3. Datganiad gan y Gweinidog Addysg: Ymdrin â chymwysterau yn 2021

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:01 pm ar 10 Tachwedd 2020.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Suzy Davies Suzy Davies Conservative 3:01, 10 Tachwedd 2020

(Cyfieithwyd)

A gaf innau ddechrau hefyd drwy ddiolch i Louise Casella a Cymwysterau Cymru am y cyngor y maen nhw wedi ei roi i'r Gweinidog ynglŷn â hyn? Mae'n rhaid imi ddechrau, serch hynny, drwy ddweud, er fy mod i'n deall eich safbwynt chi'n llwyr o ran dymuno cyhoeddi datganiad ysgrifenedig ychydig yn gynharach heddiw fel y bydd ysgolion yn deall mai hon yw'r ffordd yr ydych chi'n bwrw ymlaen â hi, rwy'n siomedig iawn ei bod yn ymddangos bod y Sunday Times wedi cael gafael ar y stori hon o leiaf 48 awr cyn ei chyflwyno ar lawr y Siambr hon. Y sibrydion yw bod hynny o ganlyniad i gyfweliad bythefnos yn ôl, ond efallai y gwnewch chi egluro hynny, Gweinidog, oherwydd yn amlwg—[Torri ar draws.] Wel, yn Aelod hir sefydlog o'r wrthblaid, roeddwn i wedi gobeithio y byddech chi wedi sylweddoli pa mor bwysig yw hi inni wneud datganiadau o'r fath ar lawr y Siambr.

Beth bynnag am hynny, rwy'n falch o'ch clywed chi'n dweud bod hon yn flwyddyn eithriadol. Ni fyddwn i'n dymuno ffoi oddi wrth benderfyniad heddiw oherwydd ei fod yn gosod cynsail, pan mae'n amlwg mai ymateb yw hwn i gyfres benodol o heriau. Mae'r coronafeirws, wrth gwrs, yn mynd i fod gyda ni hyd y gellir rhagweld, ond ni ddylai'r ymateb iddo fod yn gylch parhaus o gau grwpiau blwyddyn neu ysgolion hyd yn oed. Felly, efallai mai fy nghwestiwn cyntaf, rwy'n credu, fyddai a ydych chi'n dadlau dros roi blaenoriaeth i blant ac athrawon wrth gynnig y brechlyn newydd. Nawr, mae'n amlwg fy mod i'n deall mai dyddiau cynnar iawn yw hi o ran cyflwyniad y brechiadau, ond efallai y gwnewch chi roi ychydig o ddealltwriaeth i ni o'ch barn chi am hynny i sicrhau bod tarfu fel hyn yn cael ei gyfyngu yn y dyfodol, oherwydd rwyf i o'r farn mai'r hyn a ddatgelodd yr adolygiadau hyn yw nad yw addysg yn y cartref na dysgu cyfunol yn cyfateb o gwbl i ddysgu mewn ysgol mewn gwirionedd.

Fe gafodd yr anghysondeb o ran profiad pobl ifanc, a'n hathrawon hefyd, a bod yn deg, yn y cyfnod hwnnw pan oedd yr ysgol ar gau—fe'i nodwyd i bob pwrpas yn eich penderfyniad chi heddiw yn brif reswm dros ddiddymu arholiadau fel yr ydym ni'n meddwl amdanynt. Ac yn hytrach na'r ansicrwydd ynghylch y sefyllfa y byddwn ni ynddi yn yr haf, mae'n ymddangos mai'r hyn a welwyd yn barod a fu'n ysgogydd i hyn. Felly, rwy'n falch eich bod chi wedi cytuno ar gynnig Cymwysterau Cymru o ran dewis amgen i arholiadau cyn belled ag y bydd yna elfen allanol yn hyn, sydd, yn fy marn i—. Mae gosod yr asesiadau hyn yn allanol a'u marcio nhw'n allanol yn rhoi cyfradd o gydraddoldeb iddyn nhw, rwy'n credu, â'r arholiadau traddodiadol yr ydym ni'n fwy cyfarwydd â nhw. Felly, wrth ddewis y ffordd hon ymlaen, pa ystyriaeth a wnaethoch chi ei rhoi i gynnwys yr asesiadau hyn o ran cydraddoldeb y gellir ei nodi â'r hyn sydd wedi bod o'r blaen ac felly'n cefnogi'r ddadl a wnes i gynne o ran cael cyfradd o gydraddoldeb rhwng blynyddoedd?

