Part of the debate – Senedd Cymru am 3:17 pm ar 17 Tachwedd 2020.
Gweinidog, a gaf i ddiolch i chi am eich datganiad y prynhawn yma? Fe fyddwn innau'n cytuno bod penderfyniad Tata Steel i rannu busnesau'r DU a'r Iseldiroedd yn achos gofid mawr i weithwyr dur ledled Cymru, eu teuluoedd a'r cymunedau lleol a'r gadwyn gyflenwi ehangach. Hen beth annifyr yw ansicrwydd yn aml, ac rwy'n ofni ein bod ni wedi gweld digon o hynny yn ystod 2020, yn anffodus. Rwy'n ymwybodol ein bod ni'n defnyddio'r ieithwedd briodol o ran ein sgyrsiau ni ynglŷn â Tata, oherwydd yr hyn nad wyf i'n dymuno ei wneud—ac rwy'n siŵr y gallwn gytuno ar hynny, yw tanseilio gallu Tata ei hun i gyflwyno ei ddatrysiadau a'i alluoedd ei hunan.
Yn eich datganiad, rydych chi'n dweud eich bod o'r farn bod y diwydiant dur o bwysigrwydd strategol a bod iddo ddyfodol yng Nghymru a'r DU, ac fe fyddwn innau'n cytuno â hynny, ac rwy'n gobeithio'n ddiffuant eich bod chi'n iawn i ddweud hynny. Rydych chi'n dweud yn eich datganiad, Gweinidog, na fydd y gwaith ymchwil a datblygu a wneir yn yr Iseldiroedd ar gael i Tata Steel mwyach, ac rwy'n credu bod hwn yn fater sydd o bwys arbennig inni yma yng Nghymru. Tybed a wnewch chi ymhelaethu ar yr hyn a ddywedasoch y prynhawn yma o ran ein galluoedd ni yng Nghymru a'r DU, ond yn arbennig yng Nghymru, o ran cryfhau ein galluoedd ni ein hunain gydag ymchwil a datblygu. Pa arfau sydd gan Lywodraeth Cymru yn ei chist hi ei hun i sicrhau y gall cynhyrchu dur fod yn waith sy'n hunangynhaliol yma yng Nghymru? Tybed, Gweinidog, a wnewch chi amlinellu pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i ddefnyddio caffael cyhoeddus a buddsoddi i annog dulliau modern o adeiladu yma yng Nghymru.
Efallai y gwnewch chi roi'r wybodaeth ddiweddaraf hefyd am drafodaethau a gafodd Llywodraeth Cymru ynglŷn â chreu'r amgylchedd priodol i reoleiddio, sy'n diogelu'r gwaith cynhyrchu ledled Cymru a'r swyddi yn y gadwyn gyflenwi ehangach. At hynny, fe allai nod Llywodraeth Cymru o ddatgarboneiddio a'r amod o fod yn garbon niwtral ar gymhorthdal cyhoeddus erbyn 2050 drwy ddefnyddio ffwrneisi arc trydanol gael yr effaith o leihau nifer y staff sy'n angenrheidiol ar y safle ym Mhort Talbot. Felly sut mae Llywodraeth Cymru yn bwriadu cyflawni amcanion datgarboneiddio a diogelu bywoliaeth y bobl a gyflogir yn uniongyrchol yn y gadwyn gyflenwi ehangach ym Mhort Talbot? Yn olaf, efallai y byddai o gymorth hefyd pe byddech chi'n rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf inni am unrhyw waith o ran diwygio ardrethi busnes a diwygio'r system ardrethi busnes a fydd yn helpu busnesau ledled Cymru yn y sector arbennig hwn.