7. Datganiad gan Ddirprwy Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth: Yr Economi Sylfaenol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:33 pm ar 23 Chwefror 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 5:33, 23 Chwefror 2021

(Cyfieithwyd)

Hoffwn i ddiolch i'r Dirprwy Weinidog am ei ddatganiad. Mae'n galonogol clywed y cynnydd sy'n cael ei wneud, ac er bod y Dirprwy Weinidog yn llygad ei le wrth ddweud y gallwn ni ddysgu pethau gan wledydd eraill a sefydliadau eraill, fel y mae Llywodraeth Cymru yn amlwg yn ceisio'i wneud, yn bersonol nid wyf i'n credu bod unrhyw beth o'i le gydag ychydig o 'ddyfeisio pethau wrth i chi fynd ymlaen' pan fyddwch chi'n dechrau ceisio gwneud rhywbeth sy'n wirioneddol arloesol ac sy'n gofyn am newid enfawr. A dim ond ychydig o gwestiynau a phwyntiau penodol i'w codi. A yw'r Dirprwy Weinidog yn gallu dweud rhagor wrthym ni am beth yw rhai o'r rhwystrau y mae'r treialon yn eu nodi? Rwy'n credu ei bod yn amlwg yn ddefnyddiol bod cymaint o amrywiaeth o dreialon a'u bod mewn amrywiaeth o wahanol gymunedau, ond rwy'n credu y byddai'n ddefnyddiol deall beth yw rhai o'r rhwystrau hynny. Ac rwy'n credu y byddai hefyd yn ddefnyddiol deall sut y mae'r gymuned ymarfer, sy'n ddefnyddiol iawn, y mae ef wedi'i chrybwyll—sut y mae'r cynllun hwnnw a sut y mae'n gweld hynny'n mynd i'r afael â'r heriau hynny y mae ef yn eu nodi'n briodol o ran lledaenu arfer da. Rwy'n credu, Dirprwy Lywydd, y byddem ni i gyd yn cydnabod mai dyna un peth yng Nghymru nad ydym ni bob amser wedi bod yn dda yn ei wneud. Rydym ni wedi cael llawer o arloesi da, ond nid ydym ni bob amser wedi bod yn dda iawn yn ei brif ffrydio. Felly, byddai gennyf i ddiddordeb mewn clywed ychydig mwy am hynny.

Soniodd y Dirprwy Weinidog yn ei ddatganiad fod dros hanner y byrddau gwasanaethau cyhoeddus yng Nghymru yn gweithio ar yr agenda hon ar hyn o bryd. Rwy'n credu y byddem ni i gyd yn dyheu am eu gweld nhw i gyd yn gwneud hynny, a thybed a all y Dirprwy Weinidog ddweud wrthym ni pa gynlluniau sydd ganddo i gyflwyno hynny. Rwy'n golygu, yn amlwg, mai mater i Lywodraeth nesaf Cymru fydd hyn, ond pwy bynnag sy'n ffurfio Llywodraeth Cymru, rwy'n gobeithio'n fawr y byddan nhw eisiau datblygu'r gwaith hwn sydd wedi'i wneud.

A phwynt olaf, ychydig o ran gweithio trawsadrannol: yr oeddwn i'n falch iawn o glywed y Dirprwy Weinidog yn sôn, er enghraifft, ei fod yn gweithio gyda Chastell Howell, un o'n prif gwmnïau bwyd. Gan fod rhai busnesau yn y diwydiant bwyd sydd wedi bod yn dweud wrthyf i'n ddiweddar, oherwydd y mater hwn eu bod yn dod yn rhannol o fewn yr economi fel busnesau, ond hefyd yn rhannol o dan bortffolio'r amgylchedd, nad ydyn nhw bob amser yn siŵr eu bod yn cael eu cymryd o ddifri ag y dylen nhw fod fel cyfranwyr i'r economi. Nawr, yn amlwg, mae ganddyn nhw ran gwbl hanfodol i'w chwarae yn yr agenda hon, yn yr economi sylfaenol. Felly, a gaf i ofyn i'r Dirprwy Weinidog heddiw roi ymrwymiad cryf i ni y bydd yn gweithio gydag eraill ledled adrannau fel ei fod ef yn nodi cyfranwyr, yn enwedig yn y sector bwyd, efallai nad oes ganddyn nhw berthynas bresennol ag adran yr economi ond a allai, wrth gwrs, fod â pherthynas bresennol ag adran yr amgylchedd ac amaethyddiaeth?