Staff sy'n Gweithio Gartref

3. Cwestiynau i Gomisiwn y Senedd – Senedd Cymru ar 21 Hydref 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru

1. Sut mae'r Comisiwn yn cefnogi staff sy'n gweithio gartref yn ystod pandemig y coronafeirws? OQ55729

Photo of David Melding David Melding Conservative

6. Pa fesurau sydd ar waith i gefnogi staff y Comisiwn sy'n gweithio gartref yn ystod y pandemig? OQ55741

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 3:09, 21 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cwestiwn hwnnw. Mae'r mesurau a ddarperir i staff y Comisiwn yn helaeth ac yn cynnwys cymorth ymarferol ar ffurf TGCh ac addasiadau eraill i galedwedd a swyddfeydd cartref, gan gynnwys desgiau a chadeiriau; iechyd, diogelwch a chymorth emosiynol, yn amrywio o asesiadau offer a sgrin arddangos a chanllawiau gweithio o'r cartref i gymorth a mynediad at adnoddau llesiant. Ceir hyblygrwydd o ran arferion gwaith i gefnogi staff sydd â chyfrifoldebau gofalu, yn ogystal â chyfathrebu dwy ffordd parhaus a rheolaidd. Ers mis Medi, gall unigolion sy'n cael trafferth gyda llesiant neu sy'n cael anhawster gyda'u hamgylchedd cartref fynychu'r gweithle, a bydd yr holl drefniadau hyn yn cael eu hadolygu wrth i'r amgylchiadau newid.

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 3:10, 21 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Rwy'n ddiolchgar iawn i'r Comisiynydd am ei hateb. Mae'n rhaid imi ddweud bod hynny'n galonogol iawn. Hoffwn ofyn yn benodol a yw'r meini prawf sy'n galluogi rhai staff i ddod i mewn i'r gweithle yn cynnwys amgylchiadau lle gall pobl fod gartref gyda phlant bach iawn ac efallai'n ei chael hi'n anodd iawn gweithio gartref. Felly, a yw'r mathau hynny o amgylchiadau teuluol wedi'u cynnwys yn y math o amgylchiadau arbennig lle gellid caniatáu i aelod o staff weithio yn y gweithle?

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour

(Cyfieithwyd)

Diolch i chi am hynny. Wrth gwrs, mae gan bob cartref amgylchedd gwahanol, ac mae pob unigolyn, wrth gwrs, yn wynebu heriau gwahanol. Ac fel y dywedais yn fy ateb cyntaf, mae'n wir fod y llinellau cyfathrebu'n cael eu cadw ar agor, ac mae llawer o gyfathrebu. Mae gennym yr arolygon parhad busnes—mae dau arolwg pwls o lesiant wedi caniatáu inni archwilio ac ymateb i lesiant ymarferol, yn ogystal â llesiant emosiynol a chorfforol, yn effeithiol. Rydym yn cyfarfod â'r undebau llafur ddwywaith yr wythnos, gan ryngweithio'n rheolaidd â rhwydweithiau staff. Ac wrth gwrs, mae gennym ni fel cyflogwyr, Aelodau'r Cynulliad, ddyletswydd i'n staff hefyd. Felly, mae pethau wedi'u rhoi ar waith lle mae'n ddiogel gwneud hynny, i alluogi staff i fynd i'r gweithle pan fo hynny'n bosibl. Wrth gwrs, ni fydd mor hawdd gwneud hynny yn ystod y cyfyngiadau symud, lle cynghorir pobl i weithio gartref wrth gwrs.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 3:12, 21 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Mae cwestiwn 1 wedi'i grwpio gyda chwestiwn 6, felly David Melding i ofyn ei gwestiwn atodol. David Melding.

