3. Datganiad gan y Gweinidog Addysg: Adolygiad Addysg y Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd 2020

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:00 pm ar 6 Hydref 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Kirsty Williams Kirsty Williams Liberal Democrat 3:00, 6 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Ystyr hyn i gyd yw ein bod ni'n gallu ac fe fyddwn ni'n parhau i edrych yn ofalus ar gyngor yr OECD. Mae'r adroddiad a gyhoeddwyd yn cynnig her sy'n ddefnyddiol ac yn dilysu'r cynnydd yr ydym yn ei wneud, ac rwy'n falch o ddweud nad oedd ynddo unrhyw beth annisgwyl. Yr wythnos nesaf fe fyddaf i'n cyhoeddi fersiwn wedi'i diwygio o 'Ein cenhadaeth genedlaethol'. Fe fydd hon yn ystyried argymhellion yr OECD, fe fydd yn adolygu ein hymdrechion ar y cyd hyd yma a'r hyn a gyflawnwyd, ac, yn hollbwysig, yn mynd ar drywydd cam nesaf y daith. Felly, Llywydd, rwy'n benderfynol, er gwaethaf COVID, na fyddwn ni'n gorffwys ar ein rhwyfau.

Rwyf am ganolbwyntio ar themâu allweddol yn yr adroddiad y prynhawn yma, sy'n cynnig mwy o her i ni. Mae'r OECD yn glir mai'r brif thema ar gyfer parhau â'n llwyddiant ni yw bod yn fwy dyfal wrth fabwysiadu safbwynt yr ysgol. Mae hyn yn golygu sicrhau bod y cydbwysedd cywir rhwng cydlyniad y system a'r hyn y mae hynny'n ei olygu wrth i ysgolion wireddu'r cwricwlwm. Rwyf wedi gwrando'n ofalus ar y sylwadau a ddaeth o fewn y system yn ogystal â'r sylwadau gan yr OECD ar fater cyfiawnder, ac wrth inni symud ymlaen gyda'r cwricwlwm, fe ddaw hynny'n bwysicach eto: cyfiawnder o ran cael gafael ar adnoddau, cyfiawnder o ran cyfleoedd i ddysgwyr a chyfiawnder o ran dysgu proffesiynol i athrawon.

Nawr, dros y pedair blynedd diwethaf, rydym wedi dangos ein bod ni'n gallu ymgodymu â'r dyhead a'r bwlch cyrhaeddiad. Mae'r rhai sy'n cyrraedd y lefel ddisgwyliedig mewn pynciau craidd ym mlwyddyn 9 bellach 20 y cant yn uwch nag yr oedd ddegawd yn ôl; mae 30 y cant yn fwy o fyfyrwyr sy'n cael prydau ysgol am ddim yn ennill TGAU dda mewn gwyddoniaeth; ac rydym wedi gweld gwelliant o fod â 37 y cant yn unig o'n hysgolion ni â defnydd band eang cyflym iawn i wasanaeth o 100 y cant erbyn hyn.

Nid oes unrhyw ystyr i'r cwricwlwm newydd—unrhyw ystyr o gwbl—os nad yw'n sicrhau bod pob dysgwr unigol yn elwa ar yr addysg eang a chytbwys yr ydym ni'n ymgyrraedd ati, gan ddod â gwybodaeth, sgiliau a phrofiadau ynghyd. Felly, beth ydym ni'n ei wneud, beth ydym ni am ei wneud a beth fyddwn ni'n parhau i'w wneud i gefnogi'r broses o wireddu hyn ym mhob ysgol? Wel, rydym yn diwygio ein rhwydwaith cenedlaethol o ymarferwyr. Fe fydd y rhain yn cysylltu athrawon ac ysgolion, yn casglu gwybodaeth, yn nodi materion ac yn cydweithio i gynghori ar eu gweithredu. Ochr yn ochr â hyn, fe fydd yna adnoddau a deunyddiau newydd ar gael erbyn yr haf nesaf, a gaiff eu cynllunio yn benodol ar gyfer y cwricwlwm newydd. Nawr, fe allwn ni fod yn falch iawn o Hwb a'r miliynau sy'n mewngofnodi iddo bob wythnos, yn ogystal â'r berthynas addysgol gref a goleddwyd â Google, Microsoft a Adobe, sy'n golygu adnoddau rhad ac am ddim i deuluoedd ac athrawon ledled y wlad.

