1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 15 Rhagfyr 2020.
8. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y cynnydd a wnaed o ran rheoli achosion COVID-19 yng Nghaerffili? OQ56069
Lywydd, a gaf i ddiolch i Hefin David? Atgyfnerthwyd y cynnydd o ran rheoli achosion yng Nghaerffili gan gamau Llywodraeth Cymru yn gysylltiedig ag atyniadau dan do, lletygarwch, addysg, y gwasanaeth iechyd ac, o ddoe ymlaen, cau atyniadau awyr agored hefyd. Diolchaf, fel arfer, Llywydd, i drigolion Caerffili am bopeth y maen nhw'n ei wneud i helpu i reoli'r feirws marwol hwn.
Gwnaeth Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan alwad ddigynsail i ddinasyddion Caerffili a thu hwnt yn eu hardal i beidio â mynd i wasanaethau iechyd pan nad oes angen iddyn nhw wneud hynny, ac i gydnabod bod angen iddyn nhw wneud y dewisiadau cywir. Ac mae'n rhaid i mi ddweud bod pobl Caerffili sydd wedi bod mewn cysylltiad â mi, ar y cyfan—bron yr holl bobl sydd wedi bod mewn cysylltiad â mi drwy fy nhudalen Facebook, sesiynau byw Facebook—wedi bod yn gefnogol ac wedi cydnabod yr hyn y mae angen iddyn nhw ei wneud. Fodd bynnag, ac rwyf i bron yn amharod i wneud hyn, ceir nifer fach o bobl sydd wedi dweud rhai pethau anhygoel. Rhoddaf enghraifft i chi: dywedodd un person wrthyf yr wythnos diwethaf, 'Nid yw hyn yn wahanol, y gaeaf hwn, i unrhyw un arall.' Dywedodd rhywun arall: 'Mae'r rhan fwyaf o'r rhai sy'n marw o COVID yn oedrannus neu'n agored i niwed, ac mae'n debyg y bydden nhw wedi marw o annwyd, ffliw neu niwmonia yn hytrach.' Dyma rai o'r datganiadau a wnaed yr wythnos diwethaf gan leiafrif bach iawn o bobl, ond, serch hynny, mae'r bobl hynny yn cael effaith enfawr. A wnaiff y Prif Weinidog esbonio, unwaith eto, sut y mae hwn yn argyfwng na welwyd ei debyg o'r blaen, sut y mae'n cael effaith enfawr ar ein GIG, ac mai'r rheolau sydd ar waith yw'r mwyaf un y dylai pobl ei wneud, ac na ddylen nhw fod yn wahoddiad i wneud dim ychwanegol? Mae angen i ni gymryd hyn o ddifrif.
Wel, Llywydd, allwn i ddim cytuno'n fwy â hynny. Rydym ni wedi byw trwy gyfnod na welwyd ei debyg o'r blaen eleni, ac mae'r effaith ar ein bywydau i gyd a'n holl wasanaethau cyhoeddus yn gwbl ddybryd. Mae'r bobl hynny sydd rywsut wedi cael eu hargyhoeddi neu wedi argyhoeddi eu hunain mai sefyllfa gwbl ddychmygus yw hyn i gyd, ac nad oes dim y mae angen iddyn nhw boeni amdano, mae gen i ofn nad yw coronafeirws yn eu parchu hwythau ychwaith. Bydd pob un ohonom ni wedi gweld sylwadau gan bobl a oedd yn credu, rywsut, bod coronafeirws yn salwch ysgafn nad oedd yn cael unrhyw effaith, dim ond i ganfod, pan wnaethon nhw eu hunain ei ddal, neu rywun sy'n annwyl iddyn nhw ei ddal, ei bod hi'n sefyllfa wahanol iawn yn wir. Dyna pam yr ydym ni'n gwneud yr apêl yr ydym ni'n ei gwneud i bobl yng Nghymru i beidio â phwyso ar y rheolau, i beidio â cheisio dod o hyd i ffyrdd o ymestyn y rheolau, ond i feddwl ym mhob un o'n bywydau beunyddiol yr hyn y dylem ni ei wneud, yn hytrach na'r hyn y gallwn ni ei wneud. Ac os byddwn ni'n gwneud yr hyn y dylem ni ei wneud, yna byddwn yn osgoi cyswllt â phobl eraill pan nad oes ei angen arnom ni, byddwn yn teithio dim ond pan fydd yn rhaid i ni, byddwn yn gweithio gartref pryd bynnag y bo hynny'n bosibl, a byddwn yn sicr yn dilyn y cyngor a ddaw gan y gwasanaeth iechyd ynghylch sut mai'r rhai y mae angen iddyn nhw fod mewn ysbyty yw'r unig rai a ddylai fod mewn ysbyty. A bydd y cyngor hwnnw y mae pobl yng Nghaerffili ac ardal Gwent wedi ei gael gan fwrdd iechyd Aneurin Bevan, rwy'n siŵr, fel y dywedodd Hefin David, yn cael ei ddilyn yn ofalus gan y mwyafrif llethol o bobl. Y peth trist am goronafeirws, Llywydd, yw mai dim ond lleiafrif bach sydd eu hangen i gredu eu bod nhw rywsut y tu hwnt i'r rheolau i gael effaith anghymesur iawn ar ledaeniad y feirws i bawb arall.
Diolch i'r Prif Weinidog.