Photo of David Melding David Melding Conservative

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Lywydd. Gomisiynydd, a gaf fi gofnodi fy niolch fy hun—ac rwy'n siŵr fy mod yn siarad ar ran yr holl Aelodau o'r Senedd—am y gefnogaeth ragorol a gawn gan staff y Comisiwn, ac wrth gwrs, sylweddolwn fod llawer o'r cymorth hwnnw'n dod drwy ein cyfarfodydd Zoom a'n cysylltiadau ein hunain. Ond mae lefel y proffesiynoldeb sydd wedi'i gynnal yn eithaf eithriadol. Ond rydym yn amlwg yn gweld bod staff yn aml bellach mewn sefyllfa lawer mwy ynysig nag y byddent yn yr amgylchedd gwaith arferol, a chredaf fod angen i ni gael sicrwydd fod y dulliau arferol, anffurfiol a ffurfiol, o oruchwylio, arfarnu a chefnogi yn bresennol fel bod gan staff y llinellau cyfathrebu hynny os ydynt yn teimlo straen uniongyrchol drwy eu dyletswyddau, neu straen y sefyllfa gymdeithasol gyffredinol rydym i gyd ynddi yn y cyfnod eithriadol hwn yn ein hanes.

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 3:13, 21 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Rydych yn llygad eich lle, David. Cadw llinellau cyfathrebu ar agor—oherwydd rydym i gyd yma heddiw, fel rydych newydd ei ddweud yn gywir, am fod staff eraill yn cefnogi hynny. Felly, mae cyfarfodydd tîm rheolaidd a chyfarfodydd unigol a gweithgarwch cymdeithasol yn mynd rhagddynt, ac mae rhai o'r rheini'n gyfathrebiadau wythnosol. Cynhelir nifer o gyfarfodydd staff cyffredinol, cynhelir sesiynau holi ac ateb, ceir blogiau ysgrifenedig a blogiau fideo ar gynnal gwaith, gweithio gartref a'n gwaith cynllunio i sicrhau bod staff yn teimlo mewn cysylltiad â'i gilydd, oherwydd mae ynysu'n amlwg yn her fawr i lawer o bobl. Mae hynny wedi'i wneud drwy ymgysylltu â'r undebau llafur a rhwydweithiau cydraddoldeb.

Wrth gwrs, mae'n rhaid i ni symud ymlaen. Rydym yn gorfod cynllunio'n weithredol ar gyfer y tymor hir, a cheir arolygon pwls sy'n darparu data cyfoethog, ac mae canran fawr o staff yn teimlo bod ganddynt gysylltiad da gartref. Mae gweithio gartref yn her i rai pobl, ond yn yr un modd, mae'n gyfle i bobl eraill, ac mae'n ddigon posibl y byddwn, wrth symud ymlaen, wrth recriwtio, yn gallu cynnig cyfleoedd cyflogaeth i ystod ehangach ac ystod fwy amrywiol o bobl.

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 3:15, 21 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i chi am yr adroddiad, yn ogystal â chanmol yr holl fwriadau da a'r gwaith sy'n cael ei wneud? Ond a gaf fi ddweud nad wyf yn teimlo cymaint â hynny o sicrwydd ynghylch y broses hon? Yr hyn sydd gennym yw'r newid mwyaf dramatig yn y ffordd y mae gwaith yn cael ei wneud gartref, ac yn y gwaith yn dechnolegol, a hynny mewn sawl ffordd, a lle mae sefyllfaoedd tebyg wedi digwydd dros y degawdau diwethaf, mae angen i ni fel sefydliad a chyflogwyr fynd ati'n rhagweithiol i ymdrin â hyn. Credaf fod materion yn codi mewn perthynas ag iechyd meddwl, straen llygaid, problemau cyhyrysgerbydol, straen galwedigaethol, materion ergonomig, a materion yn ymwneud â'r oriau. Yr hyn sy'n amlwg iawn yw nad yw'n fater ohonom ni'n rheoli'r amgylchedd newydd hwn a Zoom ac yn y blaen, ond yn hytrach, fod Zoom a'r amgylchedd yn ein rheoli ni i raddau llawer mwy.

