Eitem 7 ar ein hagenda y prynhawn yma yw Rheoliadau Iechyd y Cyhoedd (Gwarchodaeth Rhag Troi Allan) (Cymru) (Coronafeirws) 2021, a galwaf ar y Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol i gynnig y cynnig yna—Julie James.

Cynnig NDM7545 Rebecca Evans

Cynnig bod y Senedd, yn unol â Rheol Sefydlog 27.5:

1. Yn cymeradwyo Rheoliadau Iechyd y Cyhoedd (Gwarchodaeth Rhag Troi Allan) (Cymru) (Coronafeirws) 2021 a osodwyd yn y Swyddfa Gyflwyno ar 8 Ionawr 2021.

Cynigiwyd y cynnig.

Diolch, Dirprwy Lywydd. Mae Rheoliadau Iechyd y Cyhoedd (Gwarchodaeth Rhag Troi Allan) (Cymru) (Coronafeirws) 2021 wedi'u llunio i ddiogelu iechyd y cyhoedd drwy sicrhau nad yw tenantiaid yn cael eu troi allan a'u gwneud yn ddigartref yn ystod y cyfnod tyngedfennol hwn o'r pandemig. Mae'r rheoliadau'n atal, ac eithrio mewn amgylchiadau penodedig, swyddogion gorfodi'r Uchel Lys neu feilïaid rhag mynd i dŷ annedd at ddibenion gweithredu gwrit neu warant o feddiant, gweithredu gwrit neu warant adferiad, neu gyflwyno hysbysiad o droi allan. Mae'r amgylchiadau penodedig yn cynnwys, er enghraifft, pan wneir yr hawliad yn gyfan gwbl neu'n rhannol ar sail ymddygiad gwrthgymdeithasol.

Daw'r rheoliadau i ben ar 31 Mawrth 2021, ond byddant yn ddarostyngedig i gylch adolygu yn ystod y cyfnod y maen nhw mewn grym i sicrhau bod y cyfyngiadau a'r gofynion yn parhau i fod yn gymesur. Rhaid cynnal yr adolygiad cyntaf yn y cyfnod cyn 28 Ionawr 2021. Yna, rhaid eu hadolygu o leiaf unwaith ym mhob cyfnod dilynol o dair wythnos. Bydd hyn yn galluogi'r adolygiadau i gyd-fynd â'r amser adolygu sydd yn Rheoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) (Rhif 5) (Cymru) 2020.

Mae'r rheoliadau, i bob diben, yn barhad o'r amddiffyniadau a roddwyd ar waith gan Reoliadau Iechyd y Cyhoedd (Gwarchodaeth Rhag Troi Allan) (Cymru) (Coronafeirws) 2020, a oedd yn atal gorfodi troi allan dros gyfnod y Nadolig ac a ddaethant i ben ar 11 Ionawr. O ystyried y dirywiad yn y pandemig yn yr wythnosau diwethaf a chyflwyno'r rheoliadau lefel rhybudd 4 ar 20 Rhagfyr, credaf ei bod hi'n hanfodol bod tenantiaid, am y tro, yn parhau i gael eu hamddiffyn rhag y perygl o gael eu troi allan. Mae'r rhai sy'n cael eu troi allan mewn llawer mwy o berygl o gael eu gwneud yn ddigartref ar hyn o bryd. Gall hygyrchedd gwasanaethau, cyngor a chymorth leihau'n sylweddol o ganlyniad i'r pandemig a'r pwysau a roddwyd ar wasanaethau cyhoeddus. Yn yr un modd, mae'r broses o gael gafael ar lety amgen yn debygol o fod yn llawer mwy cyfyngedig. Mae person sy'n ddigartref, wrth gwrs, mewn mwy o berygl o ddal COVID-19 a'i drosglwyddo i eraill. Mae'n hanfodol ein bod yn mynd ati i osgoi troi allan gan arwain at ddigartrefedd oherwydd y risg y mae hyn yn ei achosi i bobl ddigartref ac iechyd y cyhoedd yn ehangach. Os bydd y sefyllfa'n gwella a bod y cyfyngiadau diogelu iechyd ehangach yn cael eu lleddfu, bydd yr adolygiadau rheolaidd yn ein galluogi i ystyried a yw'r rheoliadau hyn yn parhau i fod yn angenrheidiol. Cymeradwyaf y cynnig i'w gymeradwyo gan Aelodau. 

Diolch. Galwaf ar Gadeirydd y Pwyllgor Deddfwriaeth, Cyfiawnder a'r Cyfansoddiad, Mick Antoniw.