Ac er bod hyn yn ymwneud â thegwch, cyfiawnder a lles i ddysgwyr, fel yr oeddech chi'n ei ddweud yn eich datganiad heddiw, faint o ystyriaeth a roddwyd i les athrawon hefyd? Oherwydd yn bersonol rwyf i o'r farn fod gan yr athrawon ddigon ar eu plât ar hyn o bryd yn ceisio dal i fyny, ac yn ymdrin â pharatoadau ar gyfer y cwricwlwm, a'r peth olaf sydd ei angen arnyn nhw nawr, yn fy marn i, yw treulio amser yn cymryd rhan fawr yn nyluniad system gymedroli. Felly, pa mor ddylanwadol oedd sylw Cymwysterau Cymru ynglŷn â sefydlu system gymedroli gadarn, o ystyried y tro hwn ei bod hi bron yn amhosibl gwneud hynny? Ond pe bai amser i gyflwyno system gymedroli ar gyfer graddau a aseswyd yn ganolog, ai hwnnw fyddai eich dewis chi wedi bod? Fe fyddwn i'n falch o glywed eich syniadau cynnar chi ynglŷn â sut rydych chi'n credu y gallai athrawon reoli asesiadau yn y stafell ddosbarth os bydd yn rhaid cau ysgol, ar adeg dyngedfennol, naill ai'n gyfan gwbl neu ei bod yn rhaid anfon grŵp blwyddyn adref. Nid wyf i'n gweld hyn yn gweithio ar-lein mewn gwirionedd, felly beth yw'r dewis arall ar gyfer hynny, os oes gennych chi flwyddyn ysgol heb fod mewn sefyllfa i gael asesiad yn y stafell ddosbarth a reolir gan athrawon?

Rwy'n credu bod angen imi ofyn rhywbeth ichi am Lefel A. Rwy'n deall y rheswm a roddoch i egluro pam na fydd myfyrwyr Lefel A yn sefyll arholiad o unrhyw fath, ac rwy'n deall yr hyn y dywedasoch am y prifysgolion yn adrodd eu bod nhw wedi arfer â phethau o'r fath, ond pa gyngor a fyddech chi'n ei roi i'ch olynydd chi ynghylch sicrhau bod prifysgolion yn cadw eu gair yn hyn o beth? A oes unrhyw syniadau gennych o ran sut y mae eu penderfyniadau nhw—haf nesaf fydd hi, onid e—yn debygol o gael eu monitro i wneud yn siŵr eu bod nhw'n cadw at eu gair?

Ac yna'n olaf ynglŷn â chymwysterau galwedigaethol, rwy'n falch iawn eich bod chi wedi crybwyll y rhain. Rwy'n gwybod mai darlun llawer mwy cymhleth yw hwn gan ei fod yn ddarlun o'r DU, fwy neu lai. Tybed a wnewch chi ddweud wrthyf sut ymateb a fu i ganllawiau'r DU a gyhoeddwyd tua mis yn ôl, a hefyd, i sgwario'r cylch hwn, beth yw sefyllfa myfyrwyr sy'n astudio ar gyfer cymwysterau galwedigaethol mewn colegau yn bennaf—fe fyddan nhw wedi bod yn yr union sefyllfa o ran tarfu â'r rhai sy'n astudio ar gyfer cymwysterau cyffredinol, ac eto i gyd y rhagdybiaeth yw y byddan nhw yn sefyll arholiadau yn yr haf. Felly, pam mae arholiadau ar gyfer y myfyrwyr hyn yn deg pan nad ydyn nhw'n deg i fyfyrwyr Lefel A? Diolch.