Yr hyn rwy'n credu y mae angen i ni ei gymryd, a'r hyn rwy'n credu sy'n ddyletswydd gyfreithiol arnom i'w wneud, yw comisiynu dadansoddiad iechyd galwedigaethol radical o'r hyn sy'n digwydd ar hyn o bryd a sut y mae pobl yn gweithio. Credaf fod yn rhaid iddo fod yn adroddiad rhagweithiol, arbenigol a fydd yn cyflwyno argymhellion. Credaf fod angen ei wneud yn gynt yn hytrach nag yn hwyrach, oherwydd bydd y ffordd hon o weithio yn aros gyda ni am gyfnod hir a dwys iawn. Tybed a allech ddweud hynny wrth y Comisiwn a gofyn iddynt gymryd y camau hynny sef y camau cyfreithiol y mae angen inni eu cymryd yn awr yn fy marn i. Credaf fod y camau presennol yn adweithiol yn hytrach nag yn rhagweithiol, a chredaf mai dyna'r newid yn y dull o weithredu y byddwn yn ei argymell.

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 3:16, 21 Hydref 2020

(Cyfieithwyd)

Rwy'n cytuno bod rhaid inni sicrhau nad yw'r holl bethau hynny y sonioch chi amdanynt, y straen llygaid, ystum y corff—rwy'n siŵr nad yw fy un i'n dda iawn yma ar hyn o bryd, ac mae hynny'n wir am lawer o bobl eraill. Felly, credaf mai nawr yw'r adeg iawn i gael adolygiad oherwydd, fel y dywedais, rydym yn ystyried adolygu wrth symud ymlaen. Mae cydnabyddiaeth, wrth gwrs, y bydd llawer o bobl eisiau parhau i weithio gartref, ac ar y llaw arall, efallai y bydd yn rhaid i bobl eraill weithio gartref. Dyna a ddigwyddodd pan gawsom y don gyntaf o'r coronafeirws: yn sydyn bu'n rhaid inni ddod o hyd i wahanol ffyrdd o weithio ym mis Mawrth ac mae pobl bellach yn gwneud hynny.

O ran yr hyn y mae'r Comisiwn wedi canolbwyntio arno, a'r pethau y maent wedi'u gwneud, maent yn rhoi iechyd, diogelwch a chymorth emosiynol ar ffurf canllawiau gweithio gartref ac asesiadau offer sgrin arddangos, ac maent wedi sefydlu canllawiau ar ystum y corff, canllawiau TGCh, gwybodaeth a chysylltiadau, ac mae hynny, wrth gwrs, i gyd ar-lein. Rydym hefyd wedi helpu pobl sydd wedi cael eu cam-drin yn y cartref yn ystod y cyfyngiadau symud ac unwaith eto, mae hynny'n eithriadol o bwysig i'r bobl hynny.

Ond rydych wedi codi'r mater, a hynny'n gwbl briodol, ynghylch gofalu am y gweithlu yn yr un modd ag y byddent yn cael gofal pe baent yn weladwy mewn swyddfa, a'r holl bethau a fyddai wedi digwydd i sicrhau bod eu cadeiriau a'u sgriniau wedi'u gosod yn ergonomig, a bod eu desgiau'n gallu symud yn ôl eu hangen. Felly, mae angen cynnal asesiad. Rwy'n siŵr y bydd yr asesiad hwnnw'n digwydd ac yn bendant, gyda'r Aelodau eraill yma, byddaf yn rhoi ystyriaeth ddifrifol iawn iddo, a diolch i chi am hynny.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru 3:19, 21 Hydref 2020

Cwestiwn 2 sy'n nesaf, ac mae'r cwestiwn hynny i'w ateb gan y Comisiynydd David Rowlands, ac i'w ofyn gan Andrew R.T. Davies.

Photo of Elin Jones Elin Jones Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Andrew R.T. Davies—a oes modd troi'r sain ymlaen? Dyna ni.