4. Sut mae'r Gweinidog yn defnyddio tystiolaeth i lywio penderfyniadau polisi Llywodraeth Cymru sy'n ymwneud â'r amgylchedd? OQ56392

Mae Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i bolisi sy’n seiliedig ar dystiolaeth. Er mwyn galluogi hyn, rwyf wedi comisiynu ystod o raglenni tystiolaeth, gan gynnwys rhaglen monitro a modelu’r amgylchedd a materion gwledig, ac mae fy swyddogion yn ymgysylltu â phartneriaid ymchwil ledled y DU, gan gynnwys mynd ati’n weithredol i ddylanwadu ar ein cyllideb ymchwil a datblygu a rennir gydag Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig.

Diolch. Weinidog, rwy'n synnu'n fawr o glywed yr ateb hwnnw, a chyfeiriaf yn benodol—ar wahân i'r ffaith fy mod yn ailadrodd cynifer o bobl eraill—at eich penderfyniad annealladwy ar barthau perygl nitradau. Cefais gyfarfodydd, fel y cafodd llawer o rai eraill, gydag undebau'r ffermwyr ychydig wythnosau'n ôl, a nodwyd ganddynt fod tystiolaeth ac argymhellion wedi'u darparu mewn adroddiad i chi gan is-grŵp rheoli tir CNC Cymru ym mis Ebrill 2018, a bod cymaint â 102 tudalen o dystiolaeth wedi'u cyflwyno i chi ar ddiwedd 2019. Nid wyf yn cytuno â CNC yn aml, gan eu bod wedi gwneud rhai penderfyniadau gwael yn y gorffennol, ers iddynt gael eu ffurfio, ond y tro hwn, dylid bod wedi gwrando ar eu hadroddiad. Felly, os yw eich penderfyniadau, fel y dywedwch, yn seiliedig ar dystiolaeth, beth oedd y dystiolaeth a oedd mor argyhoeddiadol i chi, a pham y cafodd tystiolaeth CNC ei thaflu i'r bin i bob pwrpas? Diolch.

Wel, yn sicr, ni chafodd y dystiolaeth ei thaflu i'r bin, fel y dywedwch. Rydym yn edrych ar unrhyw dystiolaeth a gymerwn ac mae'n ffurfio rhan o'r penderfyniad. Os cofiaf yn iawn, credaf fod gan yr adroddiad y cyfeirioch chi ato tua 45 o argymhellion. Ac unwaith eto, os cofiaf yn iawn, roedd pob un argymhelliad ar gyfer Llywodraeth Cymru; nid oedd yr un ohonynt ar gyfer y sector amaethyddol. Felly, credaf y gallwch weld pam ein bod angen cefnogaeth y sector amaethyddol a pham y gwneuthum ymdrech fawr i geisio gweithio gyda hwy, pan ddywedasant y byddai dulliau gwirfoddol yn helpu. Ac yn anffodus, ni welsom ostyngiad yn nifer y digwyddiadau.

Felly, o ble y cefais fy nhystiolaeth? Wel, fel y dywedais, roeddem yn amlwg yn defnyddio'r dystiolaeth honno, ond cawsom dystiolaeth gan y Pwyllgor ar Newid Hinsawdd hefyd, ac rwy'n credu, unwaith eto, y byddai pob Aelod yn y Senedd hon—ar wahân i un neu ddau o amheuwyr efallai—yn deall ein bod o ddifrif ynghylch y cyngor annibynnol a gawn ganddynt a'i fod yn ein helpu gyda'n polisi.

Weinidog, a gaf fi ehangu'r cwestiwn hwn ynghylch y ffordd rydych yn defnyddio tystiolaeth wrth wneud penderfyniadau polisi? Fe fyddwch yn gwybod bod Comisiynydd Cenedlaethau'r Dyfodol Cymru wedi galw ar Lywodraeth Cymru i fod yn fwy tryloyw wrth ddangos effaith carbon holl bolisïau a phenderfyniadau gwariant y Llywodraeth. Sut rydych wedi ymateb i hynny? A ydych yn cadw ffigurau cywir ynglŷn ag ôl troed carbon penderfyniadau polisi a chyllidebu, er enghraifft? Ac a ydych yn credu bod yna ffordd y gallech fod hyd yn oed yn fwy tryloyw drwy gyhoeddi'r rheini a chaniatáu i'r cyhoedd weld beth yn union yw ôl troed carbon Llywodraeth Cymru?

Wel, yn amlwg, rydym yn gweithio'n agos iawn gyda swyddfa comisiynydd cenedlaethau'r dyfodol, ac rwy'n sicr wedi mynychu cyfarfodydd gyda hi a'i staff, a chyda'r Prif Weinidog—gallaf feddwl am un penodol—yn ymwneud yn arbennig ag alinio ein cyllideb garbon â'n cyllideb ariannol, oherwydd rwy'n credu ei bod yn bwysig iawn ein bod yn gallu dangos hynny. Rwy'n credu'n bersonol ein bod yn dryloyw iawn, ond bydd unrhyw beth y gallwn ei wneud i wella'r tryloywder hwnnw'n cael ei ystyried, rwy'n siŵr.