6. Datganiad gan y Dirprwy Weinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Y Papur Gwyn Ailgydbwyso Gofal a Chymorth

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:34 pm ar 9 Chwefror 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour 5:34, 9 Chwefror 2021

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn, Janet, am y pwyntiau i gyd. Yn gyntaf oll, fe hoffwn i bwysleisio mai dim ond un darn o'r jig-so yw hwn, ac fe eglurais i ar ddechrau'r datganiad y bydd y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol yn dod i'r Senedd i drafod canlyniadau'r grŵp rhyng-weinidogol. Fe gafodd llawer o waith ei wneud yn y grŵp hwnnw i ddarganfod beth fyddai'r gost o fwrw ymlaen â blaenoriaethau penodol, ac rwy'n credu mai ef sydd yn y sefyllfa orau i fynd drwy'r materion hynny gyda chi. Dim ond cyfran o'r ateb yr ydym ni'n ei gynnig yw'r hyn a gyflwynais i chi heddiw. Y mater a gododd Janet ynglŷn â threth gofal cymdeithasol, mae pob un o'r rhain wedi cael eu hystyried gan y grŵp rhyng-weinidogol ac fe fydd y Senedd yn clywed am hynny maes o law.

Mae'r cyrff cynllunio rhanbarthol yn dal i fod yn gymharol newydd, ond rwy'n credu ein bod ni wedi gweld arwyddion bod iechyd a gwasanaethau cymdeithasol a llywodraeth leol yn cydweithio yn well yn y fforymau hynny. Yr hyn a ddywedwyd wrthym yw nad oes ganddyn nhw ddigon o offer i wneud yr hyn y maen nhw'n awyddus i'w wneud. Rydym ni o'r farn ei bod yn hanfodol i iechyd a gwasanaethau cymdeithasol gydweithio'n agosach, ond gan gynnwys y trydydd sector hefyd. Fel y gŵyr yr Aelod, ar y cyrff cynllunio rhanbarthol, mae yna le i'r trydydd sector. Mae yna le i lais y dinesydd a lle i ofalwyr, ac rydym yn awyddus i gryfhau'r lleisiau hynny ar gyrff cynllunio rhanbarthol. Felly, rydym ni o'r farn fod y cyrff cynllunio rhanbarthol yn gyrff da i adeiladu arnyn nhw.

O ran y swyddfa genedlaethol, fe allai'r swyddfa genedlaethol fod yn rhan o'r Llywodraeth neu fe allai fod yn gorff hyd braich. Mae hwnnw'n rhywbeth sydd yn y papur ymgynghori, ac rwy'n gobeithio y bydd pobl yn ymateb i'r papur ymgynghori i fynegi eu barn am hynny. Bydd, fe fydd angen llawer o weithwyr gofal cymdeithasol ychwanegol arnom, oherwydd fe wyddom fod gennym boblogaeth sy'n heneiddio. Ond, un peth yr ydym ni'n awyddus i'w weld yw bod pobl yn aros yn eu cartrefi eu hunain cyhyd ag y gallan nhw, oherwydd dyna yw dymuniad pobl. Felly, rydym eisiau rhoi cymaint ag y gallwn ni o gefnogaeth i bobl allu aros yn eu cartrefi. Dyna pam rydym ni'n credu hefyd mai llywodraeth leol yw'r lle gorau ar gyfer darparu gofal cymdeithasol, oherwydd mae llywodraeth leol yn agos at y gymuned.

Fe hoffem ni weld cartrefi preswyl, er enghraifft, yn rhan llawer mwy o gymunedau lleol. Mae llawer ohonyn nhw felly'n barod, ond, yn fy marn i, dyna sut yr hoffem weld pethau'n datblygu. Ond, oherwydd breuder y sector, ac oherwydd yr ystod enfawr o fewn y sector, o ran y ffioedd a godir a natur fregus y gweithlu, rydym ni o'r farn, drwy gael un corff bach canolog i geisio penderfynu sut y gwneir pethau o fewn fframwaith cenedlaethol—yn ein barn ni, dyna fydd yn helpu i fynd i'r afael â'r materion hynny. Felly, rwy'n diolch i'r Aelod am ei sylwadau hi.