ddatganiad yn amlinellu sut y gall y Llywodraeth helpu'r sector lletygarwch ymhellach? Mewn rhai cymunedau, mae'r dafarn, y clwb, y neuadd bingo yn cadw'r gymuned gyda'i gilydd. Maen nhw'n fwy na busnesau; maen nhw'n ganolfannau cymunedol. Oherwydd y cyfyngiadau, mae llawer yn ei chael hi'n anodd iawn. Felly, sut y gall y Llywodraeth helpu i sicrhau bod ganddyn nhw ddyfodol?
Hoffwn i hefyd gael datganiad ar brofi. Yr wythnos diwethaf, holais am brofi yn y Rhondda ac Ysbyty Brenhinol Morgannwg, ac ers hynny, mae pobl sy'n gweithio mewn cartrefi gofal wedi dweud wrthyf eu bod yn aros am ddyddiau am eu canlyniadau a bod yr amser yn ymestyn. Nawr, mae angen canlyniadau staff cartrefi gofal a staff y GIG yn ôl cyn gynted â phosibl er mwyn atal lledaeniad. Mae'n bosibl cyflawni hynny o fewn yr awr. Felly, a gawn ni ddatganiad ynghylch cynllun a strategaeth brofi'r Llywodraeth? Rwyf eisiau cael sicrwydd nad yw'n dibynnu ar system breifat Llywodraeth y DU sydd wedi ein siomi gynifer o weithiau hyd yn hyn.
Diolch i Leanne Wood am godi'r ddau fater hynny. O ran y cyntaf, wrth gwrs, rydym wedi cyhoeddi trydydd cam y gronfa cadernid economaidd yn ddiweddar. Bydd y Gweinidog yn cadarnhau'n ddiweddarach heddiw y bydd y meini prawf cymhwysedd ar gyfer cam 3 ar gael ar wefan Busnes Cymru yn nes ymlaen heddiw. Felly, byddwn ni'n sicr yn annog busnesau yn y Rhondda, a thu hwnt, i edrych ar hynny, yn benodol rwy'n credu o ran lletygarwch, oherwydd gwn fod y Gweinidog wedi bod yn ofalus i sicrhau bod busnesau lletygarwch yn cael blaenoriaeth o fewn y cymorth hwnnw, gan gydnabod yr anawsterau y maen nhw'n eu hwynebu.
Rydym yn cyhoeddi'r wybodaeth ddiweddaraf am brofi yn rheolaidd iawn. Gwn fod y Gweinidog iechyd wedi cyhoeddi'r wybodaeth ddiweddaraf ynghylch profi heddiw. Gwn y bydd yn awyddus i barhau i ddarparu'r wybodaeth ddiweddaraf honno yn rheolaidd yn y cyfnod sydd i ddod.
Gweinidog, a gaf i ofyn am ddadl neu ddatganiad am y sefyllfa sy'n wynebu'r miloedd lawer o bobl a theuluoedd, nid yn unig ym Mlaenau Gwent ond ledled y wlad, sy'n wynebu anawsterau gwirioneddol ar hyn o bryd oherwydd bod cyfyngiadau symud lleol yn golygu nad ydyn nhw'n gallu cymryd gwyliau neu seibiannau neu deithiau hedfan y maen nhw eisoes wedi'u harchebu a thalu amdanynt? Mae agwedd rhai cwmnïau teithio, wedi bod yn warthus, a dweud y gwir, gan drin pobl yn wael iawn. Mae pobl sydd wedi ceisio dod o hyd i ffordd o gymryd seibiant teuluol yn ystod y misoedd hyn wedi dioddef drwy law y diwydiant teithio, nad yw'n ymddangos fel pe bai'n poeni llawer am y bobl y mae eu penderfyniadau'n effeithio arnynt. Gwn fod ASau wedi bod yn codi hyn yn San Steffan, ac mae angen cyfle i ni yma yng Nghaerdydd fynd i'r afael â rhai o'r materion hyn hefyd.
