7. Datganiad gan Ddirprwy Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth: Yr Economi Sylfaenol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:26 pm ar 23 Chwefror 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Russell George Russell George Conservative 5:26, 23 Chwefror 2021

(Cyfieithwyd)

A gaf i ddiolch i'r Dirprwy Weinidog am ei ddatganiad? Rwy'n cytuno â'r Dirprwy Weinidog; rwy'n credu bod y pandemig wedi cryfhau'r achos dros yr economi sylfaenol, am y rhesymau a amlinellodd ef.

Bymtheg mis yn ôl, Dirprwy Weinidog, gwnaethoch chi ddweud y byddech chi'n adeiladu'r ffordd wrth i chi deithio o ran y dull arbrofol o ymdrin â'r economi sylfaenol. Yn ôl bryd hynny, ym mis Tachwedd 2019, sy'n ymddangos yn amser maith yn ôl erbyn hyn, rhoddais i gefnogaeth fy mhlaid. Nawr eich bod chi wedi gosod y ffordd, a ydych chi'n credu bod y dull arbrofol hwn wedi gweithio, yn ystod cyfnod sydd wedi bod yn gythryblus, a dweud y lleiaf? Sut ydych chi wedi ail-lunio eich dull o ystyried heriau'r pandemig, pan fydd llawer o fusnesau, wrth gwrs, wedi'u cau? Beth sydd wedi gweithio a beth sydd heb weithio? Mae'n debyg mai dyna'r cwestiwn yno.

Mae'r Ffederasiwn Busnesau Bach a CholegauCymru wedi cyflwyno nifer o safbwyntiau yr oeddwn i eisiau eu codi gyda chi a gofyn i chi am eich safbwynt arnyn nhw. Sut yr ydych chi'n mynd i gynyddu'r dull gweithredu ar gyfer yr economi sylfaenol i'w gwneud yn berthnasol i nifer fwy o gwmnïau? Dyna'r cwestiwn. Beth yw eich barn chi o ran yr awgrym y dylai cymysgedd amrywiol o sefydliadau—felly, busnesau bach a chanolig, mentrau cymdeithasol a'r trydydd sector—ddarparu gwasanaethau sylfaenol? Sut yr ydych chi'n mynd i sicrhau bod caffael yn y sector cyhoeddus yn hygyrch i fusnesau bach a chanolig mewn amgylchedd cystadleuol, a bod cymorth digonol ar gael fel y gallan nhw feithrin gallu a bod mewn sefyllfa i fanteisio ar y cyfleoedd hyn? Fel y mae'r adroddiad a oedd wedi'i gomisiynu gan ColegauCymru 'Galluogi Adnewyddu'—rwy'n dyfynnu ganddyn nhw yma—

'un o brif broblemau Cymru yw nad yw'r sectorau sylfaenol sydd wedi'u hariannu yn gyhoeddus wedi'u trefnu i fod o fudd i gontractwyr preifat lleol hyd yn oed pan fydd y gwaith yn mynd i gwmnïau lleol.'

Mae problem o ran y canol coll yno, felly byddwn i'n gwerthfawrogi safbwyntiau yn hynny o beth. Yna, pa mor llwyddiannus, Dirprwy Weinidog, ydych chi'n meddwl y mae gwaith y Ganolfan Strategaethau Economaidd Lleol gyda byrddau gwasanaethau cyhoeddus wedi bod yn sbarduno gwerth cymdeithasol mewn caffael lleol? A ydych chi nawr yn nes at ddiffinio sut olwg sydd ar lwyddiant? Yn olaf, pa gynlluniau sydd gennych chi o ran gweithio trawsadrannol o fewn Llywodraeth Cymru i fynd i'r afael â materion strwythurol yn economi Cymru? Pa bolisïau maes sylfaenol ydych chi'n eu gweld fel blaenoriaethau? Rwy'n meddwl am awgrymiadau yma: newid hinsawdd, datgarboneiddio tai, caffael bwyd, iechyd a gofal cymdeithasol, amaethyddiaeth ac adeiladu. Pa bethau eraill ydych chi'n eu gweld fel heriau y mae angen eu hwynebu fel blaenoriaethau?