1. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am ragolygon economaidd Llywodraeth Cymru ar gyfer 2021 yng Nghanol De Cymru? OQ55859

Llywydd, bydd adroddiad y prif economegydd, sydd i'w gyhoeddi ochr yn ochr â'r gyllideb, yn darparu asesiad o ragolygon economaidd ym mhob rhan o Gymru.

Diolch, Prif Weinidog, am yr ateb yna. Bythefnos yn ôl, cyflwynodd Llywodraeth Cymru y grant datblygu busnes y bu'n rhaid ei atal ar ôl 24 awr. Rwy'n sylweddoli bod hynny yn dangos arwydd o'r galw sydd allan yn yr economi, ac yn enwedig yng Nghanol De Cymru. Fel Aelod rhanbarthol, mae busnesau ledled y rhanbarth wedi cysylltu â mi ac mae'n amlwg bod hyn wedi bod yn rhwystredig iawn iddyn nhw, ar ôl rhoi llawer iawn o amser ac ymdrech i'w cynlluniau, bod y cynllun naill ai wedi ei atal neu ei ordanysgrifio, yn dibynnu ar ba neges a gawsoch chi. A allwch chi roi unrhyw hyder y bydd y busnesau hynny a oedd yn anffodus i beidio â gwneud cais cyn i'r terfyn 24 awr hwnnw gau yn gallu ailgyflwyno eu ceisiadau yn ystod yr wythnosau a'r misoedd nesaf a chael gafael ar y cymorth hwnnw gan Lywodraeth Cymru i fynd â nhw i mewn i 2021 ?

Llywydd, diolchaf i Andrew R.T. Davies am y cwestiwn atodol yna, ac, wrth gwrs, mae'n iawn bod llawer iawn o fusnesau yng Nghanol De Cymru, ac mewn rhannau eraill o Gymru, sydd wedi troi at drydydd cam y gronfa cadernid economaidd am gymorth. O ran y grantiau busnes gwerth £200 miliwn yn ystod cyfyngiadau symud, mae 22,000 o grantiau, gwerth dros £61 miliwn, eisoes wedi eu talu. Ac o ran yr agwedd grant datblygu busnes gwerth £100 miliwn, pryd yr oedd 6,000 o ymgeiswyr ar y diwrnod cyntaf hwnnw, mae cannoedd o daliadau eisoes wedi eu gwneud, ac mae miliynau o bunnoedd eisoes wedi eu talu. Rydym ni, wrth gwrs, yn edrych i weld a yw'n bosibl, trwy dynnu arian o rannau eraill o'r gronfa lle efallai na fu cymaint o alw, neu'n edrych i weld pa bosibiliadau a allai fodoli yn ddiweddarach yn y flwyddyn i ategu ffrwd grant datblygu busnes cam 3 er mwyn caniatáu i fusnesau eraill na wnaethon nhw lwyddo i gael eu cais i mewn yn y 6,000 cyntaf hynny elwa ymhellach ar y gronfa.

Prif Weinidog, nid oes gennym ni unrhyw eglurder na sicrwydd hyd yn hyn a fydd Llywodraeth y DU yn gallu sicrhau cytundeb masnach gyda'r UE, ac nid ydym ni'n gwybod a fydd unrhyw gymorth pellach i fusnesau. Rydym ni'n gweld bod Llywodraeth y DU wedi cefnu ar sectorau fel y sector hedfanaeth yn fy etholaeth i. Rydym ni wedi colli swyddi mewn afioneg, yn BAMC, GE a llawer o gwmnïau eraill, ac, ar yr un pryd, mae Llywodraeth y DU yn cyflwyno cyfres o gytundebau masnach yn rhyngwladol heb fawr ddim craffu, os o gwbl, yn San Steffan, ac mae hyn yn achosi dadlau. Rwy'n meddwl tybed pa gamau sy'n cael eu cymryd gan Lywodraeth Cymru i sicrhau bod buddiannau Cymru yn cael eu diogelu yn y cytundebau masnach hynny, oherwydd maen nhw yn effeithio ar weithgynhyrchu yng Nghymru, ar amaethyddiaeth yng Nghymru ac, yn y pen draw, ar swyddi yng Nghymru.

Llywydd, diolchaf i Mick Antoniw am hynna. Mae e'n iawn i dynnu sylw at absenoldeb cymorth penodol i sectorau mewn rhai rhannau pwysig iawn o economi Cymru. Mae dur yn flaenaf yn ein meddyliau ar hyn o bryd, o gofio'r cyhoeddiad ddydd Gwener, ac mae'n wirioneddol hanfodol bod Llywodraeth y DU yn dod at y bwrdd gyda chytundeb sector ar gyfer dur a fydd yn diogelu swyddi yma yng Nghymru, ond sydd hefyd yn diogelu economi y DU. Os yw Prydain am fod yn genedl sy'n masnachu yn fyd-eang, yna ni allwn ddisgwyl gwneud hynny heb sector mor sylfaenol â dur sydd ar gael yn gynhenid o fewn y Deyrnas Unedig.

Wrth gwrs, mae Mick Antoniw yn iawn, Llywydd, bod Llywodraeth y DU yn defnyddio pwerau uchelfreiniol yn Senedd y DU fel ffordd o osgoi craffu ar gytundebau masnach, ac nid oes ryfedd eu bod nhw mewn trafferthion yn hynny o beth. Yn gyfansoddiadol, rwy'n tybio, maen nhw eisiau cynnwys Llywodraethau datganoledig yn y trafodaethau hynny, ac nid dibynnu ar rym bôn braich cyfansoddiadol i orfodi cytundebau ar rannau eraill o'r DU, y gallem ni fod wedi eu helpu mewn ffordd adeiladol, drwy ddarparu'r wybodaeth sydd gennym ni ac nad yw ganddyn nhw, i wneud y cytundebau masnach hynny yn addas ar gyfer pob rhan o'r wlad. Rwy'n cytuno â Mick Antoniw bod cyfres o agweddau sylfaenol tuag at ddatganoli yn y Deyrnas Unedig, wrth wraidd hyn, fel y gwelsom mewn ffordd mor drawiadol o sylwadau anffodus Prif Weinidog y DU dros nos.