Hoffwn i ofyn hefyd am ddadl gan y Llywodraeth ar y sefyllfa sy'n wynebu ein corau a'n cymdeithasau a'n sefydliadau cerddoriaeth gymunedol ledled y wlad. Rydym wedi trafod a thrafod sefyllfa canu mewn corau ac eglwysi ar sawl achlysur. Ond gyda misoedd y gaeaf o'n blaenau, ac yn enwedig gyda rhai o'r cyfyngiadau sydd ar waith mewn gwahanol ardaloedd ledled y wlad, mae llawer o gorau a llawer o sefydliadau a chymdeithasau a chlybiau cerddorol cymunedol yn wynebu anawsterau gwirioneddol. Mae Cymru'n wlad y gân ac yn wlad cerddoriaeth, ac mae'n bwysig y gallwn sicrhau bod modd i bobl barhau i allu cymryd rhan mewn cerddoriaeth a bod corau'n gallu parhau i ganu. Mae Llywodraeth Cymru eisoes wedi buddsoddi yn rhai o'r cerddorion proffesiynol a'r gweithwyr llawrydd, ac mae angen inni hefyd ddod o hyd i ffordd o ddiogelu'r gwirfoddolwyr a'r bobl sy'n gwneud Cymru'n wlad y gân.
Diolch i Alun Davies am y ddau fater hynny. Bydd yn falch o nodi y bydd dadl ar y sectorau celfyddydol a diwylliant a threftadaeth yfory yn y Senedd. Felly byddai hynny'n gyfle gwych iddo arddangos y cymunedau cerddorol gwych sydd ganddo ym Mlaenau Gwent, y gwn ei fod yn gefnogwr mawr ohonynt.
O ran y mater cyntaf o effaith cyfyngiadau lleol ar allu pobl i gymryd gwyliau, byddwch chi'n cofio i'r Prif Weinidog, yr wythnos diwethaf, yn y Siambr, roi'r wybodaeth ddiweddaraf o ran yr ymateb a gafodd gan y sector yswiriant teithio a oedd, yn fy marn i, yn gadarnhaol ar y cyfan, yn sicr mewn geiriau. Ond yn amlwg nawr byddwn yn ceisio sicrhau bod y geiriau hynny'n cael eu gweithredu ac y byddant yn gallu ad-dalu'r bobl hynny sydd, yn anffodus, yn methu â chymryd eu gwyliau.
Dwi am ofyn am rywbeth syml iawn gan y Trefnydd, os gwelwch yn dda. Buaswn i'n hoffi cael galwad ffôn. Mi oeddwn i ar ddeall fod canolfan brofi newydd yn dod i Fangor, ond mae honno bythefnos i ffwrdd o hyd, a neb yn glir iawn am y manylion, gan gynnwys pwy fydd yn cael mynd yno i gael profion. Mae diffyg eglurder yn fy etholaeth i am ble mae hi'n bosib cael prawf os ydych yn dioddef o symptomau COVID, heblaw am deithio i Landudno neu tu hwnt. Ac wrth i nifer yr achosion gynyddu, mae fy etholwyr i angen yr wybodaeth yma ar frys. Felly, a wnewch chi drefnu i mi siarad ar y ffôn efo'r Gweinidog iechyd er mwyn i mi gael esboniad llawn, os gwelwch yn dda? Dwi wedi trio pob ffordd arall o geisio'r wybodaeth yma er mwyn cael ei rannu efo fy etholwyr.
Yn sicr, byddaf yn ceisio siarad â'r Gweinidog iechyd i gael yr wybodaeth honno i chi fel y gallwch roi i'ch etholwyr yr wybodaeth y maen nhw'n yn ei cheisio am y ganolfan brofi ym Mangor. Byddaf yn cyfleu hynny i chi cyn gynted ag y gallaf.
Trefnydd, wyth mis yn ôl, dywedwyd yn agored gan y Prif Weinidog, yn y Senedd, y byddai Llywodraeth y DU yn clustnodi'r arian sydd ei angen i atgyweirio'r seilwaith sydd wedi'i ddifrodi gan lifogydd yng Nghymru, ac, fel y gwyddoch, yr amcangyfrif yw bod hynny, yn fy etholaeth i yn Rhondda Cynon Taf, oddeutu £70 miliwn. Mae Ysgrifennydd Gwladol Cymru hefyd wedi cadarnhau hynny. Mae llawer o addewidion o'r fath wedi bod. Mae'n ymddangos nawr y bydd Llywodraeth y DU yn cefnu ar ei hymrwymiad i ddarparu'r arian i alluogi'r gwaith atgyweirio seilwaith pwysig hwnnw. Tybed pa drafodaethau yr ydych chi wedi'u cael â Llywodraeth y DU ynghylch hyn. Ond rwy'n credu ei fod yn fater mor bwysig fel ei fod yn haeddu datganiad brys yn y Siambr hon, felly gallwn ni drafod beth yw'r dyfodol, beth yw'r goblygiadau a sut y bydd yr atgyweiriadau seilwaith hynny'n cael eu hariannu yn y dyfodol.