Diolch eto, Dirprwy Lywydd. Fel yr eglurodd y Gweinidog, mae'r rheoliadau hyn yn gweithredu Rheoliadau Iechyd y Cyhoedd (Gwarchodaeth Rhag Troi Allan) (Cymru) (Coronafeirws) 2020, a ddaeth i ben ar 11 Ionawr 2021, ac, fel rheoliadau newydd, maen nhw yn dod i ben ar ddiwedd y dydd ar 31 Mawrth 2021.

Fe wnaethom ni adrodd ar bedwar pwynt rhinwedd i'r Senedd. Fel y dywedodd y Gweinidog, mae'r rheoliadau hyn yn atal, ac eithrio mewn amgylchiadau penodedig, rhag mynd i dŷ annedd er mwyn cyflawni gwrit neu warant meddiannu neu adfer, neu gyflwyno hysbysiad troi allan. Nododd ein pwynt rhinwedd cyntaf yr eithriadau penodedig ac esboniad Llywodraeth Cymru pam y mae angen y rheoliadau. Nododd ein hail a'n trydydd pwynt rhinwedd na fu ymgynghoriad ffurfiol ar y rheoliadau hyn ac na pharatowyd asesiad effaith rheoleiddiol. Mae ein hadroddiad yn tynnu sylw at y ffaith bod y rheoliadau'n ymwneud â hawliau landlord o dan erthygl 1, protocol 1 o'r confensiwn Ewropeaidd ar hawliau dynol, sy'n dod â mi at ein pedwerydd pwynt rhinwedd. Fe wnaethom ni sylwi, ar y cyd â rheoliadau blaenorol, bod landlordiaid wedi cael eu hatal rhag adennill meddiant oherwydd rhent na gafodd ei dalu am gyfnod sylweddol o amser. Gall ôl-ddyledion rhent gael effaith economaidd sylweddol ar rai landlordiaid. Felly, gofynnwyd a yw'r Llywodraeth wedi ystyried pa gymorth ariannol y gallai ei roi i landlordiaid sy'n cael eu hunain mewn trafferthion ariannol oherwydd ymestyn y cyfyngiadau a osodir.

Yn ei hymateb, sydd wedi'i gynnwys yn ein hadroddiad, mae Llywodraeth Cymru yn nodi sut y mae wedi ceisio lliniaru effaith ariannol y pandemig ar denantiaid a landlordiaid.

Fel y soniais ar y dechrau, mae'r rheoliadau hyn yn gweithredu rheoliadau 2020 o'r un enw. Yng nghyd-destun rheoliadau 2020 ac eraill sy'n ymwneud â thenantiaethau, rydym ni wedi bod yn bryderus ynghylch amharodrwydd ymddangosiadol Llywodraeth Cymru i ddarparu gwybodaeth am sut y mae darpariaethau a gynhwysir yn y rheoliadau hynny yn gymesur yng nghyd-destun hawliau dynol ac y gellir eu cyfiawnhau. Credwn fod hyn yn hanfodol nid yn unig o ran deddfu da ac er budd y rhai yr effeithir arnyn nhw, ond hefyd o ran yr ymrwymiad i lywodraeth agored a thryloyw. Mae'n destun gofid unwaith eto mewn ymateb i'n llythyr diweddaraf dyddiedig 21 Rhagfyr nad yw'r mater hwn wedi cael sylw llawn. Hoffwn ei gwneud hi'n glir nad ydym yn ceisio rhoi sylwadau ar yr amcanion polisi, ond mae gennym ni swyddogaeth o ran monitro cydymffurfiaeth is-ddeddfwriaeth â hawliau dynol. Yn yr achos hwn, rydym ni eisiau sicrhau bod Llywodraeth Cymru wedi ystyried hawliau dynol yn ofalus, gan gynnwys erthygl 1 o brotocol 1, hawliau landlordiaid. Felly, gofynnaf i'r Gweinidog, yn unol ag ymrwymiad Llywodraeth Cymru i fod yn agored ac yn dryloyw, a fydd yn ymrwymo i gyhoeddi asesiad ffurfiol o oblygiadau hawliau dynol y rheoliadau sydd wedi effeithio ar fater landlordiaid yn ogystal â thenantiaid. Diolch, Dirprwy Lywydd.