Yn ystod y pandemig, rydym wedi darparu offer yn rhad ac am ddim i ddysgwyr o gefndiroedd incwm isel, ond rwy'n cydnabod bod angen gwneud mwy—mwy gydag athrawon, ysgolion a rhieni ynghylch sut i wneud y mwyaf o'r adnoddau digidol ac addysg ddigidol. Fe fydd hon yn flaenoriaeth wrth i ni barhau i gyflwyno ein rhaglen dysgu proffesiynol uchelgeisiol a chyhoeddi canllawiau newydd ar gyfer y cwricwlwm. Ond fe wn i hefyd y gallwn ni fod yn fwy eglur byth o ran ein disgwyliadau a'n swyddogaethau cyffredin ar draws y system. Yn fuan iawn, fe fyddaf i'n cyhoeddi'r disgwyliadau cyffredin hynny i gefnogi ysgolion a'r camau sy'n rhaid iddyn nhw eu cymryd i baratoi ar gyfer cyflwyno'r cwricwlwm.

Mae hwn yn gam mawr ymlaen i addysg Cymru, ac yn union fel yr ydym ni i gyd wedi cydweithio yn ystod y pandemig, mae'n golygu ymrwymiad o'r newydd gan bob partner i gydweithredu, i gydnabod swyddogaethau a chyfrifoldebau a chefnogi ein holl ysgolion gyda chynllunio a gweithredu'r cwricwlwm.

Mae'n amlwg o adroddiad yr OECD fod cefnogaeth yn gysyniad pwysig ar gyfer gweithredu'n llwyddiannus. Rwy'n falch bod Estyn yn parhau i esblygu ac y bydd yn arolygiaeth addysg a chanddi gylch gwaith eglur o ran sut y bydd yn gweithio gydag ysgolion, consortia ac awdurdodau addysg lleol unigol ac yn eu cefnogi nhw.

Gan symud ymlaen at yr athrawon. Ar hyn o bryd rydym yn gwario'r swm mwyaf erioed ar athrawon yn hanes addysg yng Nghymru. Mae hon wedi bod yn flaenoriaeth i mi ers tro byd, ac roedd cydnabod a chefnogi rhagoriaeth mewn addysgu yn un o'r polisïau yn y cytundeb a ddaeth â mi i mewn i'r Llywodraeth hon. Mae'r OECD yn gywir yn nodi bod angen inni wneud mwy i gefnogi athrawon i fod yn brif ysgogwyr i'r cwricwlwm mewn ysgolion a gwella eu sgiliau nhw. Byddwn yn canolbwyntio'n fawr ar hyn dros y misoedd nesaf, ac yn ei ystyried fel bod modd rhoi'r cymorth gorau posibl i'n holl weithwyr proffesiynol ni, boed hynny'n hyfforddiant cychwynnol i athrawon, hyd at gymorth sy'n ymestyn dros yrfa gyfan. Felly, rydym yn adolygu ac yn ail gynllunio cyfnod sefydlu athrawon a chymorth cynnar mewn gyrfa, ochr yn ochr â dull cenedlaethol o hyfforddi a mentora. Rwy'n teimlo'n arbennig o gyffrous am ein gradd Meistr mewn Addysg ar gyfer Cymru gyfan, a fydd yn canolbwyntio ar benaethiaid ac athrawon yn ystod eu gyrfaoedd cynnar. Rwy'n hyderus y daw hyn yn dod yn batrwm rhyngwladol o arfer gorau, ac rwyf wedi bod mor falch o weld ein holl brifysgolion yn cydweithio arno.

Llywydd, i gloi: fel y dywed yr OECD, diolch i 'Ein cenhadaeth genedlaethol', mae gan Gymru weledigaeth glir i'n system ni ac i'n dysgwyr ni. Mae gennym gydlyniad, eglurder, ac rydym ar drywydd trawsnewidiad a fydd o fudd i ddysgwyr a gweithwyr proffesiynol. Mae eu cyngor nhw o ran esblygu safbwynt yr ysgol fel ei fod yn arddel ein gweledigaeth genedlaethol ni, a sicrhau'r ddealltwriaeth gyflawn honno a rennir, yn hynod werthfawr. Fe wn i hefyd y bydd systemau ledled y byd yn elwa ar yr adroddiad hwn hefyd a'r cyngor sydd ynddo ac y byddan nhw'n gweld bod Cymru yn wlad sy'n camu ymlaen yn hyderus. Ac fe wn i fod yr hyder hwn yn cael ei rannu ar draws y system, ac rwy'n edrych ymlaen, wrth gydweithio dros y cyfnod hwn, at gyflawni ein huchelgeisiau cyffredin ni ar gyfer pob dysgwr. Diolch yn fawr.