Diolch i Mick Antoniw am roi'r cyfle hwn inni ystyried eto eiriau'r Prif Weinidog yn Nhŷ'r Cyffredin, pan ddywedodd y byddai arian yn cael ei roi'n uniongyrchol i Lywodraeth Cymru, er mwyn ariannu'r atgyweiriadau hynny i ddifrod y llifogydd. Nid ydym eto wedi gweld ceiniog o'r arian hwnnw, ond rydym yn dal i drafod â Llywodraeth y DU. Yn y cyfamser, rydym wedi bod yn ymdrechu i dawelu meddwl yr awdurdodau lleol yr effeithiwyd arnynt y dylai'r gwaith barhau ar sail diogelwch, ac na ddylai'r materion ariannu atal y gwaith hwnnw rhag dechrau.
Rwyf wedi gwrando'n ofalus, Trefnydd, ar gais Darren Millar a'ch ateb, ond os caf i ofyn hefyd am ddatganiad, os gwelwch yn dda, ynghylch y sefyllfa sy'n wynebu'r rheini sy'n cymryd rhan yng nghynghrair pêl-droed genedlaethol Cymru. Rwy'n ymwybodol bod llawer o chwaraewyr clwb pêl-droed y Drenewydd yn gweithio'n llawn amser, yn chwarae pêl-droed yn rhan-amser, ond maen nhw'n dal i gael eu hystyried yn athletwyr elît, sy'n golygu, gan ddilyn canllawiau Llywodraeth Cymru, y gallant deithio i chwarae pêl-droed. Yr wythnos diwethaf, roeddent wedi ymweld, er enghraifft, â Phen-y-bont ar Ogwr, sydd ar hyn o bryd mewn ardal dan gyfyngiadau symud lleol, rhywbeth yr oedd y rheolwyr a llawer o'r chwaraewyr yn amharod i'w wneud o ystyried y risg gynyddol o deithio dan yr amgylchiadau hynny. Os nad ydyn nhw eisiau teithio a mynd i'r gemau hyn, yna maen nhw'n wynebu cosb. Felly, rwy'n credu bod hwn yn rhywbeth y mae angen i Lywodraeth Cymru gyflwyno canllawiau yn ei gylch, yn hytrach na dim ond ei adael i Gymdeithas Bêl-droed Cymru.
Yn ail, ac yn gysylltiedig â hynny, ni fydd llawer o glybiau'n goroesi'r gaeaf heb gymorth ariannol ychwanegol. Felly byddwn i'n ddiolchgar pe gallech chi a'ch cyd-Aelodau amlinellu a ydych chi'n bwriadu dilyn arweiniad Llywodraeth y DU o ran darparu cymorth ariannol ai peidio, yn dilyn cyhoeddiad Llywodraeth y DU y bydd y gynghrair genedlaethol yn cael pecyn achub gwerth £10 miliwn.
Diolch am godi hynny. Wrth gwrs, gofynnaf hefyd i'r Dirprwy Weinidog adolygu eich sylwadau penodol am y gynghrair bêl-droed genedlaethol, pan fydd hefyd yn ystyried y sylwadau a wnaeth Darren Millar y prynhawn yma, o ran a oes angen unrhyw ganllawiau ychwanegol. Byddwch yn ymwybodol bod Llywodraeth Cymru eisoes wedi cyhoeddi cefnogaeth sylweddol i'r sector chwaraeon. Mae llawer o hynny'n mynd drwy Chwaraeon Cymru, felly byddwn i'n annog y timau dan sylw i ystyried Chwaraeon Cymru yn y lle cyntaf i weld a allai unrhyw gymorth fod ar gael.
