A gaf i ddiolch i Russell George am ei sylwadau a'i gwestiynau? Fel bob amser, mae Russell wedi bod yn anhygoel o adeiladol, nid heddiw'n unig, o ran y feirniadaeth y mae wedi'i chynnig a'r cwestiynau y mae'n eu gofyn, ond hefyd yn yr wythnosau a'r misoedd lawer cyn cyhoeddi'r genhadaeth hon heddiw ble gallodd gynnig, yn ystod cyfres o drafodaethau, sylwadau adeiladol iawn i mi a'm swyddogion. Ac rydym ni'n ddiolchgar iawn iddo ef ac Aelodau eraill ym mhob rhan o'r Siambr am eu cyfraniadau i'r gwaith yr ydym ni wedi'i gwblhau heddiw gyda chyhoeddi'r genhadaeth.

Dirprwy Lywydd, yn gyntaf oll, o ran cymorth ychwanegol, mae'n amlwg bod y buddsoddiad ychwanegol o £270 miliwn i Fanc Datblygu Cymru yn dod â chyfanswm y gronfa ar gyfer cronfa fuddsoddi hyblyg Cymru i £500 miliwn, a fydd yn ei dro yn denu swm sylweddol mewn buddsoddiad preifat, gan fynd â chyfanswm y gronfa i tua £1 biliwn o fuddsoddiad mewn busnesau, sy'n swm enfawr o arian i'w weld yn cael ei fuddsoddi mewn busnesau yng Nghymru yn y blynyddoedd i ddod, a bydd yn cefnogi ac yn creu degau o filoedd o swyddi. Ac, wrth gwrs, rwyf eisoes wedi cyhoeddi y bydd y £30 miliwn ychwanegol o gymorth ar gyfer lletygarwch a thwristiaeth, ac yn ystod fy natganiad, cadarnheais hefyd ein bod yn aros am air gan y Canghellor ynglŷn â'r gwyliau ardrethi busnes yn Lloegr, a fyddai'n ein galluogi ni, felly, i ddatblygu cynllun o'r fath yma yng Nghymru gyda'r symiau canlyniadol a fyddai'n dilyn.

Mae'n rhaid imi ddweud, o ran y map ffordd, fod y Prif Weinidog wedi cadarnhau'n gynharach mai'r cynllun rheoli a gynhyrchwyd ym mis Rhagfyr yw ein dogfen arweiniol o hyd, a'i fod wedi'i ddiweddaru, yn amlwg, yr wythnos diwethaf. Mae'r Prif Weinidog wedi rhoi arwydd clir iawn o'r hyn sy'n cael ei ystyried yn rhan o'r cyfnod adolygu rheolaidd o dair wythnos, a chyn y datganiad hwn, cyflwynodd y Gweinidog iechyd, rwy'n credu, ddadl argyhoeddiadol iawn ynghylch pam y mae pennu dyddiadau ar hyn o bryd ar gyfer pob math o weithgaredd yn beryglus iawn yn wir. Gwyddom fod amrywiolion newydd yn tarfu'n fawr ar y ffordd y byddem yn dymuno ailddechrau'r economi, ac felly gallai addo dyddiadau na ellir eu cyflawni o reidrwydd, rwy'n credu, fod yn niweidiol iawn i'r economi ac i fusnesau a fyddai'n disgwyl gallu ailagor, ond a fyddai, ar fyr rybudd, fel y dywedodd y Gweinidog iechyd eisoes heddiw, efallai yn siomedig iawn yn wir.

Rwy'n credu bod cynhyrchiant ac entrepreneuriaeth yn rhan greiddiol o'r genhadaeth. Credaf, yn y ddogfen, fod gwahanol lusernau, fel yr ydym ni wedi'u galw nhw, a fyddai'n arwain at welliant o ran cynhyrchiant ac entrepreneuriaeth. O ran cynhyrchiant, yn amlwg, mae'r pwyslais ar sgiliau ac ar ddenu buddsoddiad a dyluniad i gynyddu cynhyrchiant. Ac o ran entrepreneuriaeth, mae ymrwymiad COVID yn cynnwys cymorth uniongyrchol i unigolion sy'n dymuno dechrau eu busnes eu hunain—yn arbennig, y gronfa rwystrau, sy'n darparu grantiau i bobl sydd bellaf o'r farchnad gyflogaeth i ddechrau eu busnes, ac i wneud hynny gyda chymorth, yn amlwg, ac arweiniad Busnes Cymru.

Dydw i ddim yn credu y gallwn ni ddefnyddio cynhyrchiant yn unig yn fesur o lwyddiant neu fethiant economi. Rhaid i economi wasanaethu'r diben o wella llesiant ei dinasyddion, ac nid yw mesur cynhyrchiant yn gwneud hynny ar wahân, a dyna pam yr ydym yn awyddus i sicrhau y caiff y dangosyddion cenedlaethol eu defnyddio fel modd o fesur llwyddiant yr economi. Ond, yn amlwg, mae ystadegau'r farchnad lafur heddiw'n dangos pa mor werthfawr y gall gweinyddiaeth ddatganoledig fod o ran nodi uchafswm nifer ar gyfer ddiweithdra, a heddiw gwelsom gyhoeddi'r ffigurau diweithdra, ac yng Nghymru, yn ystod y cyfnod diweddaraf, mae diweithdra wedi gostwng; yn y DU mae wedi codi. Erbyn hyn mae bwlch o tua 0.7 y cant rhwng Cymru a chyfartaledd y DU. Nawr, mae taith hir, hir o'n blaenau, ond mae'r bwlch hwnnw'n dangos pa mor werthfawr fu ein cefnogaeth i fusnesau. Rydym ni wedi gallu sicrhau oddeutu 145,000 o swyddi yng Nghymru, yn ôl y data diweddaraf yr wyf wedi ei gael heddiw, a fyddai'n esbonio, felly, y bwlch mewn diweithdra. A byddwn yn parhau i sicrhau bod cymorth ar gael i fusnesau yng Nghymru wrth i ni fynd drwy'r pandemig hwn. Rydym ni eisoes wedi cwblhau pedwerydd cylch y gronfa cadernid economaidd ac rydym ni'n bwriadu defnyddio unrhyw ymrwymiad a wnaed hyd yma lle bynnag y bo modd er mwyn sicrhau'r cymorth mwyaf posibl i fusnesau sy'n cynnig gwerth am arian.

Wrth gwrs, o ran rhai o'r sylwadau eraill a wnaeth Russell George ynghylch canol trefi a chanol dinasoedd a'r berthynas rhwng ein menter trawsnewid trefi a manwerthu, wel, mae manwerthu wrth wraidd y fenter trawsnewid trefi, oherwydd oni chaiff trefi eu trawsnewid yn fannau mwy bywiog, yna bydd y sector manwerthu'n parhau i frwydro. Rhaid i bobl fod eisiau mynd i ganol eu trefi, ac wrth wneud hynny, byddant wedyn yn defnyddio gwasanaethau sydd wedi'u cynnwys ynddyn nhw. Felly, yn ddi-os, mae gan fanwerthu ddyfodol disglair yng nghanol trefi, ond dim ond os yw canol trefi yn lleoedd deniadol i bobl ymweld â nhw, i fyw ynddyn nhw ac i weithio ynddyn nhw y caiff y dyfodol disglair hwnnw ei gyflawni. Dyna pam y mae'r fenter trawsnewid trefi mor hanfodol bwysig o ran darparu mannau bywiog mewn ardaloedd trefol.