Prosiect Skyline yn y Rhondda

1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru ar 9 Mawrth 2021.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru

9. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am y cymorth a roddwyd i brosiect Rhondda Skyline? OQ56421

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:29, 9 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Diolchaf i'r Aelod am y cwestiwn yna. Llywydd, mae cronfa her yr economi sylfaenol wedi cefnogi prosiect Rhondda Skyline i adeiladu ar ei astudiaeth o ddichonoldeb ac ymchwilio i sefydlu prosiect stiwardiaeth tir cymunedol, hirdymor cyntaf Cymru ar raddfa tirwedd o amgylch tref Treherbert.

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru 2:30, 9 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Prif Weinidog, pan ddadorchuddiwyd prosiect Skyline am y tro cyntaf, roedd yn addo cymaint. Fel Prif Weinidog, fe wnaethoch chi ymateb i gwestiwn a ofynnais i am greu swyddi a chyfleoedd yn y Rhondda, gan ddadlau bod prosiect Skyline yn dystiolaeth nad oedd y Blaid Lafur wedi anghofio am y Rhondda. Ym mis Hydref 2019, fe wnaethoch chi ddweud y byddech chi'n barod i, ac rwy'n dyfynnu:

wneud beth bynnag a allwn ni i helpu'r prosiect cyffrous iawn hwnnw i ddwyn ffrwyth.

Wel, mae'r prosiect wedi'i wanhau o sefyllfa lle mae'r gymuned â rheolaeth dros 650 hectar fel y crybwyllwyd, i ddim ond 80 hectar erbyn hyn, gan gorff eich Llywodraeth chi, Cyfoeth Naturiol Cymru, ac fel pe na byddai hyn yn ddigon siomedig, mae hyd yn oed y prosiect llawer llai, cymedrol, hwn wedi ei wrthod yn llwyr oherwydd materion technegol mewnol Cyfoeth Naturiol Cymru/Llywodraeth Cymru. Mae cynlluniau tebyg yn cael eu rhedeg yn llwyddiannus mewn llawer o wledydd ledled y byd. Mae dros 200 o gymunedau sy'n berchen ar dir yn yr Alban yn gwneud yn union yr hyn y mae prosiect Skyline eisiau ei wneud, ac eto mae'n ymddangos na all model o reolaeth economaidd gymunedol ar dir coedwigaeth gyhoeddus ddechrau yn briodol yma yng Nghymru.

Pam nad yw Llywodraeth Cymru sy'n cael ei rhedeg gan Lafur yn gallu gwneud hyn? A allwch chi ddweud wrthym ni beth sydd wedi mynd o'i le gyda'r prosiect hwn?

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:31, 9 Mawrth 2021

(Cyfieithwyd)

Wel, Llywydd, rwy'n siomedig o weld yr Aelod mor awyddus i gyhoeddi diwedd y prosiect. Fe gyfarfûm gydag uwch swyddogion ar hyn i gyd bore ddoe. Gallaf ei sicrhau hi nad yw'r trafodaethau ar ben. Mae trafodaethau'n cael eu cynnal rhwng Cyfoeth Naturiol Cymru a'r prosiect. Mae'n rhaid i'r trafodaethau hynny ystyried y cyngor y mae Cyfoeth Naturiol Cymru wedi ei gael gan Swyddfa Archwilio Cymru; fyddai hi ddim yn disgwyl iddyn nhw wneud dim byd llai. Mae cyfarfod arall wedi'i gynllunio heddiw rhwng Cyfoeth Naturiol Cymru a'r prosiect. Rwy'n credu ei bod hi'n gynamserol, Llywydd, ac rwy'n credu nad yw'n helpu i ruthro i gasgliad yn y ffordd y gwnaeth hi.

Ymwelais i â'r prosiect Skyline ac fe wnaeth y bobl y cyfarfûm â nhw a'r cynlluniau a oedd ganddyn nhw argraff fawr arnaf. Rwy'n falch iawn bod Llywodraeth Cymru wedi darparu £95,000 drwy'r gronfa her economi sylfaenol i gefnogi'r prosiect, ac rwy'n obeithiol y bydd y trafodaethau sy'n parhau rhwng y prosiect a Cyfoeth Naturiol Cymru yn dod o hyd i ffordd o wireddu'r manteision economaidd a chymdeithasol y mae'r prosiect yn eu cynnig i bobl yn y rhan honno o'r Rhondda.

Ysgrifennodd y Gweinidog sy'n gyfrifol, Lesley Griffiths, at Cyfoeth Naturiol Cymru ym mis Rhagfyr, gan ddweud wrthyn nhw ei bod hi eisiau dyfodol i'r prosiect a fyddai'n gwneud hynny'n union, a fyddai'n caniatáu i'r manteision economaidd a chymdeithasol llawn y mae'n eu cynnig gael eu gwireddu, ac rwyf eisiau i'r trafodaethau hynny barhau ar y sail honno.