Trefnydd, hoffwn i alw am ddau ddatganiad gan Weinidogion y Llywodraeth. Y cyntaf yw datganiad gan y Gweinidog iechyd ar ofal canser yng Nghymru yn ystod y pandemig. Er bod gofal canser brys yn parhau i raddau, mae sgrinio am ganser, fel llawer o'r GIG, wedi'i ohirio wrth i adnoddau ganolbwyntio ar achosion SARS-CoV-2—yn ddealladwy ar ddechrau'r achosion, ond nid bron naw mis yn ddiweddarach. Mae llawer o wasanaethau'n ail-ddechrau'n raddol, ond nid oes unrhyw sôn ynghylch sut i fynd i'r afael â'r rhai sy'n aros. Fel un sydd wedi goroesi canser y fron, roeddwn i'n siomedig o glywed bod 30,000 o fenywod o Gymru, yn ôl Tenovus, wedi colli allan ar sgrinio, ac mae hynny'n golygu y gallai cynifer â 300 o fenywod fod â chanser y fron heb yn wybod iddyn nhw. Fel un o'r cyflyrau sy'n lladd fwyaf yng Nghymru, mae'n hanfodol inni fynd i'r afael â'r mater hwn a bod y Llywodraeth yn amlinellu'r camau y bydd yn eu cymryd mewn datganiad brys.
Yr ail ddatganiad yr wyf yn galw amdano yw datganiad gan y Gweinidog Tai ar yr argyfwng digartrefedd yng Nghymru. Roedd Llywodraeth Cymru wedi ein sicrhau ni y byddai'r camau a gymerwyd yn ystod uchafbwynt y pandemig yn rhoi terfyn ar gysgu ar y stryd. Fodd bynnag, ychydig ddyddiau'n ôl, siaradais â chyn-filwr arall sy'n dal i gysgu ar y stryd, ac yn aros am gymorth. Ac rwy'n siŵr y byddwch chi'n cytuno â mi fod hyn yn annerbyniol. Nid yw digartrefedd wedi diflannu yn ystod yr argyfwng hwn; mae'n mynd yn fwy cudd. Mae angen gweithredu ar frys, a galwaf ar Lywodraeth Cymru i wneud datganiad ynghylch sut y byddan nhw'n mynd i'r afael â digartrefedd, yn enwedig yng nghymuned y cyn-filwyr. Diolch yn fawr.
Diolch i Caroline Jones am godi'r ddau fater pwysig hynny. Rydym ni, wrth gwrs, wedi bod yn gweithio'n agos iawn gyda'r byrddau iechyd a'r ymddiriedolaethau ers dechrau'r pandemig i sicrhau y gall cymaint o ofal canser barhau ag sy'n bosibl. Rwyf eisiau eich sicrhau chi bod sgrinio serfigol yng Nghymru wedi ailgychwyn anfon gwahoddiadau ym mis Mehefin at y menywod hynny yr oedd ail wahoddiad cynnar i gael eu sgrinio serfigol wedi ei ohirio. Hefyd mae Sgrinio Coluddion Cymru wedi ailgychwyn ei raglen sgrinio'r coluddyn gyda dull gweithredu fesul cam o fis Gorffennaf ymlaen. A dechreuodd Bron Brawf Cymru anfon gwahoddiadau sgrinio, o fis Gorffennaf ymlaen, i fenywod sydd mewn mwy o berygl. Felly, mae'r gwasanaethau sgrinio hynny'n ailddechrau erbyn hyn. Ac, yn amlwg, mae clinigwyr a rheolwyr ledled Cymru yn gweithio'n galed iawn ac, yn wir, yn gwneud popeth o fewn eu gallu i liniaru effaith y pandemig ar yr ardaloedd hynny. Ond, yn amlwg, mae COVID yn sicr wedi cael effaith.
Fe ofynnaf i'r Gweinidog sy'n gyfrifol am dai ysgrifennu atoch chi gyda'r wybodaeth ddiweddaraf ynghylch digartrefedd, gan ganolbwyntio'n benodol ar y bobl sydd wedi gadael y lluoedd arfog, a sut y gallwn ni sicrhau nad yw pobl yn gadael y lluoedd arfog ac yn eu cael eu hunain ar y stryd, ond wedyn hefyd bod y bobl hynny sydd wedi gwasanaethu'n flaenorol ac wedi cael eu hunain ar y stryd yn cael cymorth i gael cartref cyn gynted â phosibl.
