Part of the debate – Senedd Cymru am 3:40 pm ar 23 Chwefror 2021.
Mae ein cenhadaeth yn amlinellu ein gweledigaeth ar gyfer economi llesiant sy'n creu ffyniant, sy'n amgylcheddol gadarn, ac yn helpu pawb i wireddu eu potensial. Dylid ei gweld ochr yn ochr â'r gwaith pwysig arall yr ydym ni'n ei wneud ym mhob rhan o'r Llywodraeth i adeiladu dyfodol cryfach, tecach a gwyrddach, gan gynnwys yn amlwg ein strategaeth drafnidiaeth newydd i Gymru, y cynllun gweithredu ar weithgynhyrchu, a gyhoeddir yn ddiweddarach yr wythnos hon, a'n penderfyniad i gyrraedd ein targedau newid hinsawdd heriol newydd. Mae Cymru ffyniannus yn un lle mae Cymru yn rhoi pwyslais cyson ar gydnerthedd gyda'r gallu i drawsnewid, a byddwn yn mynd ati i gefnogi sylfaen amrywiol o gwmnïau blaengar sydd â rhaglenni arloesi cadarnhaol, lefelau cynhyrchiant da a gweithlu brwdfrydig sydd â'r sgiliau mewn byd sy'n newid.
Mae economi werdd yn gofyn am fwy o gylchdroi, lle parheir i ddefnyddio adnoddau, gan ychwanegu gwerth economaidd a lle caiff gwastraff ei osgoi. Mae economi wirioneddol werdd yn rhan annatod o gymdeithas carbon isel, felly byddwn yn buddsoddi mewn seilwaith carbon isel a chydnerthedd yn yr hinsawdd, prosiectau ynni adnewyddadwy a chartrefi cynaliadwy, yn eu tro, gan ddefnyddio'r rhain yn gyfleoedd ar gyfer arloesi ym myd busnes a'r posibilrwydd o greu swyddi o ansawdd da yn y dyfodol yma yng Nghymru. Mae cymdeithas gyfartal ac economi gyfartal yn golygu buddsoddi ym mhotensial cynhyrchiol pawb, gan sicrhau na chaiff neb ei esgeuluso. Byddwn yn meithrin uchelgais, yn annog dysgu am oes ac yn cefnogi pobl i fanteisio i'r eithaf ar eu potensial. Bydd ein dull rhanbarthol yn cefnogi dosbarthu cyfleoedd yn deg a byddwn yn parhau i fynnu, i eiriol dros waith teg ac i'w hyrwyddo.
Yn gyntaf oll, rhaid inni gryfhau'r economi sylfaenol. Mae'r argyfwng wedi atgyfnerthu pwysigrwydd hanfodol gweithwyr allweddol, a'u swyddogaeth hollbwysig yn ein llesiant ac ym mhob sector o'n heconomi. Mae angen inni ailystyried yn sylweddol y lleoedd yr ydym ni'n byw ynddyn nhw a'r ffordd y mae ein cartrefi a'n cymunedau'n gweithio, gan weithredu'r egwyddor 'canol tref yn gyntaf' a datblygu canolfannau cydweithio rhanbarthol, yn rhan o'n rhaglen waith trawsnewid trefi. Rhaid inni sylweddoli'r posibilrwydd a'r cyfle i gael ymwelwyr newydd yn ôl ar ein strydoedd mawr fel y gallan nhw unwaith eto ddod yn ganolfannau bywiog i'r bobl sy'n byw yno. Yn ail, byddwn yn parhau gyda'n hymrwymiad i COVID fel nad yw effaith y lefelau pandemig ledled Cymru yn gadael neb ar ôl, gan greu cyfleoedd i gadw pobl mewn swyddi a chynyddu eu sgiliau. Mae angen i ni harneisio diwylliant entrepreneuraidd bywiog, brwdfrydedd o'r newydd dros wirfoddoli ac awydd am ddysgu gydol oes ac ar-lein. Gall technoleg newydd, wrth gwrs, leihau pa mor ynysig yw rhai cymunedau, gan greu cyfleoedd i fyw, gweithio a dysgu o bob cwr o Gymru.
Yn drydydd, dylem helpu busnesau i addasu'n gynt ar gyfer y dyfodol. Byddwn yn darparu cymorth i arloesi ac arallgyfeirio, sy'n ymateb i heriau deuol COVID-19 ac ymadael â'r UE, ac yn gwneud busnesau'n addas ac yn gynaliadwy ar gyfer y dyfodol. Felly, bydd Banc Datblygu Cymru yn cael £270 miliwn ychwanegol ar gyfer ehangu cronfa fuddsoddi hyblyg Cymru i barhau i fuddsoddi mewn benthyciadau busnes cyffredinol ac ecwiti drwy'r hyn y disgwyliwn y bydd yn gyfnod estynedig o ailadeiladu ac addasu economaidd. Byddwn hefyd yn cyflymu'r broses o ddatgarboneiddio busnesau ac yn rhoi hwb i gylcholdeb defnyddio adnoddau. Mae ysgogi arloesedd digidol a mynd i'r afael ag allgáu digidol yn ganolog i'n hymrwymiad i hyrwyddo cydraddoldeb a helpu pobl i wireddu eu potensial.
Yn bedwerydd, byddwn yn manteisio i'r eithaf ar effaith buddsoddiadau mawr yn y dyfodol fel prosiectau atynnu i gofleidio a manteisio ar dechnolegau newydd a tharfol megis deallusrwydd artiffisial, gan ddenu cyflogaeth, sgiliau, arbenigedd a datblygiad i Gymru. Bydd hyn yn cynnwys pwyslais cryf ar ymchwil a datblygu, arloesi, cynlluniau ysgogi rhanbarthol, clystyru busnesau bach a chanolig a datblygu sgiliau newydd. Yn olaf, byddwn yn dwysáu ein hymgyrch am werth cymdeithasol yn ein perthynas â busnesau. Byddwn yn adnewyddu ac yn cryfhau'r contract economaidd fel bod busnesau'n croesawu ac yn ymgorffori ei werthoedd yn briodol, gan ymgorffori gwaith teg, carbon isel a chydnerthedd o ran yr hinsawdd. Mae gwerthfawrogi llesiant holl ddinasyddion Cymru yn sail i'n hymateb i'r pandemig hwn. Mae hanfodion ein heconomi—y bobl, y cymunedau a'r busnesau oddi mewn iddi—yn gryf, a gyda'n gilydd rwy'n gwybod y gallwn ni lwyddo.