6. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y strategaeth ar gyfer cyflwyno brechlyn COVID-19? OQ56102

Diolchaf i Angela Burns am y cwestiwn yna, Llywydd. Mae cynlluniau ar gyfer cyflwyno brechlyn AstraZeneca wedi eu gwneud ac maen nhw'n cael eu gweithredu erbyn hyn. Bydd y cynlluniau hyn yn rhedeg ochr yn ochr â'r trefniadau presennol ar gyfer brechlyn Pfizer-BioNTech, yr ydym ni'n parhau i dderbyn cyflenwadau ohono.

Diolch am hynna. Y peth cyntaf y mae'n rhaid i mi ei ddweud yw bod y brechiadau yn olau mewn twnnel tywyll iawn, iawn, ac rwy'n ddiolchgar iawn, fel y gwn fod miliynau ohonom ni, i'r gwyddonwyr rhyfeddol hynny sydd wedi creu'r rhaglenni brechu o'r holl wahanol wledydd mewn cyfnod mor fyr. Mae mor bwysig cyflwyno'r brechlyn hwnnw i'r gymuned, oherwydd rydym ni i gyd yn gwybod, drwy fynd i'r afael â'r gymuned, yna gallwn ni ddechrau lleihau'r coronafeirws ofnadwy hwn. Hoffwn ofyn dim ond dau gwestiwn i chi, lle'r wyf i wedi canfod rhwystrau neu bethau a allai fod yn rhwystrau posibl i gyflwyno'r brechlyn hwnnw yn ein cymuned, oherwydd rwy'n credu bod amser yn hanfodol, ac mae'n bwysig iawn eich bod chi a phawb arall yn ymwybodol iawn o hyn.

Y cyntaf yw fy mod i wedi cael meddygon teulu yn Sir Benfro yn dod ataf yn bryderus dros ben oherwydd bod nyrsys ardal wedi cael eu hysbysu bod angen iddyn nhw gael hyfforddiant cynnal bywyd sylfaenol, er mwyn gallu brechu. Mae'n fy nharo i, yn gyntaf oll, y bydd nyrsys ardal, o bob un ohonom ni, yn deall ac yn gwybod am gynnal bywyd sylfaenol. Mae'n swyddogaeth o fod yn weithiwr gofal iechyd rheng flaen. Yn ail, maen nhw'n brechu bob un dydd, ar gyfer y ffliw a phob math o bethau. Clywais eich ateb i Paul Davies, ac rwy'n deall bod gan rai o'r brechiadau sgil-effeithiau ac mae'n rhaid i ni fod yn ymwybodol iawn o bethau fel sioc anaffylactig ac yn y blaen. Ond tybed a wnewch chi gymryd golwg ar hyn a gweld a yw hwnnw a'r rhwystrau eraill hynny yn atal pobl sy'n weithwyr proffesiynol wedi'u hyfforddi, sydd eisoes yn y gwasanaeth iechyd, rhag gallu bod yn rhan o'r rhaglen frechu, oherwydd rwy'n credu ei bod hi'n allweddol ein bod ni'n cael cynifer o bobl allan yna yn brechu â phosibl.  

A'r ail ran yw: tybed a ydych chi'n ymwybodol neu'n gallu esbonio pam y dewisodd byrddau iechyd ac, yn ôl yr hyn a ddeallaf, Iechyd Cyhoeddus Cymru, beidio â dilyn y llwybr o gael trwydded ddosbarthu cyfanwerthu ar gyfer y brechlyn fel y gallen nhw ei brynu a'i werthu ymlaen wedyn, ei drosglwyddo yn syth i'r meddygfeydd teulu, a fyddai eto'n helpu i gyflwyno'r brechlyn yn gyflym yn y gymuned, yn hytrach na bod y meddygon teulu yn gorfod mynd drwy broses archebu eithaf dirgel, gan sefydlu rheolau a rheoliadau newydd. Mae'r ddau hyn wedi bod yn ymholiadau a godwyd gyda mi, a byddwn yn ddiolchgar iawn am eich barn arnyn nhw naill ai nawr neu mewn llythyr dilynol. 

Llywydd, diolchaf i Angela Burns am hynna, ac, wrth gwrs, byddaf yn edrych yn iawn ar y cwestiynau y mae hi wedi eu codi, ac os oes mwy i'w ychwanegu, byddaf yn ysgrifennu ati i roi gwybod iddi. 

Rwy'n credu ei bod yn bur debyg ei bod wedi ateb ei chwestiwn cyntaf ei hun. Mae pob brechlyn newydd yn dod â risgiau newydd gyda nhw. A hyd yn oed os ydych chi'n frechwr profiadol iawn mewn cyd-destunau eraill, mae'n gwbl briodol eich bod chi'n cael eich hyfforddi i wneud yn siŵr eich bod chi'n ymwybodol o'r risgiau a allai fod yn bodoli a'ch bod chi'n gymwys i ymateb iddyn nhw. Rwyf i eisiau i hynny gael ei wneud yn y modd hawddaf bosibl a'r modd cyflymaf posibl, ac yn sicr nid wyf i eisiau cael pobl sydd eisoes yn gymwys yn gorfod mynd dros bethau y maen nhw eisoes yn eu gwybod, ond gyda brechlyn newydd, a feirws newydd—yr adeg hon y llynedd, prin yr oeddem ni wedi clywed am y feirws, heb sôn am y brechlyn ar ei gyfer—mae gwneud yn siŵr bod y bobl yr ydym ni'n gofyn iddyn nhw wneud y swyddi pwysig iawn hyn yn gymwys fel y mae angen iddyn nhw fod, rwy'n credu, yn bwysig, a bydd ychydig o fuddsoddiad yn hynny yn y cyfnod cynnar yn talu ar ei ganfed dros y cyfnod sydd o'n blaenau.

O ran y broses archebu, rwy'n credu ei bod hi yno dim ond i sicrhau tegwch. Dim ond 22,000 dos o frechlyn AstraZeneca oedd gennym ni yr wythnos diwethaf; dim ond 25,000 dos ohono sydd gennym ni yr wythnos hon. Pe byddem ni'n caniatáu yn syml i feddygon teulu fod mewn cystadleuaeth â'i gilydd i'w archebu, efallai na fyddai unrhyw frechlyn yn Sir Benfro o gwbl gan y byddai wedi ei fachu gan feddygon teulu a fyddai wedi llwyddo i gael ar y lein yn gyflymach a'i gael yn rhywle arall. Felly, mae ein proses archebu wedi ei chynllunio i wneud yn siŵr bod brechlyn ar gael ym mhob rhan o Gymru, ac wrth i ni eu cyflwyno, i bob meddygfa. Rydym ni'n gobeithio y bydd gan 34 o feddygfeydd yn Hywel Dda, er enghraifft, pob meddygfa yn etholaeth yr Aelod ei hun, frechlyn i'w ddefnyddio erbyn wythnos 24 Ionawr. A'r hyn sy'n sail i'r system sydd gennym ni yw bod â phroses archebu sy'n caniatáu i ni wneud yn siŵr  bod y cyflenwad cyfyngedig sydd gennym ni ar gael yn deg ym mhob rhan o Gymru. Os oes mwy i'r mater na hynny, byddaf yn gwneud yn siŵr fy mod i'n ysgrifennu at yr Aelod gydag esboniad pellach.

Ac yn olaf, cwestiwn 7, Dawn Bowden.