Trefnydd, a gaf i uniaethu â sylwadau Alun Davies, yr Aelod dros Flaenau Gwent, ynghylch corau a'r gallu i gorau geisio dod yn ôl at ei gilydd ar ryw ffurf gyfyngedig, oherwydd maen nhw'n rhoi llawer iawn o fwynhad i'r cymunedau y maen nhw'n eu gwasanaethu ac maen nhw'n arwydd o Gymru fel gwlad? Ond a gaf i ofyn am ddau ddatganiad gennych chi hefyd, os gwelwch yn dda, un ar atal teithiau hedfan Qatar Airways o Faes Awyr Caerdydd? Mewn rhannau eraill o'r DU, maen nhw'n dechrau ailsefydlu eu hunain, yn Belfast ac yn yr Alban—yng Nghaeredin, rwy'n credu—ond yn anffodus yma yng Nghymru maen nhw wedi dewis canslo amserlen y gaeaf yn gyfan gwbl. Nid wyf yn credu bod Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno datganiad ynghylch pa gamau y mae'n ceisio eu cymryd, gan weithio gyda'r cwmni awyrennau, i sefydlu teithiau hedfan, yn sicr ar gyfer tymor yr haf nesaf, ac mae wedi bod yn fuddsoddiad mawr ar ran Llywodraeth Cymru i sicrhau'r cwmni awyrennau hwn i faes awyr Cymru Caerdydd. Felly, byddai dealltwriaeth o sut y mae'r Llywodraeth yn mynd i ymgysylltu â'r maes awyr a'r cwmni awyrennau o fudd i bawb.
Yn ail, a gaf i ofyn am ddatganiad gan y Gweinidog iechyd ynglŷn â Chanolfan Ganser Felindre a datblygu'r ysbyty a'r cyfleusterau newydd ar y safle? Roedd y Gweinidog yn y pwyllgor iechyd yr wythnos diwethaf ac, oherwydd ei fod yn penderfynu ar yr achos busnes, yn amlwg roedd yn rhaid iddo esgusodi ei hun rhag cyfrannu a chymryd rhan yn llawer o'r drafodaeth. Ond mae pryderon difrifol gan y gymuned y bydd y ganolfan hon yn ei gwasanaethu nad yw'r cynigion, fel y'u hamlinellwyd ar hyn o bryd, yn addas at y diben ac mai ymchwiliad, neu adolygiad, sy'n annibynnol ac wedi'i arwain, yn y pen draw, gan arbenigwr canser o'r tu allan i Gymru i ganfod y canlyniad gorau ar gyfer datblygu gwasanaethau canser yn ne-ddwyrain Cymru yw'r ffordd ymlaen, fel y gallwn ni fod yn siŵr mai'r buddsoddiad o £300 miliwn yw'r buddsoddiad cywir ar gyfer y 40 i 50 mlynedd nesaf. Byddai croeso mawr i ddatganiad gan y Gweinidog iechyd ynghylch a fyddai'n barod i lunio adolygiad o'r fath, a phenodi unigolyn i'w gynnal.
Rwy'n ddiolchgar i Andrew R.T. Davies am godi'r materion hynny. O ran Canolfan Ganser Felindre, rwy'n ymwybodol bod y Gweinidog iechyd wedi derbyn llythyr gan glinigwyr ynghylch y model clinigol ar gyfer y ganolfan ganser arfaethedig newydd, sef yr hyn y mae Andrew R.T. Davies yn cyfeirio ato, rwy'n credu. Gwn fod cyngor i fod ar gael gan swyddogion yn fuan ar y datblygiad arfaethedig, felly byddai'n anodd i minnau neu'r Gweinidog iechyd ddweud dim pellach ar hyn o bryd. Ond rydym yn disgwyl y bydd unrhyw gyngor gan swyddogion yn ystyried yn fanwl y materion a godwyd gan y clinigwyr, er bod y byrddau iechyd yn y de-ddwyrain sy'n comisiynu gwasanaethau canser trydyddol gan yr ymddiriedolaeth eisoes wedi cymeradwyo'r achos busnes dros y model canser newydd, ac roedd hynny'n cynnwys y model clinigol ar gyfer yr ysbyty newydd, sef, yn achos cleifion sy'n ddifrifol sâl, yr un model clinigol sydd ar waith ar hyn o bryd ar gyfer y rhanbarth. Ond, wedi dweud hynny, gwn fod cyngor pellach ar ei ffordd i'r Gweinidog ynglŷn â'r datblygiad arfaethedig yno, a gwn y byddai'n awyddus i roi'r wybodaeth ddiweddaraf pan fydd yn gallu gwneud hynny.FootnoteLink
Ac, o ran Qatar, byddaf yn sicrhau bod Gweinidog yr economi a thrafnidiaeth yn ymwybodol o'ch cais o ran yr wybodaeth ddiweddaraf ynghylch goblygiadau'r penderfyniad ar Faes Awyr Caerdydd.
