3. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am weithredu'r fframwaith datblygu cenedlaethol yng nghanolbarth Cymru? OQ56033

Fe wnaf, gyda phleser. Byddwn yn dechrau gweithredu 'Cymru'r Dyfodol' pan gaiff ei gyhoeddi ym mis Chwefror, er mwyn sicrhau ei fod yn cael effaith gadarnhaol ar lesiant, ffyniant a datgarboneiddio. Yng nghanolbarth Cymru, bydd cynnydd ym maes cynllunio strategol yn chwarae rhan weithredol yn cyflawni cynnydd tuag at ganlyniadau 'Cymru'r Dyfodol'.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Y tu hwnt i rinweddau ac anfanteision ynni gwynt ar y tir, sydd, yn fy marn i, yn fwy o fater ar gyfer eich cyd-Weinidog, mae gan weithredu'r fframwaith datblygu cenedlaethol oblygiadau sylweddol o'm safbwynt i, o ran cydbwysedd grym rhwng llywodraeth ganolog a llywodraeth leol—materion y mae gennyf farn arnynt ers tro byd. Fe gofiwch, efallai, ym mis Mehefin 2011, ychydig ar ôl i chi a minnau gael ein hethol i'r lle hwn am y tro cyntaf, daeth miloedd lawer o bobl o ganolbarth Cymru ar ddwsinau o fysiau i brotestio bryd hynny am y difrod—fel y'i gwelent, ac fel roeddwn innau'n ei weld hefyd—i rannau o gefn gwlad canolbarth Cymru.

Yn Lloegr, cynghorau a chymunedau lleol sydd â'r gair olaf am y mathau hyn o ddatblygiadau, ac mae'r diffyg craffu digonol yn tanlinellu fy ofnau gwreiddiol am natur o'r brig i lawr y fframwaith datblygu cenedlaethol, sydd yn y pen draw yn rhoi'r pwerau hynny i Weinidogion yma. Beth y gallwch ei ddweud i leddfu ofnau cymunedau lleol sy'n teimlo nad yw'r fframwaith datblygu cenedlaethol yn adlewyrchu penderfyniadau democratiaeth leol yn ddigonol?

Felly, credaf fod hynny'n gamddealltwriaeth lwyr o'r system a arweinir gan gynllun sydd gennym yma yng Nghymru. Russell George, rwy'n deall eich bod yn ceisio rhoi golwg dda ar yr hyn sy'n digwydd yn Lloegr, ond byddwn yn arddel y safbwynt cwbl groes, a dweud y gwir. Mae'r dadreoleiddio sy'n cael ei argymell yn Lloegr yn dileu'r holl gyfranogiad cymunedol yn y broses gynllunio. Yn wir, pan fydd y dynodiad wedi'i wneud, gallwch adeiladu unrhyw beth a hoffwch yn y parthau a ddynodwyd i'w datblygu. Credaf y byddai'r datblygiadau diweddar yn wleidyddol dros y ffin, gyda phrotestiadau nifer o ASau Ceidwadol o siroedd canolbarth Lloegr ynglŷn â'r union bwynt hwnnw'n tanlinellu'r pwynt rwy'n ei wneud.

Yma yng Nghymru, mae gennym system sy'n cael ei harwain gan gynllun. Ymgynghorir yn helaeth ar y cynlluniau, ac maent yn ddarostyngedig i holl brosesau craffu'r lle hwn a'r broses ymgynghori ddemocrataidd. Mae'n strategaeth ofodol genedlaethol ers 20 mlynedd. Rydym hefyd, wrth gwrs, wedi rhoi'r trefniadau rhanbarthol ar waith a fydd yn caniatáu i ranbarthau gyflwyno eu cynlluniau datblygu rhanbarthol, i gyd-fynd â'r fframwaith datblygu cenedlaethol, neu 'Cymru'r Dyfodol' fel rydym am iddo gael ei alw, ac wrth gwrs gyda 'Polisi Cynllunio Cymru'. Rwyf wedi gwneud y pwynt sawl gwaith yn y Siambr hon nad oes yr un o'r dogfennau hyn yn ddogfen annibynnol. Rhaid eu darllen fel cyfres o ddogfennau gyda'i gilydd. Ymgynghorir yn eang ar 'Polisi Cynllunio Cymru' hefyd, ac wrth gwrs mae'n sail i awdurdodau lleol wneud eu cynlluniau datblygu lleol.

Felly, yr hyn a fydd gennym—ac rwyf wedi cydnabod droeon inni ddechrau, efallai, yn y lle anghywir, ar y pen isaf—. Byddai wedi bod yn llawer gwell dechrau yn y pen uchaf. Ond mae gennym y strategaeth ofodol genedlaethol bron yno. Mae'n dal i fynd drwy ei phrosesau craffu yn y Senedd, ac rwyf wedi derbyn argymhellion defnyddiol iawn gan bwyllgorau'r Senedd ar y fersiwn ddiweddaraf o'r cynllun, a byddwn yn ystyried y rheini cyn inni gyhoeddi'r fersiwn derfynol ym mis Chwefror. Bydd hyn yn caniatáu i'r rhanbarthau gyflwyno eu cynlluniau strategol rhanbarthol, ac wrth gwrs ymgynghorir yn eang arnynt yn lleol hefyd, a bydd gan eich etholwyr nifer enfawr o gyfleoedd i gyfrannu at y cynlluniau rhanbarthol hynny ar gyfer eu rhanbarth, oherwydd, wrth gwrs, nid ydym am i ranbarthau Cymru i gyd edrych yn union yr un fath; rydym am iddynt gael y blas lleol hwnnw, a'r mewnbwn lleol hwnnw. Ac yna, wrth gwrs, maent yn trosi'n gynlluniau datblygu lleol, lle mae gan bobl leol lais mawr.

Hefyd, roeddech chi a minnau'n aelodau o'r pwyllgor hwnnw gyda'n gilydd, ac fe edrychasom ar Ddeddf Cynllunio (Cymru) 2015. Ac fe fyddwch yn cofio fy mod yn gwrthwynebu dileu mesurau diogelu maes y pentref yn chwyrn, a chawsom nifer o drafodaethau bywiog yn ei gylch, ac rwy'n falch iawn o ddweud bod y Ddeddf gynllunio yng Nghymru wedi cynnal mesurau diogelu ar gyfer meysydd pentref. Felly, ni allwch roi hynny yn y fframwaith datblygu lleol a gwneud cais wedyn am ganiatâd cynllunio. Ar hyn o bryd, gallwch ddal i hawlio statws maes y pentref ar gyfer hynny. Cododd Delyth Jewell fater mynediad at fannau gwyrdd, oni wnaeth? Fy marn i yw mai'r tro cyntaf yn aml y bydd y bobl sy'n defnyddio maes y pentref yn lleol yn deall bod cynnig datblygu ar ei gyfer yw pan fydd yr arwyddion yn ymddangos ar y pyst lamp lleol. Felly, anonest yn fy marn i oedd dweud y dylent fod wedi gwybod pan roddwyd y cynllun datblygu lleol ar waith. Felly, yn bersonol rwy'n eithaf balch o'r ffaith bod ein pwyllgor wedi gwneud yr argymhelliad hwnnw a bod y Llywodraeth wedi'i ddal ato.