A yw'r meic ar agor? Iawn. Byddwn yn cefnogi'r rheoliadau hyn i atal gorfodi troi allan yng Nghymru ac eithrio o dan yr amgylchiadau mwyaf difrifol fel ymateb iechyd cyhoeddus i drosglwyddo feirws COVID-19, gan ymestyn yr ataliad ar orfodi troi allan hyd 31 Mawrth. Fodd bynnag, yn wahanol i Loegr, nid oes eithriad i'r gwaharddiad ar gyfer y rhai sydd â dros chwe mis o ôl-ddyledion, sydd yn berthnasol, yn enwedig yng nghyd-destun y cyfraniad blaenorol gan Aelod. Gall y Gweinidog gyfeirio efallai at y cynllun benthyciad arbed tenantiaeth fel rheswm dros beidio â chael hynny yng Nghymru. Fodd bynnag, fel y cadarnhaodd y Gweinidog wrthyf yn ei hateb i'm cwestiynau ysgrifenedig am y cynllun benthyciad arbed tenantiaeth ar 22 Rhagfyr, mae'r nifer sy'n manteisio ar y benthyciadau hyn yn isel ac, er bod taliad yn cael ei wneud yn uniongyrchol i landlord ar ran yr ymgeisydd drwy undeb credyd, dim ond 22 o fenthyciadau a gymeradwywyd bryd hynny, ynghyd â rhyw 800 datganiad o ddiddordeb a dderbyniwyd gan denantiaid, sy'n cynrychioli llai na hanner 1 y cant o aelwydydd y sector rhentu preifat yng Nghymru. At hynny, mae'r benthyciadau hyn wedi'u targedu at denantiaid yn y sector preifat nad oeddent mewn ôl-ddyledion rhent sylweddol cyn mis Mawrth ac nad ydyn nhw ar fudd-daliadau.

Dim ond un neu ddau eiddo sydd gan y rhan fwyaf o landlordiaid preswyl yng Nghymru ac maen nhw'n dibynnu ar yr incwm a gynhyrchir o'r rhain i ariannu gorbenion a'u treuliau byw eu hunain. Felly, anogaf y Gweinidog i ymateb i alwadau ar Lywodraeth Cymru naill ai i ehangu gwybodaeth a'r nifer sy'n manteisio ar y benthyciad yn aruthrol, ac efallai hyd yn oed ehangu cymhwysedd, neu i gyfaddef, gan nad oes fawr o angen tybiedig i ad-dalu ôl-ddyledion yng Nghymru, y dylid caniatáu'r eithriad yn Lloegr yma hefyd, oherwydd mae'r rhai sydd ag ôl-ddyledion sy'n manteisio ar fenthyciad yn fach o ran nifer ac felly nid oes fawr ddim i helpu landlordiaid a thenantiaid i gynnal tenantiaeth, yn hytrach na gorfodi tenantiaeth ar landlord sydd ag ôl-ddyledion sylweddol. Galwaf hefyd ar y Gweinidog i fuddsoddi mewn ymgynghori llawer mwy effeithiol â'r sector i lunio cynllun gwell, gan gynnwys, er enghraifft, yr eithriad yn Lloegr. Diolch.

Diolch. Nid oes gennyf unrhyw Aelodau sydd wedi gofyn am gyfle i siarad, felly, gofynnaf i'r Gweinidog ymateb i'r ddadl. Gweinidog.

Diolch, Dirprwy Lywydd. Dim ond yn fyr iawn, rwyf eisoes wedi sicrhau Cadeirydd y pwyllgor ein bod wedi gwneud y dadansoddiad o'r Ddeddf Hawliau Dynol A1P1 y soniodd amdano. Mae wedi cael llythyr gennyf i'r perwyl hwnnw. Nid wyf yn siŵr beth arall y gallaf ei wneud i sicrhau'r pwyllgor o hynny.

Ac o ran cyfraniad Mark Isherwood, mae arnaf ofn nad wyf yn cytuno y byddai caniatáu eithriad ar gyfer ôl-ddyledion rhent cronnol yn briodol neu'n gymesur ar hyn o bryd, gan fod hynny'n debygol iawn o arwain at nifer fwy o bobl yn cael eu troi allan ac yn wynebu digartrefedd, ac felly credwn ein bod ni wedi gwneud y peth iawn yn hyn o beth yn yr eithriadau cyfyngedig yr ydym ni wedi'u cyflwyno, a chymeradwyaf y cynnig i'r Senedd.

Diolch. Y cynnig yw derbyn y cynnig. A oes unrhyw Aelod yn gwrthwynebu? Nid wyf yn gweld gwrthwynebiad, felly derbynnir y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.

Derbyniwyd y cynnig yn unol â Rheol Sefydlog 12.36.