Hoffwn i ofyn am ddau ddatganiad, Trefnydd. Y cyntaf yw datganiad gan Weinidog yr economi am gau ffatri rhannau ceir Stadco yn Llanfyllin. Mae 129 o weithwyr a'u teuluoedd eisiau gwybod ar frys pa gymorth a pha gefnogaeth fydd ar gael iddyn nhw yn y dyfodol agos. Ac yna, yn dilyn hynny, gwn y bydd diddordeb ehangach gan y cyhoedd yn yr hyn sy'n digwydd i'r safle hwnnw, o gofio mai dyma'r safle gweithgynhyrchu mwyaf yn y sir honno.
Mae'r ail ddatganiad yr hoffwn i ei gael yn ymwneud â'r cyngor a gaiff ei roi i fenywod beichiog sydd mewn gwaith yng Nghymru. Mae yna offeryn asesu gweithlu COVID-19 Cymru gyfan, sy'n rhoi gwybod i fenywod os ydyn nhw dros 28 wythnos yn feichiog y dylen nhw weithio gartref neu mewn swydd nad yw'n golygu bod wynebu yn wyneb â'r cyhoedd mewn gweithle wedi'i ddiogelu rhag COVID. Ond weithiau gall hynny olygu bod menywod—ac mae etholwr sy'n wynebu'r cyfyng-gyngor hwn wedi cysylltu â mi—yn gwrthwynebu'r gweithle y maen nhw ynddo, ac mae'n rhaid iddynt herio eu cyflogwr i sicrhau bod eu gweithle'n lleoliad diogel iddynt. Felly, fy nghwestiwn i yw: yn hytrach na glynu at y rheol beichiogrwydd 28 wythnos a mwy, oni fyddai'n well ein bod yn gallu cynghori menywod sy'n feichiog i allu dewis, os yw'n well iddyn nhw, gael gweithio o'u cartref, ac anfon y cyngor hwnnw at y cyflogwr, yn hytrach nag ychwanegu straen ychwanegol ar fenywod sy'n feichiog ar hyn o bryd pan nad oes angen hynny o gwbl?
Diolch i chi am godi'r materion yna. Rwy'n gofyn i Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth roi'r wybodaeth ddiweddaraf ichi am gau Stadco, o ran pa gymorth a allai fod ar gael i'r gweithwyr a'u teuluoedd, ac unrhyw ddefnydd posibl i'r safle yn y dyfodol. Felly, rwy'n gofyn iddo roi'r wybodaeth honno ichi'n uniongyrchol.
Ac, yn amlwg, roedd y Gweinidog Iechyd yn gwrando ar eich cyfraniad nawr ynglŷn â'r cyngor yr ydym ni'n ei roi i fenywod beichiog a'r ffordd y caiff hwnnw ei gyfleu i gyflogwyr, a gwn y bydd yn rhoi ystyriaeth ddyledus i'r awgrym hwnnw.FootnoteLink
Gweinidog, fe hoffwn i gael datganiad gan y Llywodraeth ar adroddiad NRPB-M173. Mae hwn yn adroddiad a anfonais i at y Gweinidogion. Mae'n adroddiad sy'n profi—yn wir yn profi—bod plwtoniwm wedi bod yn gollwng i aber Afon Hafren ers degawdau. Rwyf wedi anfon yr adroddiad at Cyfoeth Naturiol Cymru ac nid wyf wedi cael unrhyw fath o ymateb hyd yn hyn. Ond erys y ffaith bod plwtoniwm wedi gollwng i'r aber o orsaf bŵer niwclear Hinkley Point. Mae yno mewn du a gwyn mewn astudiaeth gan y Llywodraeth ym 1990, sydd ddim ar gael i'r cyhoedd mwyach. Felly, fe hoffwn i gael datganiad ynghylch pa bryd y bydd y Llywodraeth yn gweithredu ar y mater hwn ac yn sicrhau bod asesiad annibynnol o'r effaith amgylcheddol yn cael ei wneud. Diolch yn fawr.
Wel, fe gawsom ni'r drafodaeth hon yn y datganiad busnes eisoes, ychydig o amser yn ôl, ac ar y pwynt hwnnw fe atebais i fod y Pwyllgor Deisebau yn edrych ar fater tebyg ac fe fyddai hwnnw'n gyfle i glywed gan y Gweinidog. Ac fe welwch chi nawr, yn y datganiad busnes, fod y ddadl honno gan y Pwyllgor Deisebau wedi cael ei chyflwyno, felly fe fydd yna gyfle i drafod hyn yn fanylach yn ystod yr wythnosau nesaf.
Diolch i'r Trefnydd.